- •1.Өтқн пәні түсінігі және анықтамасы.
- •2.Су тасқынының қауіптілік дәрежесі,қорғану тәсілдері.
- •1.Өтқн бойынша заңдылық актілер.
- •1.Жойқын құбылыстар – төтенше жағдайлардың пайда болу себептері.
- •3. Радиация: түсініктері және радиоактивті сәулеленудің түрлері.
- •2. Қәуз – дің(сдяв) территорияны зақымдау масштабы және анықтаушы факторлар.
- •3. Карантин түсініктері және созылу уақыты.
- •2.Қәуз(сдяв) улану белгілері және жеке қауіпсіздік шаралары.
- •1.Жойқын апаттар және бағалары.
- •2. Химиялық және бактериологилық қарулардың зақымдау факторлары.
- •1. Жер сілкіну себептері, пайда болуының жиілігі.
- •2.Өрт қауіпсіздік шараларын алдын алу. Өрт сөндіргіштің түрлері.
- •1. Жер сілкінбей тұрып, сілкінген кезде, сілкінгеннен кейінгі сақталатын ережелер.
- •2. Радиация: түсініктері және радиоактивті сәулеленудің түрлері.
- •3. Тері мүшелерін қорғау құралдары және медициналық қорғану құралдары.
- •2. Радиоактивті сәулеленудің бастауы және сәулелену түрлерінің қауіптілік дәрежесі.
- •1. Сел:түсінігі және оның пайда болу себептері.
- •2. Радияциялық,химиялық бактериялардың таралу орталықтары.
- •1. Тұрғылықты аудандарды селден құтқару шаралары.
- •3. Төтенше жағдайлар кезіндегі азаматтық қорғаныс құралдары.
- •1. Жер сілкіну белгілері мен болжау мүмкіндіктері.
- •2. Негізгі жою факторлары мен төтенше жағдайлар кезінде олардың нысынаға әсері.
- •3.Теріні қорғау құралы және медициналық қорғау құралы
- •1. Халықты қауіпсіз аймаққа шығару және ұйымдастыру
- •3. Жер сілкінуді азайту жолдары
- •1.Жойқын апаттар және олардың бағасы.
- •2. Тыныс алу мүшелерінің қауіпсіздік құрылғылары.
- •3.Су тасқынының кауіптілік ережелері.
- •1. Сел пайда болу себептері мен түсінігі.
- •2. Төтенше жағдай және азаматтық қорғаныс қызметінің негізгі мақсаттары.
- •3.Жою факторларының химиялық және бактериологиялық қарулары.
- •1. Халықты қауіпсіз аймаққа шығару және ұйымдастыру.
- •2. Қәуз(сдяв) улану белгілері және жеке қорғаныс шаралары.
- •3. Алғашқы медициналық көмек көрсету.Жүрек реанимациясы.
1. Жер сілкінбей тұрып, сілкінген кезде, сілкінгеннен кейінгі сақталатын ережелер.
Жер сілкінісінің алғашқы түрткісі кезінде Газды, су мен электр қуатын сөндіріңіз. Егер жер сілкінісінің күші аз болса, онда оны тұрған жеріңізде күткен абзал. Одан едәуір күштірек жер сілкінісі кезінде (түрткі күші бес және одан да жоғары баллды құраса), егер сіз ғимараттың екінші және одан жоғарғы қабаттарында болсаңыз, ғимараттан шығыңыз. Ішкі қабырғаның, бұрыштың, есік жақтауының қауіпсіз жеріне тұрыңыз, ваннаға жата қалыңыз. Кереуеттің немесе стөлдің астына кіріңіз - олар сізді құлауы мүмкін заттардан және сынықтардан қорғайды. Терезе мен ауыр жиһаздан алыс тұрыңыз. Лифтіні пайдаланбаңыз. Егер сіз көшеде болсаңыз, ғимараттар мен электр беруші желіден ашық алаңға қарай алыстаңыз, үзілген электр сымдарына жақындамаңыз. Ғимарат жанынан жүгірмеңіз және оларға кірмеңіз. Егер сіз автомобильде болсаңыз, түрткілер тоқтағанға дейін автомобильден шықпай ашық алаңда қала беріңіз. Есте сақтаңыз: жер сілкінісі кезінде адам өлімінің сирек кездесетін себебі болып жер қабатының қозғалысы табылады. Жер сілкінісі кезіндегі қайғылы оқиғалардың басты себептері болып табылатындар: • ғимараттың жекелеген бөліктерінің сынуы; • сынған шынылардың құлауы; • үзілген электр сымдары; • пәтердегі ауыр заттардың құлауы; • өрт; Жер сілкінісінен кейін: Қажет жандарға медициналық көмек көрсетіңіз. Қатерге шалдыққандарды қоқыстан арылтыңыз, егер ол үшін қосымша жасақтауды талап етпесе. Радиоқабылдағышты қосыңыз. Мүмкіндігіңізше су құбыры мен газды тоқтатыңыз және энергия жабдықтаушыны сөндіріңіз. Ашық отты пайдаланбаңыз. Жер сілкінісі кезінде өзіңіз болған ғимараттан шығар алдында абай болыңыз. Радионы қосулы күйінде ұстаңыз, қызметтердің белгілерін тыңдаңыз. |
|
|
2. Радиация: түсініктері және радиоактивті сәулеленудің түрлері.
Радиациялық қауіпті обьекті-ғылыми шаруашылық (өнеркәсіп) немесе қорғаныс обьектісі, авариялар немесе бүлінушіліктер кезінде адамдардың, хайуанаттардың, өсімдіктердің жаппай радиациялық зақымдануға ұшырауы және қоршаған ортаның радиоактивті ластануы мүмкін. Сыртқы ортаның радиоактивті зақымдау көздеріне мыналарды жатқызуға болады: *уран өнеркәсібі *әртүрлі үлгідегі ядролық реактор *радиохимиялық өнеркәсіп *радиоактивті қалдықтарды өңдейтін және көметін жер *ядролық полигон Адам сәуле ауруына ұшырайды, оның ауыртпалы деңгейі сәулелердің қуаты мен мөлшеріне байланысты. Сонымен қатар организм клеткаларында қауіпті ісіктердің пайда болуына алып келетін өзгерістер өтеді. Табиғи және жасанды радиоактивті изотоптарда ядролардың өздігінен ыдырау процесі үздіксіз жүріп жатады. Демек, олар сыртқы ортаға туынды белшектерді, гамма кванттарын үнемі атқылаумен болады. Радиоактивті сәулелер кейде радиация немесе иондағыш сәулелер деп аталады. Олардың кинетикалық және электромагниттік энергиялары үлкен шама құрайды. Сондықтан ондай бөлшектер жолындағы денелердің атомдары мен молекулаларының химиялық-физикалық касиеттерін өзгертіп иондайды, олардың араларындағы қалыпты байланыстарды үзеді. Сөйтіп, биологиялық денелер де, басқа табиғи денелер де өзгеріске ұшырайды. Әсіресе тірі табиғат: адам мен жан-жануарлар, өсімдіктер мен басқа да тіршілік иелері зор зардап шегеді.