212 5 Бөлімі. Өсімдіктер Корольдігі — Plantae, Embryophyta, Phytobiota. Жоғары споралы

лот - өсімдік равноспоровое. Споралар бүйір тармақтың адақтарында спорангида белгілі нысанға келеді. Спорадан жерасты червеобраз- ный обоеполый гаметофит қыртысталады, ризоид және микориз бар. Оның бетінде қалың антеридий және архегонии пейілді. Ұрықтандыр- многожгутиковыми сперматозоидтармен капельно-жидкой сәрсенбіде жүзеге асады.

лот — растение равноспоровое. Споры формируются в спорангиях на концах боковых ветвей. Из споры образуется подземный червеобраз- ный обоеполый гаметофит, имеющий ризоиды и микоризу. На его поверхности расположены многочисленные антеридии и архегонии. Оплодотворение осуществляется многожгутиковыми сперматозоидами в капельно-жидкой среде.

ҚЫРЫҚБУЫНДЫЛАР БӨЛІМІ— ЕQUISETOPHYTA

Геологиялық прошлом қырықбуыневидные ең разнообраз- ными болды. Қырықбуындылар (айталық, древовидные каламиттар) кендері 20 биіктікке м деген жетті, оның діңдерінде вторичную ксилеманы тапты. Наряду мен ескі плауновидными және древовидными папоротника- ми олар каменноугольного кездің қармақбауларын тәрбиеледі. қазіргі қырықбуынтар -, ара өсімдіктің әлемінде бірден-бір сыныппен ұсын- шөптесін өсімдік - қырықбуынды (Equisetopsida), бір тәртіппен - Equisetales, бір бала-шағамен - Equisetaceae және бір ру - қырықбуын (Equisetum).

В геологическом прошлом қырықбуыневидные были весьма разнообраз- ными. Ископаемые қырықбуыневидные (например, древовидные каламиты) достигали в высоту 20 м, в их стволах находили вторичную ксилему. Наряду с древними плауновидными и древовидными папоротника- ми они образовывали леса каменноугольного периода. Современные қырықбуыни — травянистые растения, представленные в растительном мире единственным классом — Қырықбуыневые (Equisetopsida), одним порядком — Equisetales, одним семейством — Equisetaceae и одним родом — Қырықбуын (Equisetum).

Қырықбуындылар сыныбы— Equisetopsida

Қырықбуындылар туысы - Equisetum Род көпжылдық шөптесін өсімдіктермен ұсын-, встре- чающимися арада шарттарда артығымның дымдануының қармақбаудың, егістіктердің, шалғындардың, милардың. Ерте жазғытұры вырас- қырықбуынының терең аста көлбей жат- түптерінен однолетние спороносные шыбықтар жібиді, біт- спороносны- ми масақтармен (рис. 5.6). Шыбықтың эпидермисінің торлары кремне- земом сіңдірілген. Шыбықтың түйіншектерінде отырады қоңыр қабыршақтың жапырақтары астас- өзінің түптерінің парақтың қынабына, және бүйір шыбықтың мутовки. Бүйір шыбықтар (орынына пленчатых жапырақтардың) ассимилиру- ющую атқаратын қызметімді орындайды. спороносные масақтар из кіндіктен деген құралады, перпендикуляр- бірақ к оған дәнжарнақтар - спорангиефоры (видоизмененные бүйір шыбықтар) бекиді, ас нешіншінің астында 6-10 споранги болады,, ара нәтиже мейоздың (рис. 5.7) тәрбиеле- споралар асырайтын. Басында дәнжарнақтар плот- бірақ отырады, саңылаулармен, бірақ кешірек, спораның жетісуінің кезіне, масақтың кіндігі ұзарады. Дәнжарнақтардың арасында және споралар толықсы- спорангидан төге салатын аралар қыртысталады. Шаровидная зеле-

Род Қырықбуын — Equisetum Род представлен многолетними травянистыми растениями, встре- чающимися в условиях избыточного увлажнения лесов, полей, лугов, болот. Ранней весной из глубоко залегающих корневищ қырықбуыней вырас- тают однолетние спороносные побеги, заканчивающиеся спороносны- ми колосками (рис. 5.6). Клетки эпидермы побегов пропитаны кремне- земом. В узлах побегов сидят бурые чешуйчатые листья, срастающиеся своими основаниями в листовое влагалище, и мутовки боковых побегов. Боковые побеги (вместо пленчатых листьев) выполняют ассимилиру- ющую функцию. Спороносные колоски состоят из оси, перпендикуляр- но к ней крепятся щитки — спорангиефоры (видоизмененные боковые побеги), под которыми находятся 6–10 спорангиев, содержащих споры, образуемые в результате мейоза (рис. 5.7). Вначале щитки сидят плот- но, без зазоров, но позднее, к моменту созревания спор, ось колоска удлиняется. Между щитками образуются промежутки, через которые и высыпаются споры из созревших спорангиев. Шаровидная зеле-