I―газ, II―шаңға толтырылған газ, III―тазартылған газ.
Газ ағымының пластиналардан тұратын клеткамен жолыққын кезінде өз бағытын тез өзгертуі, газ тұтқыштардың жалюздік түрінде қолданылады, ол 5.11 суретте көрсетілген. Жалюздік клеткалардың қызметі – газ ағымын екі бағытқа бөлу болып табылады, біріншісі шаңнан 80-90% тазартылған негізгі ауаның бөлігі, екіншісі қалған шаңмен ауа массасы, қалған шаңды ауаны бұдан да белсенді шаң тұтқышта тазалайды.
Жалюздік шаң тұтқыштардың конструкциясы 5.12 және 5.13 суреттерде көрсетілген. Жалюздік шаң тұтқыштар басқа шаң тұтқыштарға қарағанда үлкен белсенділікпен көрінеді. Шаңданған газ іші талшықтарға толы камера ішіне түседі. Газ ағымы конустан өтуі үшін өз бағытын өзгертеді, шаңдар газ ағымымен қосылып конус ішімен түзу конус соңына дейін барады, одан кейін екінші корректорға өтеді. Егер газ жылдамдығын өсірсек, онда жалюздік шаң тұтқышта шаңның тұру жылдамдығы өседі, 10 м/с жылдамдықпен тұтылу басталып одан кейін ол жылдамдық басылады. Негізі жалюздік шаң тұтқышта жылдамдық 12-15 м/с қа тең. Тазалау дәрежесіне циклон ішіндегі жылдамдық әсеретеді. Циклон ішіне шаң көп кіруі үшін оның жылдамығы, ауаның решеткаға келу жылдамдығынан кем болмауы керек. Негізінен жалюздік шаң тұтқыштар мөлшері 20 мкм нан үлкен шаңдарды жақсы тұтады. Жалюздік шаң тұтқыштардың кемшілігі: жоғарғы температурада пластиналардың решеткаларының еруі, шаңдардың түзілуі кезінде кері әсерлер болуы мүмкүн. Гидравликалық қарсыласуы 100-500 Па. Жалюздік решеткаларда көміртектік металдарды тазалау кезіндегі газдың температурасы 450°С тан аспауы қажет. Бұдан да жоғарғы температура кезінде жалюздік решеткалар еріп кетеді.
Сурет 5.12 - Жалюздік шаң тұтқыш 1-жалюздер, 2-шаңдалған газ, 3-шаңнан тазартылған газ. |
Сурет 5.13 - жалюздік шаң тұтқыштың коникалық түрі1-конус, 2- желдеткіш, 3- циклон, 4-газ |
Жалюздік шаң тұтқыштың шаң тұту дәрежесін мына формуламен есептеуге болады.
, (5.15)
мұндағы, ηц ―НИИО газ ЦН-15 циклонында аналитикалық міндеттерінде көрсетілоген шаң тұту дәрежесі, Кж― 0,2-0,5 аралығында жатқан коэффициент мәні.
Жалюздік шаң тұтқыштағы басқа инертті шаң тұтқыштардағы сияқты, тазалаудың нақты белсенділігін (5.3) формуласымен анықтауға болады. Есептеу үшін (5.9) суретте көрсетілген қисық фракталдың белсенділік мәні немесе (кесте 5.4) кестесіндегі мәндер алынады.
Тазалау кезіндегі келтірілген белсенділіктері газдың тығыздығы ρ= 2600 кг/м3 тең.
Тазалау коэффициентіне шаңдарды сору әсер етеді.
Циклондар. Циклондар ішіндегі шаңдардың бөлінуі центрге тартқыш күштің әсеріне түзіледі, корпус апараты ішіндегі газ ағымының айналуына байланысты.
Кесте 5.4 - Жалюздік шаң тұтқыштардың ВТИ дағы фракциондық коэффициенті
d, мкм |
10 |
15 |
20 |
25 |
30 |
40 |
50 |
60 |
Ηф, % |
47 |
63 |
78 |
86,5 |
91,3 |
94,8 |
96,5 |
97,7 |
Кесте 5.5 - Сору дәрежесі жалюздік шаң тұтқыштардың тазалау коэффициентіне байланысты
Сору дәрежесі, % |
Тазалау дәрежесі η, % |
|||||||
10 |
50 |
55 |
60 |
65 |
70 |
75 |
80 |
75 |
20 |
61 |
65 |
70 |
74 |
77 |
81 |
85 |
89 |
Циклондардың көп қабаттығына қарамастан, оның классикалық түрі мыналардан тұрады: цилиндрлік бөлігі үш крышкадан және шаңды газды шығаратын тангенциалды трубкадан, коникалық бөлігі төрт трубкадан тұрады, орталық трубка тазаланған газды шығаратын екі трубкадан, шаң жинағыштан тұрады.