23. Компьютермен жұмыс істеген кездегі қорғаныс шаралары

Компьютер арқылы көптеген мәселелеріміз шешіліп, біраз мүмкіндіктерге ие болдық десек те, оның адам денсаулығына қаншалықты қауіп төндіретінінен көпшілігіміз хабарсызбыз. Бұл қауіпті «ғасыр ойыншығы» тұрмыста көп қолданылады. Енді зияны жөнінде.Компьютерден шығатын электромагниттік сәуле адам азғасына зиян. Бірақ барлық компьютерлер бірдей деуге болмайды. Соңғы кездегі компьютерлерге қарағанда ерте кезде шыққандары қауіптірек. Екеуінің арасында айырмашылықтар бар. Ал, соңғы маркідегі компьютерлердің өзі құрылысына қарай үш түрге бөлінеді: «ақ», «сары» және «қызыл». «Ақ» құрылысты компьютерлер АҚШ-та, Жапонияда және Батыс Еуропа елдерінде шығарылады. Олар өте сапалы және қауіпсіз. «Сары» құрылысты компьютерлер Гонконг, Тайвань сияқты Азия елдерінде жасалынады. Бұлардың сапасы соншалықты жоғары болмайды. Ал «қызыл» құрылысты компьютерлерді өзіміздің шеберлер құрастырады. Олар зиянды сәулені көбірек бөледі.Біз әдетте, мониторды зиянды деп ойлаймыз. Ал пернетақта одан да қауіптірек көрінеді. Одан тараған электромагниттік сәулелер саусақ арқылы организмге әсер етеді. Нәтижесінде жүйке ауруы пайда болады. Компьютер алдында көп отырғандардың қол, саусақ ауруларына ұшырайтындары да көп көрінеді.Компьютердің зиянын барынша азайту үшін мына қеңестерге құлақ түргеніңіз жөн.Монитор экраны көзден 50, тіпті 70 см қашықтықта тұрғаны дұрыс.Сіз жұмыс жасайтын жерде бір емес, бірнеше компьютер тұрса, бір-бірінен ара қашықтығы 1 м болуы тиіс.Компьютердің арты мүмкіндігінше қабырғаға қарап тұрғаны жөн.Компьютер тұрған бөлме шаң болмауы қажет.Ауаны тазалап тұрыңыз. Мүмкін болса, компьютердің жанына су құйылған ыдыс қойып қою керек. Жас балалар компьютер алдында тапжылмай отыра бермей, әр 20 минут сайын 15 минут демалуы тиіс. Ал ересек адамдар 2 сағатта бір 10-15 минутқа тынығуы қажет. Компьютермен жұмыс жасап болғаннан кейін міндетті түрде салқын сумен жуыну қажет.

24. Ұялы телефонның ағзаға əсері жəне қауіпсіздік шаралары

ұялы телефон қолданған кезде ұмытылмауы керек ұсыныстарға орын берілді:  -Ұялы телефонмен мүмкіндігінше қысқа сөйлесу керек. Қажеті жоқ әңгімеден аулақ болу керек, жақын жерде тұрақты телефон болса соны қолдану керек.  -Ұялы телефонмен сөйлескен кезде балалардан алыс жерде болу керек.  -Аяғы жүкті әйелдер ұялы телефон қолданбауы керек, үйде ұялы телефон жабық ұсталуы қажет.  -Әсіресе нерв жүйелеріне әсер ететіндіктен балалардың ұялы телефон қолдану жастары кешіктірілуі керек. /18 жастан бұрын қолдану ұсынылмайды./  -Ұялы телефон құлаққап арқылы қолданылуы тиіс. Осылайша ұялы телефорнның мидан алыс болуы қамдалуы керек.  -Телефонның сөйлесуден басқа ерекшеліктерін қолданудан қашқақтау керек.  -Ұялы телефон арқылы қысқа сөйлесу әдетке айналу керек, қысқаша мағлұмат берілетін кезде SMS қолданылуы керек, ұзын мерзімді сөйлесуді насихаттайтын кампанияларға кедергі жасалуы қажет.  -Ұялы телефондар ең көп радиация таратқан кез – телефон шырылдаған кез және сіз терген номерге байланыс құрған кезі. Сол кездерде телефонды басыңыздан алыс ұстауыңыз керек. Телефонды ашқаннан 1-2 секундтан кейін жихазды құлаққа жақындату ең сенімдісі.  -Қарапайым телефон, яғни кабельді телефон болса сонымен сөйлесу керек, осындай телефон болған кезде ұялы телефон жабық тасталуы керек.  -Топтық тасымал көліктерінде электрондық хабарласу жүйелері болымсыз әсер етеді. Сондықтан жол апатынан аулақ болу үшін көліктерде ұялфы телефон жабық ұсталуы қажет.  -Телефон сатып алған кезде SAR көрсеткіші барлары таңдалуы керек. Өндірушілер телефондардың SAR көрсеткішін қорабының үстіне жазу тақырыбында мәжбүр болуы керек. Қолданушылар жихаз таңдауда саналы болуы қажет. SAR көрсеткіші 0,1 W/kg және одан да төмендері таңдалуы керек.  -Көлік жүргізіп отырған кезде телефон қолданбау қажет. Жедел түрде сөйлесу керек кездерде де көлік сенімді жерге тоқтатылып, сөйлесу керек.

Діріл ортаның физикалық ластануының бір түрі.Ол айнымалы қысымның механикалық көзінен берілу нәтижесінде пайда болатын жиілік ауқымы кең күрделі тербелмелі процесс.Діріл биологиялық активтілігі жоғары факторлардың бірі.Ол алты жеті гц те адамның асқазанына,басына әсер етеді.Жиілігі төмен діріл адам оргаизмінде жүретін зат алмасу процестерін :көмірсулардың алмасуын,қанның биохимиялық көрсеткіштерін өзгертеді,сонымен қатар витаминдік және холестериндік алмасуды бұзады .25.Төтенше жағдайлар дегенге анықтама беріңіз, мысал келтіріңіз

Төтенше жағдайлар дегеніміз адамдардың қаза болуына әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкін,олардың денсауылғына,қоршаған ортаға және шаруашылық жүргізу объектілеріне нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін,халықты шығынға ұшыратып,тірішлік жағдайын бұзған авария,зілзала енмесе апат салдарынан болған белгілі бір аумақта туындаған жағдай.Пайда болу саласы бойынша олар табиғи,техногенді,жанжалды болып бөлінеді.

Табиғи төтенше жағдайға:жер сілкінісі,вулкан,сел, көшкін,құрғақшылық дауыл,құйын т.б

Техногенді сипаттағы төтенше жағдайға:транспорттық авариялар,өрттер,ғимараттардың кенеттен құлауы,электр энергетикалық жүйелердегі авариялар жатады.

Жанжалды сипаттағысына қарулы шабуылдар,кейбір аймақтағы толқулар жатады.