- •3.Гістарыяграфія і крыніцы па гісторыі Беларусі.
- •4.Першабытнае насельніцтва на тэрыторыі Беларусі, яго матэрыяльная і духоўная культура.
- •5. Рассяленне славян і славянізацыя балтаў (vі-vііі стст.). Усходнеславянская супольнасць.
- •6. Духоўная культура ўсходніх славян у перыяд …
- •7. Эканамічныя і палітычныя фактары кансалідацыі беларускага этнасу. Утварэнне беларускай народнасці.
- •8. Асноўныя канцэпцыі паходжання беларускага народа і назвы “Белая Русь”.Трансфармацыя ідэнтычнасці і саманазвы беларускага этнасу.
- •9. Беларускі нацыянальны рух і фармаванне нацыі ў XIX–пачатку XX ст.
- •10. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных утварэнняў усходніх славян на тэрыторыі Беларусі. Кіеўская Русь. Полацкае і Тураўскае княствы, іх узаемаадносіны з Кіевам і Ноўгарадам.
- •11. Сацыяльна-эканамічныя і палітычныя перадумовы фарміравання вкл…
- •12. Цэнтралізатарская палітыка і ўмацаванне ўлады вялікіх князёў. Уніі з Польшчай.
- •13. Арганізацыя дзяржаўнага кіравання вкл у хііі-хvі стст. Заканадаўства і судовая сістэма.
- •14. Сацыяльна-эканамічнае развіццё вкл: сельская гаспадарка, рамяство і гандаль. Магдэбургскае права.
- •15. Знешняя палітыка вкл: збліжэнне з Польшчай, барацьба з крыжакамі і татарамі, саперніцтва з Маскоўскай дзяржавай.
- •16. Асаблівасці развіцця культуры вкл у хііі-хvі ст. Ідэі еўрапейскага Рэнесансу ў творчасці беларускіх дзеячаў. Кнігадрукаванне, мастацтва і архітэктура.
- •18. Асаблівасці канфесійных адносін на Беларусі ў XVI-XVII стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя. Брэсцкая царкоўная унія 1596 г. І яе значэнне.
- •19. Рэч Паспалітая ў еўрапейскай геапалітыцы ў XVII-XVIII стст. Войны XVII–пачатку хуііі ст. І іх наступствы для беларускіх зямель.
- •20. Паглыбленне крызісу Рэчы Паспалітай і тры яе падзелы. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі.
- •21. Асноўныя напрамкі палітыкі расійскага самаўладдзя на Беларусі пасля яе ўключэння ў склад Расійскай імперыі.
- •22. Месца беларускіх зямель у геапалітычнай прасторы Еўропы ў канцы XVIII – пачатку XIX ст. Беларусь у вайне 1812 г. Рашэнні Венскага кангрэсу.
- •23. Грамадскі рух на Беларусі ў першай палове хіх ст. Паўстанне 1830-1831 гг. І яго наступствы для Беларусі. Узмацненне вялікадзяржаўнай палітыкі царызму.
- •24. Крызіс прыгоніцкай сістэмы ў сярэдзіне хіх ст. Скасаванне прыгоннага права і рэформы 60-70 гг. Хіх ст.: асаблівасці іх здзяйснення на Беларусі.
- •25. Паўстанне 1863-1864 гг. І яго ўплыў на палітыку самаўладзя ў беларускіх губернях.
- •26. Народніцтва, сацыял-дэмакратычны рух і ідэалогія лібералізма на Беларусі ў 70-90 гг. Хіх ст. Фарміраванне агульнарасійскіх і беларускіх партый.
- •27. Сістэма асветы і адукацыі, мастацтва і архітэктура на Беларусі ў складзе Расійскай імперыі (канец XVIII – пачатак XX ст.).
- •28. Нараджэнне і развіццё беларусазнаўства. Фарміраванне беларускай літаратурнай мовы. Беларуская літаратура хіх – пачатку хх ст.
- •29. Рэвалюцыя 1905-1907 гг у Расійскай імперыі. Падзеі на Беларусі. Беларускі нацыянальны рух ва ўмовах рэвалюцыі.
- •30. Эканоміка Беларусі ў пачатку хх ст. Сталыпінская аграрная рэформа і асаблівасці яе правядзення на Беларусі.
- •31. Прычыны і пачатак Першай сусветнай вайны, яе ход і вынікі для Беларусі.
- •32. Палітычнае становішча на Беларусі пасля Лютаўскай рэвалюцыі. Органы Часовага ўрада і Саветы.
- •33. Беларускі нацыянальны рух пасля Лютаўскай рэвалюцыі.
- •34. Перамога Кастрычніцкай рэвалюцыі ў Петраградзе. Устанаўленне Савецкай улады на Беларусі.
- •35. Скліканне і вынікі працы Першага Ўсебеларускага з’езду ў снежні 1917 г.
- •36. Абвяшчэнне бнр – спроба ўтварэння беларускай дзяржаўнасці.
- •37. Утварэнне беларускай дзяржаўнасці на савецкай аснове.
- •38. Эканамічная палітыка бальшавікоў. Увядзенне “ваеннага камунізму”. Сутнасць нэп і асаблівасці яе ажыццяўлення на Беларусі
- •Особенности послевоенной ситуации в республике.
- •39. Утварэнне ссср. Месца і роля бсср у гэтым працэсе . Фарміраванне тэрыторыі бсср.
- •41. Шляхі і метады будаўніцтва індустрыяльнага грамадства ў савецкай Беларусі.
- •42. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі і яе наступствы.
- •43.Грамадска-палітычнае жыццё ў бсср у 20-х гг. Усталяванне і ўмацаванне аднапартыйнай сістэмы.
- •44. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. Адносіны камуністычнай партыі да рэлігіі і царквы.
- •48. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны. Фашысцкі акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі.
- •49. Усенародная барацьба беларускага народа супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
- •50. Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Уклад беларускага народа ў Перамогу над фашызмам.
- •52. Грамадска-палітычнае жыццё ў ссср і бсср у пасляваенны перыяд.
- •54. Развіцце адукацыі, навукі і культуры ў бсср у 1950-1980-я гг
- •56. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Распад ссср і ўтварэнне снд.
- •58. Сацыяльна-эканамічнае развіццё рб ў к. Хх – п. Ххі ст. Станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-арыентаванай эканомікі.
- •60. Суверэнная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі. Адукацыя, навука, культура і рэлігійнае жыццё ў Рэспубліцы Беларусь.
20. Паглыбленне крызісу Рэчы Паспалітай і тры яе падзелы. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі.
1. Причины разделов Речи Посполитой заключались прежде всего во внутриполитическом положении самого государства, которое характеризовалось как политический кризис, или безвластие. Такое положение стало результатом злоупотребления шляхетскими вольностями. На заседаниях сейма действовало право «либерум вето». Согласно ему если хотя бы один депутат сейма выступал против, то решение не принималось, а заседание сейма прекращалось. В результате большинство сеймов было сорвано. Государственное управление характеризовалось всевластием магнатов и шляхты и слабостью королевской власти в лице последнего короля Речи Посполитой Станислава Августа Понятовского. Речь Посполитая постепенно стала «заезжим двором и корчмой» для иноземных войск. Такое положение позволяло соседним государствам вмешиваться в ее внутренние дела.
Россия и Пруссия желали иметь возле себя слабую Речь Посполитую, поэтому выступали за сохранение «либерум вето» и выборности короля. Пользуясь правом защиты иноверцев в Речи Посполитой, Россия и Пруссия выдвинули проект уравнения в правах диссидентов с католиками. Диссидентами называли шляхту некатолического вероисповедания. Однако сейм Речи Посполитой отказался выполнить это требование. Тогда Россия и Пруссия поддержали созда-ние шляхетских конфедераций — временных политических союзов, представители которых обратились к императрице Екатерине II, чтобы она помогла вернуть им прежние права.
Следующий сейм Речи Посполитой вынужден был удовлетворить требования диссидентов и принять так называемые Кардинальные права, предусматривающие все прежние права шляхты, но на самом деле ослабляющие государство, что было выгодно России.
2. В Петербурге в 1772 г. был подписан документ о первом разделе Речи Посполитой между Российской империей, Пруссией и Австрией. К России отошла Восточная Беларусь. Сейм Речи Посполитой утвердил первый раздел страны, но против выступила часть послов от ВКЛ, среди которых был депутат из Новогрудского воеводства Тадеуш Рейтан. В знак протеста он лег перед послами на полу в дверях, но большинство шляхетских послов переступили через него и подписали соглашение с иностранными государствами.
Попыткой спасти государство от гибели стало принятие четырехлетним сеймом Речи Посполитой, работавшим в 1788—1792 гг. и вошедшим в историю как Великий, Конституции Речи Посполитой 3 мая 1791 г. Конституция ликвидировала раздел Речи Посполитой на Польшу и ВКЛ, провозгласила единое государство с единым правительством, общим войском и финансами, отменило право «либерум вето». Хотя Конституция и заложила основу для вывода Речи Посполитой из кризиса, однако время на реформирование государства было уже упущено.
Поскольку Конституция 3 мая отменила многочисленные шляхетские вольности, это привело к недовольству части шляхты и магнатов, которые образовали Торговицкую конфедерацию и попросили Екатерину II оказать им военную помощь. В 1793 г. произошел второй раздел Речи Посполитой. Под власть России отошла центральная часть белорусских земель. Маршалок (председатель заседания) сейма Речи Посполитой, получившего название второго «немого сейма», так как шляхетские депутаты на нем молчали, выражая таким образом свой протест, утвердил второй раздел страны.
3. Попыткой сохранить независимость Речи Посполитой в рамках 1772 г. (до первого раздела) стало восстание 1794 г. во главе с уроженцем Беларуси Тадеушем Костюшко. Он руководил восстанием на территории Польши. В пред-шествующий период своей жизни Т. Костюшко семь лет провел в Америке, где активно участвовал в борьбе северо-американских колоний против английского колониального господства. Он был лично знаком с первым президентом США Джорджем Вашингтоном, дружил с одним из авторов американской Декларации независимости Томасом Джефферсоном. Т. Костюшко является национальным героем США и Польши, почетным гражданином Франции.
Восстание 1794 г. проходило под лозунгом «Свобода, целостность, независимость». Активное участие в нем приняли патриотически настроенные шляхтичи, мещане, крестьяне, духовенство (церковные деятели).
В ВКЛ во главе восстания стоял полковник Якуб Ясинский. В Вильно был создан отдельный от Польши орган руководства восстанием — Высшая Литовская рада. Призыв Костюшко к воссозданию Речи Посполитой в пределах 1772 г. нашел отклик только среди магнатов и шляхты ВКЛ. В изданном им документе «Полонецкий универсал» Т. Костюшко также обещал освободить от крепостной зависимости тех крестьян, которые примут участие в восстании. Отряды повстанцев пополнились косинерами — крестьянами, вооруженными косами. На территории Беларуси они составляли до одной трети от численности повстанцев. Однако достигнуть массовой поддержки населения руководителям восстания не удалось. Оно было подавлено царскими войсками.
В 1795 г. между Россией, Австрией, Пруссией было подписано соглашение о третьем разделе Речи Посполитой. К России отошли западнобелорусские земли. Король Станислав Август Понятовский 25 ноября 1795 г. добровольно отрекся от трона. Речь Посполитая прекратила свое существование как самостоятельное государство.
