- •1.Өтқн пәні түсінігі және анықтамасы.
- •2.Су тасқынының қауіптілік дәрежесі,қорғану тәсілдері.
- •1.Өтқн бойынша заңдылық актілер.
- •1.Жойқын құбылыстар – төтенше жағдайлардың пайда болу себептері.
- •3. Радиация: түсініктері және радиоактивті сәулеленудің түрлері.
- •2. Қәуз – дің(сдяв) территорияны зақымдау масштабы және анықтаушы факторлар.
- •3. Карантин түсініктері және созылу уақыты.
- •2.Қәуз(сдяв) улану белгілері және жеке қауіпсіздік шаралары.
- •1.Жойқын апаттар және бағалары.
- •2. Химиялық және бактериологилық қарулардың зақымдау факторлары.
- •1. Жер сілкіну себептері, пайда болуының жиілігі.
- •2.Өрт қауіпсіздік шараларын алдын алу. Өрт сөндіргіштің түрлері.
- •1. Жер сілкінбей тұрып, сілкінген кезде, сілкінгеннен кейінгі сақталатын ережелер.
- •2. Радиация: түсініктері және радиоактивті сәулеленудің түрлері.
- •3. Тері мүшелерін қорғау құралдары және медициналық қорғану құралдары.
- •2. Радиоактивті сәулеленудің бастауы және сәулелену түрлерінің қауіптілік дәрежесі.
- •1. Сел:түсінігі және оның пайда болу себептері.
- •2. Радияциялық,химиялық бактериялардың таралу орталықтары.
- •1. Тұрғылықты аудандарды селден құтқару шаралары.
- •3. Төтенше жағдайлар кезіндегі азаматтық қорғаныс құралдары.
- •1. Жер сілкіну белгілері мен болжау мүмкіндіктері.
- •2. Негізгі жою факторлары мен төтенше жағдайлар кезінде олардың нысынаға әсері.
- •3.Теріні қорғау құралы және медициналық қорғау құралы
- •1. Халықты қауіпсіз аймаққа шығару және ұйымдастыру
- •3. Жер сілкінуді азайту жолдары
- •1.Жойқын апаттар және олардың бағасы.
- •2. Тыныс алу мүшелерінің қауіпсіздік құрылғылары.
- •3.Су тасқынының кауіптілік ережелері.
- •1. Сел пайда болу себептері мен түсінігі.
- •2. Төтенше жағдай және азаматтық қорғаныс қызметінің негізгі мақсаттары.
- •3.Жою факторларының химиялық және бактериологиялық қарулары.
- •1. Халықты қауіпсіз аймаққа шығару және ұйымдастыру.
- •2. Қәуз(сдяв) улану белгілері және жеке қорғаныс шаралары.
- •3. Алғашқы медициналық көмек көрсету.Жүрек реанимациясы.
1.Жойқын құбылыстар – төтенше жағдайлардың пайда болу себептері.
Төтенше жағдай дегеніміз адамдардың қаза табуына әкеліп соққан немесе әкеліп соғуы мүмкін, олардың денсаулығына, қоршаған ортаға және шаруашлық жүргізуші объектілерге нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін, халықты едәуір дәрежеде материалдық шығындарға ұшыратып, тіршілік жағдайын бұзған немесе бұзуы мүмкін авария, зілзала немесе апат салдарынан белгілі бір аумақта туындаған жағдай. Төтенше жағдай пайда болу себептеріне қарай табиғи сипаттағы және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларға бөлінеді.
Табиғи сипаттағы ТЖ – дүлей зілзала (жер сілкінісі, сел, көшкін, су тасқыны және басқалар), табиғи өрт, індеттер мен малдың жұқпалы аурулары, ауылшаруашылық өсімдіктерінің және ормандардың кеселдері мен зиянкестері арқылы зақымдануын туғызатын ТЖ-лар.
Техногендік сипаттағы ТЖ - өнеркәсіп, көлік авариялары және басқа да авариялар, өрт (жарылыс), күшті әсер ететін улы, радиоактивті және биологиялық жағынан қауіпті заттарды тарататын (тарату қаупі бар) авария, үйлер мен ғимараттардың кенеттен қирауы, бөгендердің бұзылуы, тіршілікті қамтамасыз ететін электр-энергетика және коммуникация жүйелеріндегі, тазарту құрылыстарындағы авария туғызған ТЖ.
2. Аумақтың зақымдану себептері және қатты әсер ететін улы заттардың құрамы (СДЯВ). ӘКУЗ - шаруашылық мақсатта қолданылатын зат, оларды қалай болса солай сактау немесе төгілуі адамдардың жаппай улануына алып келуі мүмкін. ӘКУЗ - жабық ыдыста қысыммен сақталады, ыдыс кирағаннан кейін қысым атмосфера қысымына дейін томендейді. ӘКУЗ - қайнайды (қайнау to +20°С) жөне атмосферага газ немесе бу түрінде бөлінеді. Олар үлкен қашықтыққа таралады. Хим-қ зақымдау ошағының көлемі, оның адам терісіне тамшы сүйық түсуі және бумен демалу нөтижесінде болуы мүмкін. Шаруашылықта қолданылатын күшті әсер ететін улы заттардан қорғану-сынап, аммиак Аммиак-нашатыр тәрізді иісі өткір, түссіз газ.Суда жақсы ериді.А-тың ауамен араласқан түрі /1/3мөлшерде /қопарылыс жасауға қабілетті .Адамның тыныс мүшелеріне, көзіне қатты әсер етеді. Аммиактың жоғары концентриациясы адамның нерв жүйесінеқатты әсеретеді.Теріні, көзді күйдіріп не үсіріп жібереді.-78°Сқысым кезінде қатаяды-34°С қысымда жанады Сынап – күміс түсті сұйық металл. Басқа сұйықтықтардан ауыр ρ=13,52. 39°C та балқиды. +17°C та буланады. Өлшеу құралдарында (термометр,монометр) Сынаптан улану белгілері-әлсіздік, бос ауру, қызудың көтерілуі.
Сынап тіршіліктің барлық түріне қауіпті. Улағыш заттар — ұрыс жағдайында қолданган кезде адамдар мен жануарларға зақым келтіретін улы (уытты) қоспалар. Улағыш заттар химиялық қарудың негізі болып келеді.Жүйке жансыздандыратын әрекетті Улағыш заттар-Ауыз темір татып, ашиды, тілдің ұшы ұйыйды, көздің тұсы шаншиды, тамақты қырнайды, әл құрып, бас айналады. Одан әрі қорқыныш сезімі пайда болады, қарашық үлкейеді, тыныс алу біркелкі болмайды. Зақымданушы есінен танып, сіңірлері тартылып, паралич басталады. Дем алуы тоқтап адам өлуі мүмкін.