Тэма 2. Беларусь у эпоху старажытнага чалавека

1. "Неалітычная рэвалюцыя" – гэта:

а) пераход да масавай вытворчасці прылад працы;

в) адмова ад каменных прылад працы на карысць металічных;

с) пераход ад збіральніцтва да палявання;

d) пераход ад прысвойваючай да вытворчай гаспадаркі;

e) адмова ад збіральніцтва.

2. Каменны век на тэрыторыі Беларусі працягваўся:

а) 100-40 тыс. гадоў да н.э. - 5 тыс. гадоў да н. э.;

в) 70 тыс. гадоў да н.э. - 2 тыс. гадоў да н. э.;

с) 100-40 тыс. гадоў да н.э. - 3 тыс. гадоў да н. э.;

d) 100-40 тыс. гадоў да н.э. - 700-600 г. н.э.;

e) 140 тыс. гадоў да н.э. - 7 тыс. гадоў да н. э.

3. Юравічская стаянка адносіцца да эпохі:

а) энеаліту;

в) позняга палеаліта;

с) мезаліта;

d) неаліта;

e) ранняга палеаліта.

4. Галоўнай асаблівасцю палеаліта з'яўляецца:

а) распаўсюджанне мамантаў;

в) выраб прылад працы з костак жывёл;

с) вынаходніцтва лука;

d) збіральніцтва і паляванне;

e) існаванне людзей ва ўмовах ледавіка.

5. Індаеўрапейскае насельніцтва стала пранікаць на тэрыторыю Беларусі:

а) 12-10 тыс. гадоў да н.э. ;

в) на мяжы 3 і 2 тысячагоддзя да н. э. ;

с) у пачатку 2 тысячагоддзя н. э.;

d) 5 тыс. гадоў да н. э.;

e) V cт. н. э.

6. Краснасельскія шахцёры займаліся здабычай:

а) жалеза;

в) крэйды;

с) медзі;

d) крэменю;

e) бурштыну.

7. Неалітычныя антрапаморфныя выявы з тэрыторыі Беларусі адлюстроўваюць вобразы:

а) толькі жанчын;

в) жанчын і мужчын;

с) толькі дзяцей;

d) толькі мужчын;

e) жанчын і дзецей.

8. У час мезаліта на тэрыторыі Беларусі жылі плямёны:

а) кундскай культуры;

в) нёманскай культуры;

с) днепра-дзяснінскай культуры;

d) культуры штрыхавой керамікі;

e) яніславіцкай культуры.

9. Уніфікацыя культур жалезнага веку на тэрыторыі Беларусі адбылася ў:

а) сярэдзіне І тыс. н. э.;

в) на пачатку ІІ тыс. н. э.;

с) сярэдзіне І тыс. да н. э. ;

d) напярэдадні прыходу славян;

e) канцы І тыс. да н. э.

10. Першымі насельнікамі тэрыторыі Беларусі былі:

а) краман'ёнцы;

в) аўстралапітэкі;

с) пецікантрапы;

d) палеантрапы;

e) неандэртальцы.

11. Неалітычная эпоха ахоплівала:

а) ІХ – V тысячагоддзі да н. э.;

в) V-ІІІ тысячагоддзі да н. э.;

с) 40-10 тыс. гадоў да н.э.;

d) ІІІ – ІІ тысячагоддзі да н. э.;

e) 100-40 тыс. гадоў да н.э.

12. Паводле этнічнай прыналежнасці плямёны жалезнага веку на тэрыторыі Беларусі з'яўляліся:

а) славянамі;

в) германцамі;

с) фіна-уграмі

d) скандынавамі;

e) балтамі.

13. Назавіце час, калі ў насельніцтва Беларусі сфармаваўся пантэон багоў:

а) бронзавы век;

в) позні палеаліт;

с) мезаліт;

d) неаліт;

e) жалезны век.

14. Самае старажытнае паселішча на тэрыторыі Беларусі выявіў беларускі археолаг:

а) Г. Штыхаў;

в) К. Палікарповіч;

с) А. Ляўданскі;

d) Ю. Попель;

e) У. Ксяндзоў.

14. Назавіце культуры жалезнага века на тэрыторыі Беларусі:

а) вельбарская;

в) штрыхавой керамікі;

с) кіеўская;

d) зарубінецкая;

e) паўночнабеларуская.

15. Першабытнае грамадства ахоплівае:

а) 100 – 3 тыс. г. да н.э.;

в) 100 тыс. г. да н.э. – 5 в н.э.;

с) 7 – 6 вв. да н.э. – 5 в. н.э.;

d) 1 млн. год да н.э. - 1000 год н.э.;

г) 140 – 3 тыс. г. да н.э.

16. У неаліце чалавек вынайшоў:

а) сякеру;

b) жывёлагадоўлю;

c) мастацтва;

d) рамяство;

е) жалеза.

17. У перыяд бронзавага веку асноўным насельніцтвам на тэрыторыі Беларусі былі:

а) славяне;

b) балты;

c) фіна-угры;

d) готы;

е) банцараўцы.

18. “Ваенная дэмакратыя” – гэта грамадскі лад, дзе:

а) з’яўляецца прыватная ўласнасць;

b) існавалі антаганістычныя класы;

c) узнікаюць першыя дзяржавы;

d) вярхоўную ўладу меў агульны сход узброеных войнаў;

е) плямёнамі кіравалі вайскоўцы.

19. Балты падзяляліся на:

а) паўночных, паўднёвых і усходніх;

b) заходніх, усходніх і нёманскіх;

c) заходніх, усходніх і дняпроўскіх;

d) заходніх, усходніх і паўночных.;

е) славянізаваных і неславянізаваных.

20. VІ – VІІІ стст. былі перыядам:

а) разлажэння рабаўладальніцкага ладу ва ўсходніх славян;

b) рассялення балтаў на тэрыторыі Беларусі;

c) зараджэння ва ўсходніх славян феадальных адносін;

d) гвалтоўнай экспансіі плямёнаў культуры каменных сякураў;

е) уздыму першабытнай культуры.

21. Cа скуры жывёл старажытныя людзі рабілі:

а) вопрадку;

b) ежу;

c) посуд;

d) футаралы;

е) гузікі.

22. Жытлом для насельнікаў Беларусі эпохі мезаліта былі:

а) пячоры;

b) зрубныя будынкі;

c) зямлянкі;

d) пабудовы з жэрдак;

е) пабудовы з валуноў.

23. Самай старажытнай прыладай працы лічацца:

а) сякера;

b) дзіда;

c) серп;

d) востраканечнік;

е) нож.

24. Самым папулярным колерам у палеалітычных мастакоў быў:

а) белы;

b) жоўты;

c) шэры;

d) зялёны;

е) чырвоны.

25. Пачынаючы з VIII-VII стст. да н. э. большую частку тэрыторыі Паўднёвай Беларусі займалі плямёны:

а) кіеўскай культуры;

b) днепра-дзвінскай культуры;

c) паўночнаўкраінскай культуры;

d) мілаградскай культуры;

е) паўднёвабеларускай культуры.

ТЭМА 3. Беларусь у раннім сярэднявеччы: славянская каланізацыя і станаўленне старажытных дзяржаў на тэрыторыі Беларусі

1. Усходнія славяне каланізавалі Беларускае Панямонне ў:

а) 1100 г. ;

в) канцы 1 тысячагоддзя нашай эры;

с) на пачатку другога дзесяцігоддзя другога тысячагоддзя нашай эры;

d) да канца ХІІІ ст. ;

e) у час праўлення Усяслава Чарадзея.

2. Дрыгавічы, паводле летапіса, рассяліліся:

а) ля вытокаў Дзвіны, Дняпра;

в) па Дзясне, Сейму і Суле;

с) ў Беларускім Панямонні;

d) паміж Прыпяццю і Заходняй Дзвіной;

e) у вярхоўях рэк Пціч і Свіслач.

3. Першыя летапісныя звесткі пра радзімічаў адносяцца да:

а) 986 г.;

в) 862 г.;

с) 890 г.;

d) 1001 г.;

e) 885 г.

4. Тураў дамогся незалежнасці ў час праўлення:

а) Святаслава Усеваладавіча;

в) Уладзіміра Манамаха;

с) Вячаслава Яраславіча;

d) Святаполка;

e) Юрыя Яраславіча.

5. Галоўнымі прадметамі экспарту з тэрыторыі Беларусі ў Х-ХІІІ стст. былі:

а) зброя і іншыя варабы з металу;

в) дрэва і вырабы з яго;

с) скураны абутак і вопратка;

d) пушніна і прадукты бортнага промыслу;

e) прадукты с/г вытворчасці.

6. У параўнанні з гарадамі Заходняй Еўропы беларускія гарады ў Х-ХІІІ стст. адрозніваліся:

а) наяўнасцю цэхавага рамяства;

в) адсутнасцю манументальных помнікаў;

с) драўлянай забудовай;

d) развітым самакіраваннем;

e) шматлікасцю мураваных будынкаў.

7. Полацкі князь Брачыслаў правіў у:

а) 1021-1044 гг.;

в) 1003-1040 гг.;

с) 1044-1101 гг.;

d) 1003-1044 гг.;

e) 1101-1119 гг.

8. Полацкая зямля падзялілася на ўдзелы ў:

а) сярэдзіне ХІІІ ст.;

в) на пачатку ХІ ст.;

с) у Х-ХІІ стст.;

d) у пач ХІІ ст.;

e) у пач. ХІІІ ст.

9. Сход гараджан у Х-ХІІІ стст. называлі:

а) нарада;

в) веча;

с) сойм;

d) пасяджэнне;

e) трапеза.

10. У выніку драблення Полацкай, Тураўскай і іншых зямель на тэрыторыі Беларусі ўзнікаюць у Х-ХІІІ стст.:

а) каля 20 княстваў;

в) 10 княстваў;

с) 15 княстваў і 10 асобных зямель;

d) меньш 10 княстваў;

e) 10 княстваў і 5 асобных земляў.

11. Забойства Рагвалода і разбурэнне Полацка здзейсніў князь:

а) Уладзімір Святаслававіч;

в) Яраслаў Мудры;

с) Уладзімір Манамах;

d) Яраполк Святаслававіч;

e) Уладзімір Чырвонае Сонейка.

12. Берасцяныя граматы на тэрыторыі Беларусі былі выяўлены ў:

а) Гродна і Віцебску;

в) Полацку, Мсціслаўлі, Гомелі;

с) Віцебску, Мсціслаўлі;

d) Полацку, Мсціслаўлі і Оршы;

e) Тураве, Полацку, Пінску.

13. Буйныя царкоўныя акругі, створаныя на тэрыторыі Беларусі пасля прыняцця хрысціянства, называліся:

а) мітраполіі;

в) епархіі;

с) воласці;

d) прыходы;

e) дэканаты.

14. У 1203-1216 гг. барацьбу супраць тэўтонскай экспансіі ўзначальваў полацкі князь:

а) Давыд;

в) Раман;

с) Вячка;

d) Уладзімір;

e) Барыс.

15. З’яўленне ў Х-ХІІІ стст. розных катэгорый залежнага насельніцтва (радовічы, халопы, закупы) сведчыла пра:

а) развіцце тавара-грашовых адносінаў;

в) канцэнтрацыю зямельнай уласнасці і прававых прывілеяў у руках феадалаў;

с) дэмаграфічныя змены ў грамадстве;

d) маёмасным расслаенні сялянскай абшчыны;

e) павелічэнні ворных плошчаў.

16. Першыя княствы на тэрыторыі Беларусі з’явіліся ў:

а) VІІІ ст.;

в) ІХ ст.;

с) Х ст.;

d) ХІ ст.;

е) ХІ-ХІІ стст.

17. Сярэднявечча ў Беларусі ўключае:

а) VІ – першую палову ХІІІ ст.;

в) УІ – ХV стст;

с) ІХ – ХV стст.;

d) сярэдзіну ХІІІ – ХV ст.;

е) V - XV стст.

18. Перыяд феадальнай раздробленасці ў Беларусі працягваўся з:

а) VІ ст. па VІІІ ст.;

в) ІХ па ХІ ст.;

с) ХІІ па ХІІІ ст.;

d) ІІ па І тыс. да н.э.;

е) X па ХІ стст.

19. Асноўнымі відамі феадальнага землеўладання ў раннім сярэднявеччы былі:

а) княскае, баярскае, сялянскае;

в) княскае, сялянскае, рамеснае;

с) княскае, баярскае, царкоўнае;

d) княскае, сялянскае, родаваее;

е) абшчыннае, княскае, царкоўнае.

20. На тэрыторыі Беларусі хрысціянства было прынята ў:

а) 988 г.;

в) 992 г.;

с) 1054 г.;

d) 1385 г.;

е) 1596 г.

21. У раннім сярэднявеччы на тэрыторыі Беларусі існавалі архітэктурныя школы:

а) Полацкая і Мінская;

в) Полацкая і Гродзенская;

с) Мінская і Наваградская;

d) Полацкая і Мінская;

е) Магілёўская і Віцебская.

22. Полацкае княства дасягнула найвышэйшай магутнасці ў час праўлення:

а) князя Глеба Ўсяславіча;

в) князя Ізяслава Ўладзіміравіча;

с) Уладзіміра Манамаха;

d) князя Ўсяслава Брячыславіча;

е) Яраслава Мудрага.

23. У пачатку ХІІІ ст. беларускія і прыбалтыйскія землі абаранялі ад крыжакоў князі:

а) Уладзімір, Вячка, Усевалад;

в) Данііл, Аляксандр Неўскі;

с) Уладзімер, Вітаўт, Альгерд;

d) Ізяслаў, Брячыслаў, Ўсяслаў

е) Альгерд і Кейстут.

24. Да асноўных павіннасцей сялян Беларусі ў раннім сярэднявеччы адносілася:

а) паншчына;

б) дзесяціна;

в) грашовы аброк;

г) мезлева;

е) правільныя ўсе адказы .

25. Першыя гарады ўзнікалі:

а) з былых племянных цэнтраў;

в) з феадальных замкаў;

с) з пагранічных крэпасцей;

d) з цэнтраў рамяства і ганжлю;

е) рэлігійных цэнтраў.

26. Вынікам прыняцця хрысціянства трэба лічыць:

а) станоўчы ўплыў на развіццё духоўнай культуры;

в) пашырэнне міжнародных сувязей;

с) узмацненне цэнтралізацыі дзяржавы;

d) міжрэлігійныя войны;

е) пашырэнне мураванага дойлідства.

27. Выдатным асветнікам Беларусі ХІІ ст. з’яўляўся:

а) Францыск Скарына;

в) Сімяон Полацкі;

с) Клімент Смаляціч;

d) Кірыла Тураўскі;

е) Аўраамі Жыровіцкі.

28. Першым вядомым Полацкім князем быў:

а) Ізяслаў Уладзіміравіч;

в) Рагвалод;

с) Леў Сапега;

d) Усяслаў Брячыславіч;

е) Аскольд.

29. Вынікам барацьбы Полацкага княства з крыжакамі ў пачатку ХІІІ ст. быў:

а) разгром ордзена мечаносцаў;

в) страта паўночных беларускіх зямель;

с) страта Полацкам кантролю над старажытналатышскімі землямі;

d) удзельны лад Полацкага княства;

е) заснаваны горад Рыга.

30. Характэрнымі рысамі Полацкай архітэктурнай школы з’яўляліся:

а) вежападобны выгляд царквы з кілепадобнымі какошнікамі ўверсе;

в) маляўнічасць афармлення фасадаў устаўкамі з каляровых шліфаваных валуноў;

с) выразныя стылявыя адзнакі готыкі;

d) адсутнасць абсідаў;

е) наяўнасць пяцінефнай структуры храма.

31. У раннім сярэднявеччы на тэрыторыі Беларусі не пражывалі:

а) дрыгавічы;

в) паляне;

с) яцвягі;

d) радзімічы;

е) мазаўшане.

32. Па грамадска-палітычнаму ладу Кіеўская Русь з’яўлялася:

а) абсалютнай манархіяй;

в) феадальнай рэспублікай;

с) раннефеадальнай манархіяй;

d) канстытуцыйнай манархіяй;

е) феадальная рэспубліка.

33. У першай палове ХІІІ найбуйнейшы паход мангола-татар на беларускія землі адбыўся ў:

а) 1223 г.;

в) 1236 г.;

с) 1240 г.;

d) 1242 г.;

е) 1253 г.

34. У раннім сярэднявеччы гандлёвы шлях на тэрыторыі Беларусі праходзіў:

а) па Заходняй Дзвіне;

в) па Дняпру;

с) па Прыпяці;

d) па гасцінцах;

е) па магістралях.

35. Мураванае дойлідства ў Беларусі прыйшло ў:

а) ІХ ст.;

в) Х ст.;

с) ХІ ст.;

d) VI-VIII стст.;

е) ХІІІ ст.