5.Алдын-алу. Анықтамасы, түрлері, жүректің қалпына келетін және қалпына келмейтін қауіп факторлары. Өмір салты. Анықтамасы, денсаулыққа әсері.

Профилактика – аурулардың алдын алуга арналган шаралар жиынтыгы.

Түрлері:

Аурулардың біріншілік профилактикасы(жалпылама және жеке) аурулардың алдын алу мақсатында өмірге қолайлы жағдайлар тудыруға бағытталған.

Аурулардың Екіншілік профилактикасы аурулардың ерте сатысында және олардың салдарының өршуін болдырмауға бағытталады.

Аурулардың үшіншілік профилактикасы мүшелер мен тіндердің зақымдалуы мен дамыған асқынуларын бақылауға арналады.

Жүректің ауруларының қалпына келетін факторлары:майлар алмасуының бұзылысы,артық салмақ,жоғарғы артериальды қысым,темекі шегу,бақыланбайтын сахарный диабет,стресстің жағдайлар.

Қалпына келмейтін факторлар:егде жас,жынысы,тұқым қуалаушылық.

Өмір салты-күнделікті адам өмірінің ерекшеліктері мен жағдайлар мінездемесі.

СӨС құратындар: 1. Рациональды тамақтану

2. Толыққанды ұйқы

3. еңбек және демалу тәртіьін сақтау

4. шынығу

5. гигиеналық нормалар мен ережелерді сақтау и правил

6. зиянды әдеттерден бастарту

7. физикалық нагрузканы мөлшерлеу

8. отбасын құруды рациональды жоспарлау

9. психологиялық тыныштық т.б..

12 Ариант

1.Гипотиреоз. Анықтама. Қауіп факторлары. Жіктелуі. Диагностикалық критерилері (клиникалық, зертхана-аспаптық мәліметтер). Қалқанша безінің аурулары,иод жеткіліксіздігімен байланысты және ұқсас жағдайлар;

иод жеткіліксіздігінің нәтижесінде болатын субклиникалық гипотиреоз ;

анықталмаған гипотиреоз;

токсикалық емес зобтың басқа формалары;

тума иод жеткіліксіздік синдромы;

Гипотиреоз – бұл организмде қалқанша безінің гормондарының тұрақты түрде дефицитімен көрінетін клиникалық синдром.

Классификация:

гипоталамус-гипофиз-қалқанша без жүйесі деңгейінде зақымдалатын :біріншілік,екіншілік,үшіншілік,шеткері(тіндік, транспорттық).

Ауырлығына б\ты:

Субклиникалық (тиреоидты гормондар мен ТТГ деңгейңне қарап),манифестный (компенсированный, декомпенсированный),асқынған.

Қауіп факторлары:Созылмалы аутоиммунды тиреоидит;Қалқанша безіне ота жасап алып тастау

радиоактивті I 131 емдеу;Гипопитуитаризм;эндемиялық аймақтардагы иодтын профилактикасынын болмауы;Радиация.

Диагностические критерии: Шағымдар,анамнез.

- тез шаршағыштық,жалпы ж\е б.е әлсіздігі;

- үнемі зябкост сезіну;

- ұйқышылдық;

- салмақ жоғарылауы;

-естің төмендеуі;

- бет,қол,бүкіл дене ісінуі;

- іш қату;

- сойлеу қиындауы;

- тері құрғауы;

- шаш түсуі;

- жыныс функцисының төмендеуі;

- есту төмендеуі.

Физикальды зерттеу:

Субклиникалық гипотиреозда науқас өзін канағаттанарлық жағдайда сезінеді, левотироксин тағайындаганда азаятын гипотиреоздың онша айқын емес көріністері де болуы мүмкін.

Гормонга қан анализін тапсыру арқылы диагноз койылады.

Лабораторлық зерттеу:

-біріншілік гипотиреозда Т3 и Т4 қанда төмен, ТТГ жоғарлаған;екіншілік ж\е үшіншілікте Т3, Т4 и ТТГ қанда төмен.

Инструментті зерттеу

Біріншіілік гипотиреоздың этиологиясын анықтау үшін : УЗИ қалқанша безді,көрсеткіш бойынша– қалқанша бездің пункционды биопсиясы, сцинтиграфия, тиреоглобулинге и

тиреопероксидазага антидене титрін анықтау.

Екіншілік гипотиреоздың этиологиясын анықтау үшін : консультация

невропатолога, КТ или МРТ миды, көз түбін зерттеу,невропотолог каралу.

ЭКГ, ЭхоКГ, Р-графия кеуде клеткасының, іш қуысының УЗИ .