4. Сальпингоофорит. Анықтамасы. Қауіп факторлары. Жіктелуі. Диагностикалық критерилері(клиникалық, зертхана-аспаптық мәліметтер).

Сальпингит жəне оофорит – жатыр қосалқыларының (жатыр түтігі,анабез) қабынған аурулары.

Жіктемесі:

Клиникалық ағымы бойынша:

- Жіті

- Жіті емес

- Созылмалы

Этиологиясы бойынша:

- өзіне тəн

- тəн емес

Қауіп-қатерлі факторлар:

· Жастық шақ;

· Əлеуметтік-экономикалық өмір жағдайының нашарлауы;

· Білім деңгейінің төмендеуі;

· Жыныстық сыңарының жаңадан ауысуы;

· Жыныстық сыңарын жаңдан ауыстыру

· Ұрықтануға қарсы кедергісіз əдістермен ойнас (секс);

· Іншекті дəрімен жуу жұқпаның өрлеу жолымен жайылу қауіптілігін арттырады;

· Жатыр мойнын құралмен тексеру жұқпаның өрлеу жолы мен жайылуының

тəуекелін арттырады;

· Əйелдердің жыныс мүшелернің бұрын өткерген қабыну аурулары (бұрынғы

“жасырын” жұқпалардың табылмауында созылмалы қабыну үрдісінің сақталу жəне іншек

дисбактериозының даму ықтималдығықалады);

Диагностика критерилері:

шағымдар мен анамнез: Клиникалық көріністердің ауырлығы науқастарда əр түрлі

жəне ауру симптомсыз өтуі мүмкін

-құрсақ астының екі жақты ауруы;

-жыныс жолдарындағы потологиялық шығарылымдар;

-жатыр дисфункциялық қанауы

- қызба.

физикалық тексеру.

- жатыр ернеуі мен жатыр денесінің ауырсынғыштығы;

- анабез көлемінің үлкеюі немесе тубоовариалды ісіктің пайда болуы мен оның

ауыратынын анықтау;

Лабороторлық зерттеулер.

- қанның С-реактивті белогының қоюлығын анықтау (жоғарылығы).

- жалпызəрдіталдау(диагностика үшін).

- жалпықандыталдау(ЭТЖ үлкеюі, лейкоцитоз, қанда лейкоциттердіңкөбеюі).

Негізгідиагностикалықшаралартізімі:

1. қанның С-реактивтінəруызыныңқоюлығынанықтау.

2. зəрдіңжалпыанализі

3. ХГЧ-ныанықтау

4. киіминфекциясы мен созауруыжұқпасынзерттеу.

5. Папаникалаубойыншажағынды.

6. Тазалықдеңгейіндегіжағынды

7. Жалпықандыталдау

8. АнтибиотиктергесезімталцирвикалдыөзектерденБаксебіндіалу

9. 3 сағаттық термометрия

Қосымшадиагностикалықшаралартізімі:

1. ЭКГ

2. Коогулограмма(қанұюыжазбасы)

3. Қанныңбиохимиясы

4. Лапароскопия

5. Кішіжамбасастауын УДЗ

6. HbsAg

7. Анти HCV

5. БМСК. Түрлері, көмек көрсету формалары. Скрининг дегеніміз не. ҚР-ның мемлекеттік бағдарламасында қандай скринингтер жоспарланған және қандай халық топтары қамтылатын болады. Скринингтік қараулар қайда бағытталған.

Қазіргі таңда БМСК ҚР 45 кодекс 4 статьясының пунктына байланысты жүргізіледі. БМСК дәрігер алды н/е мамандандырылған медициалық көмек көрсету.(диагностикалық ж/е кең таралған аурулар,жарақаттар,инф аурулар т.б). БМСК-ті участкелік терапевт,педиатр,жалпы маман дәрігері,фельдшер,акушер ж/е медициналық мейірбикелер жүргізеді.БМСК профилактикалық,диагностикалық,емдік көмек көрсетіледі. Профилактикалық көмекте:проф тексеру,иммунизация,жалпы денсаулық сақтау,дұрыс тамақтану ж/е отбасыны жоспарлау,диспансерлі ж/е динамикалы бақылау,жүктілер,балалар патронажы. Диагностикалы көмекте: БМСК мамандарымен қарау,лабораторлық-аспапты зерттеулер. Емдік көмекте: шұғыл ж/е кейінге қалдырылмайтын көмек,емдік манипуляциялар.Скрининг (screening – сараптау, іріктеу) – бұл ауруларды немесе қауіпті факторларлы ерте сатысында анықтау үшін белгілі бір жастағы сау тұлғаларды алдын ала медициналық тексеруден өткізу. Бұл шаралар емдеу тиімділігін арттыруға және асқынудың алдын алуға мүмкіндік береді.Скрининг жүргізу кезінде келесі жүмыстар жүргізіледі:- антропометрикалық (бойы, дене салмағы, бел ауқымы) өлшемдер жасау;- артериалдық қысымды өлшеу.

Скринингке келесі жастағы топтар жатады:

25, 30, 35,40, 42, 44,46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64 - жастағы ерлер мен әйелдер:

-  қандағы глюкозаны және холестерин мөлшерін анықтау

- көрсеткіш бойынша электрокадиография жасату

- көрсеткіш бойынша кардиолог, эндокринолог мамандарына қаралу

40, 42, 44,46, 48, 50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64 ,66, 68, 70 - жастағы ерлер мен әйелдер:

- көз ішіндегі қан қысымын өлшеу

30, 35, 40,45, 50, 55, 60 - жастағы әйелдер:

- жатыр мойнындағы сүртінділерге цитологиялық зерттеу

- керсеткіш бойынша - кольпоскопия жасату

50, 52, 54, 56, 58 және 60 жастағы әйелдер:

- сүтбездеріне рентген жасау (маммография)

- көрсеткіш бойынша маммолог, онколог мамандарына қаралу

50, 52, 54, 56, 58, 60, 62, 64, 66, 68 және 70 жастағы ерлер мен айелдер:

- тоқ ішек ауруларын ерте анықтау үшін, қан арқылы нәжісті жасырын тексеруден өткізу

- тоқ ішекке эпдоскопиялық зерттеу жүргізу көрсеткіш бойынша (колоноскопия)

Билет №16

1 Гипотиреоз. Госпитализацияға көрсеткіштер. Динамикалық бақылау (бақылаудың мерзімі және жиілігі, рецидивке қарсы ем: топ препараттары(1-2 препараттың аты, дозировкасы, енгізу жолдары).

Гипотиреоз – организмде қалқанша без гармондарының тұрақты

тапшылығымен шартталған клиникалық синдром.госпитализациялауға көрсетімдер

декомпенсация жағдайы, амбулаторлық емнен тиімділік болмаған кезде

гипотиреоз асқынуларының болуы жəне үдеуі.

гипотиреоздың ауыр ағымымен науқстар.

асқынған ауыр қосарланған аурулары бар науқастар.

Бақылау жиілігі Жылына 4 рет (жоспарлы). Левотироксин (қалқанша без гормоны)25 мкг, 50 мкг,75 мкг, 100 мкг, 125 мкг, 150 мкг, таблеткалар.

2 Теміртапшылықты анемия. Негізгі және қосымша диагностикалық шаралардың тізімі, хаттама бойынша емдеу тактикасы.

Теміртапшылықты анемия – қан сарысуында, сүйек кемігінде, деподағы

темірдің төмендеуі, осының нəтижесінде гемоглобин, əрі қарай эритроциттер түзілуінің

бұзылыстары салдарынан тіндердегі трофикалық бұзылстармен мінезделетін ауру.

Негізгі жəне қосымша диагностикалық шаралар тізімі:

Ауруханаға дейінгі кезең:

Қанның жалпы анализі

Зəрдің жалпы анализі

АЛТ, АСТ анықтаумен қанның биохимиялық анализі, жалпы ақуыз, билирубин,

қанның қант, ферритин анализдері

Глисттердің жұмыртқасына нəжіс.

Тиреотроптықгормондеңгейі.

ЭКГ

ЭХОКГ

Кеудеклеткаларыағзаларыныңрентгенографиясы.

Стационарлықкезеңде:

1.Қанныңжалпыанализі

2.Ретикулоциты

3.Тромбоциты

Эритроциттер морфологиясы

5.Зəрдің жалпы анализі *

6.АЛТ, АСТ анықтаумен қанның биохимиялық анализі, жалпы ақуыз, билирубин,

қанның қант, ферритин, сарысулық темір анализдері.

7.ЭКГ

8.ЭХОКГ

9.Кеуде клеткалары ағзаларының рентгенографиясы.

АШЖ рентгенографиясы

ЭФГДС

12.ФКС

13. Ректороманоскопия

14. Гистероскопия

15. Құрсақ қуысы ағзаларын УДЗ

16. Бүйрек УДЗ

17. Гельминттер жұмыртқасына нəжісті зерттеу

18. Сүйек кемігін зерттеу

Емдеу тактикасы:

Этиологиялық факторларды жою.

Емдік тағам.

Құрамында темір бар препараттармен емдеу.

- Темір тапшылығы мен анемияны жою.

- Темір қорын толтыру (қаныққан терапия).

- Рецидивке қарсы терапия.

Симптоматикалық терапия.

Ем мақсаты: темір тапшылығының орнын толтыру, анемия симптомдарының

регрессін қамсыздандыру.

Дəрі-дəрмексіз ем: режим 1, 2;

Емдік тамақтану:

Теміртапшылық анемия кезінде, науқасқа темірге бай диета көрсетілген. Темақтан

асқазан-ішек жолдарына сіңірілетін темірдің максималды саны — тəулігіне 2 г. Жануар

текті өнімдердегі темір, өсімдік өнімдерімен салыстырғанда ішекте көп мөлшерде

сорылады. Теміртапшылық анемиясымен науқас диетасына 130 г ақуыздар, 90 г майлар, 350 г

көмірсу, 40 мг темір, 5 мг мыс, 7 мг марганец, 30 мг мырыш, 5 мкг кобальт, 2 г метионин,

4 г холин, В жəне С тобындағы витаминдер кіру қажет.

Науқасқа құрамында темір бар келесі өнімдер ұсынылады: сиыр еті, балық, бауыр, бүйрек,

өкпе, жұмыртқа, қарамұмық ұнтағы, ас бұршақ, ақ саңырауқұлақ, какао, шоколад,

көкөністер, бұршақ, фасоль, алма, бидайық, шабдалы, жүзім, алқоры, сельдь, гематоген.

0.75-1 л тəуліктік дозада, ал жақсы көтерген жағдайда 1.5 л дейін қымыз ішу .

дəрі-дəрмектік ем:

Темір препараттары: ішке қабылдау үшін (ferrous chloride, ferrous monohydratis, ferrous

fumarate+ folic acidi, ferrous gluconate, ferrous sulfate, ferrous sulfate 320 мг+ ascorbic acidi

60 мг, non appropriated) парентералдықабылдауүшін(non appropriated)

Микроэлементтер қосылған витаминдер қоспасы: триовит, три-ви-плюс

Макроэлементтер қосылған витаминдер қоспасы: кальциферол, кальций карбонаты.

Эритропоэзді стимулдейтін препараттар: Эпоэтин альфа инъекция үшін ерітінді 10 000

МЕ жəне 40 000МЕ алдын ала толтырылған шприцтерде

Антигеморрагиялық жəне гемостатикалық заттар: менадион, фитоменадион, апротинин,

аминокапрон қышқылы, этамзилат, протионамин сульфаты, терлипрессин, тахокомб,

кальций хлориді, кальций глюконаты

Протондық насос ингибиторлары: омепрозол, пантопразол, рабепразол, лансопразол

Гистаминдік Н2- рецепторларын бөгегіштер: Фамотидин, Цимитидин, Ранитидин,

Низатидин, Роксатидин

Көбінесе асқазан рецепторларына əсер ететін М1- холинорецепторлардың бөгегіштері:

пирензипин.

Асқазан мен ішек шырышты қабығына қорғаныштық əсер ететін заттар: диосмектит,

сукральфат, висмут субсалицилат.

НР бактериоцидті əсер ететін заттар: кларитромицин.

Ферменттік заттар: панкреатин

Допаминдік рецепторлар антагонисттері: метоклопрамид

Нейролептиктер: левомепромазин.

Миотроптық спазмолитиктер: дротаверин, папаверин гидрохлориді

М- холинорецепторлардың бөгегіштері: атропин

Метеоризмді төмендететін заттар: симетикон

Асқазан-ішек жолдарының моторикасын реттейтін препараттар: лоперамид

Бактериялық биологиялық препараттар: хилак форте

Өт айдағыш заттар: гимекромон

Гепатопротекторлар: метионин, лецитин

Қалқанша без гормондарының туындылары: натрий левотироксин