63. Архитектурное наследие Беларуси 20-н. 21 века

20 век. У 1-ю сусветную і грамадзянскую войны гарады і вескі Беларусі былі значна разбураны. Да сяр. 20-хгг. аднаўляліся разбураныя, рэканстр. старыя дамы і збудаванні.У першую чаргу аднаўляліся вытв. памяшканні. (з-ды “Пралетарый” і “Чырвоная зара” у Мінску; “Чырвоны металіст” і ф-ка “Дзвіна” у Віцебску і інш.). На працягу 1928-32 у БССР будаваліся новыя прадпрыемствы: Бел ДРЭС, з-д “Гомсельмаш”, дрэваапрацоўчыя камбінаты ў Гомелі і Бабруйску. Таксама ў гэтыя гады пачалося буд-ва буйных грамадскіх буд-аў, у т.л. кантора Дзярж. банка СССР у Мінску, Дом урада БССР у Мінску. У 1932-37 далейшае развіцце атрымала жыллёвае буд-ва (дамы вышэй за 4 паверхі) – дамы спецыялістай у Мінску, Віцебску. У 1930-я ў цэнтрах гарадоў узведзены буйныя грамадскія будынкі: Акруговы Дом афіцэраў, Дзярж. акадэм. тэатар оперы і балета БССР, гасцініца “Беларусь”(потым “Свіслач”), Дзярж. бібліятэка, Магілёўскі Дом Саветаў. У той час быў характэрны зварот да форм класічнай арх-ры: стрыманасць маст. сродкаў, выразнасць прасторавай кампазіцыі.

Пасля ВАВ былі распрацаваны праекты генпланаў для гарадоў па іх аднаўленню. Павялічыўся аб’ём масавага жыллевага будаўніцтва. Закладвалі прынцыпы функцыянальнага рашэння. У шырокіх маштабах вялося аднаўленне старых і буд-ва новых грамадскіх будынкаў. Выдатным дасягненнем сав. горадабудаўніцтва стала забудова пр-та Леніна у Мінску, вул. Кірава ў Віц., Першамайскай вул. у Магілёве, пр-та Леліна у Гомелі. У той час створана значная колькасць грамадскіх будынкаў: Мінскі адмін. будынак, Мінскі гар. універмаг, Мінскі цырк, Мінскі галоўны паштамт. , Палац культуры на пл. Леніна ў Віцебску.

З сяр. 1950-х пачаўся новы этап развіцця горадабудаўніцтва і арх-ры. Арх-ру перасталі разглядаць як галіну духоўнай кул-ры, над ёй устанавіўся жорсткі дыктат будаўнічай вытворчасці. Буд-ва жылых дамоў і грамадскіх збудаванняў , паступова ператварыласяў зборку гатовых элементаў і дэталей заводскага вырабу. Разгарнулася буйнаблочнае і буйнапанэльнаэ домабудаванне (9-павярховы дом на пл.Пабеды ў Віц.)

1970-80-е. Вялікі ўплыў на архіт.-маст. аблічча гарадоў робяць буйныя грамадскія будынкі, сярод якіх кінатэатры, Гомельскі цырк, Гродзенскі абл. драм. тэатар, комплексы ВНУ, спарт. збудаванні – рэканструкцыя стадыёна “Дынама” у Мінску, Гомельскі лёгкаатлетычны манеж, спарт.комплексы “Стайкі” і “Раубічы”, гасцініцы “Планета”, “Беларусь” у Мінску, гасцініца “Віцебск”, “Інтурыст” у Брэсце. Цікавай працай таго перыяду стала будаванне Мінскага метрапалітэна. Архітэктуру грамадскіх будынкаў вызначаюць функцыянальная і канструкцыйная логіка, прапарцыянальнасць аб’ёмаў і чляненняў, выкарыстанне разнастайных матэрыялаў і колеру. Важную ролю адыгрывае манументальнае мастацтва. Прыкладам гэтага можа стаці ”Мінск – горад-герой”, “Курган Славы Сав. Арміі”, мем. комплексы “Хатынь”, “Брэсцкая крэпасць”.

29. Градостр-во и арх-ра Витебска 20 – н. 21 в.

Здание бывшего поземельно-крестьянского банка (1917, ныне — Витебская государственная академия ветеринарной медицины) — пример художественного соединения модерна с неорусским стилем.

Железнодорожный вокзал Витебска — образец советской архитектуры 1950-х годов, стиля «сталинский ампир».

Академич. драматич. театр им. Я. Колоса открыт в 1926 г. Современное здание театра построено в 1958 году. Главный фасад здания решён в виде 8-колонного дорического портика, завершенного треугольным фронтоном с декоративным рельефом. Боковые фасады украшены пилястрами, лепными вставками.

Витебская областная филармония построена в 1957 году на основе типового проекта клуба. Архитектура здания имеет классические формы. Главный фасад выделен 6-колонным портиком.

Ансамбль ул. Кирова представляет собой памятник градостроительства 1950-х годов. Улица тянется от Привокзальной площади до Западной Двины, завершаясь перед Кировским мостом зданием гостиницы «Двина» и общежитием филиала Высшего колледжа связи. Композиции улицы придан целостный характер за счет стилевого единства фасадов с использованием элементов классицизма, одинаковой длины и высоты зданий, украшенных карнизами, тягами, пилястрами, балконами, эркерами.

Среди соврем. арх-ых достоприм. выделяются:

Концертная площадка Летний Амфитеатр на 6 тысяч зрителей, сооружённая в 1988 и реконструированная в 2007 — место проведения международного фестиваля искусств «Славянский базар в Витебске».

Архитектурный ансамбль самой большой в Белоруссии площади Победы c Мемориальным комплексом в честь воинов-освободителей, созданным в 1974 (включает площадь мемориала, 2 фонтана, 10 пилонов и главный монумент «Три штыка»).

Витебский ледовый дворец спорта на 2 тысячи зрителей, сооружённый в 1999 и позволяющий трансформации для проведения не ледовых видов спорта.

Торгово-развлекательный комплекс Марко-сити с остеклёнными зданиями в форме пирамид.

Музейно-выставочный комплекс художника-авангардиста Марка Шагала.

Духовской круглик — художественная реконструкция башни Нижнего замка.. Построена в 2007 году. В здании расположен Музей истории Нижнего и Верхнего замков, музей фестиваля «Славянский базар» и смотровая площадка.

ряд новых храмов и других общественных объектов, а также памятники, фонтаны, парки и др.

Памятники церковного зодчества.

Восстановленный в 2011 Успенский собор,

Церковь Св. Александра Невского (1993).

Свято-Георгиевская церковь (1997).

Церковь Св. апостола Андрея Первозванного (2000).

Костёл Иисуса Милосердного (2009).