1. Аудандық су басу кезіндегі ұңғымалар торының әркелкілігі?

А) жалпы, өсті, сақиналы, центрлі, контур ішілік;

В) контур сырты, контур маңы;

С) сызықтық, бес ұңғымалық, жеті ұңғымалық, тоғыз ұңғымалық, төрт ұңғымалық;

Д) профилді, торлы;

Е) тепе-тең, тепе-тең-ауысымдылы.

2. Жалпы сулану кезіндегі ұңғыма торының әркелкілігі?

А) жалпы, өсті, сақиналы, центрлі, контур ішілік;

В) контур сырты, контур маңы;

С) сызықтық, бес ұңғымалық, жеті ұңғымалық, тоғыз ұңғымалық, төрт ұңғымалық;

Д) өсті, сақиналы, центрлі;

Е) тепе-тең, тепе-тең-ауысымдылы.

3. Тепе-тең тор бойынша орналасқан ұңғымалардың арасындағы торлардың пішіні?

А)квадратты, үшбұрышты;

В)айтарлықтай жиі, жиі, орташа, тығыз;

С)сақиналы, өсті, центрлі;

Д)тік бұрышты, шеңбер;

Е)профилді, торлы.

Қолданылған әдебиеттер

1.Долицкий В.А.,Гришин Ф.А.Промысловая геология нефти и газа.Методическое руководства к лабораторным раотам.-М:1965:

2.Гординскйй Е.В.Методическое руководство к лабораторным работам.-М:1965

3.Алешечкин О.Н.,Клолтухин А.Г.Графические по данным бурение нефтяных и газовых скважин.-Саратов:изд:Саратовского университета,1970;

4.Жданов М.А.,Гординский Е.В., Ованесов М.Г. Основы промысловой геологии газа и нефти.-М:Недра, 1975.

Тәжірибелік жұмыс №14 Кен орнын нгеруді бақылау

Мазмұны:

1. Изобар картасын құру

Жұмыстың мақсаты: Студенттерге изобар картасын құруды үйретіп, жұмысты орындау.

Бақылау сұрақтары:

1. Мұнай ұңғыларын зерттеу қандай мақсатта жүргізіледі?

2. Гидродинамикалық зерттеудің қандай әдістері бар?

3. Қалыпты режимде зерттеу негізі неде?

4. Қалыптаспаған режимде зерттеу негізі неде?

5. Изобар картасы қадай мәліметтер бойынша құрылады?

Глоссарий

Изобар картасы деп – мұнай тұрған орындардың жоспарына сызық жүйесін енгізу болып табылады, яғни қандай да бір нақты кеңістікте берілген қысымдар мәні бірдей пластағы нүктелердің қосылуы.

1. Изобар картасын құру

Изобар карта әдісі қабаттың түгелдей немесе бөлек үлкен участкелерін зерттеуде қолданылады. Бұл әдіс қарастырылып отырған қабаттағы барлық немесе көп мөлшердегі ұңғының қабат қысымын қарастырады және жүргізіліп алынған жалпы суреттер қабаттағы қысымды изобар карта деп аталатын сызбаны тұрғызу жолымен анықталады. Изобар картасы көмегімен мынадай маңызды тәжірибелік есептер шығарылады: қабаттың параметрлерін анықтау, қабаттың әртүрлі бөлігіндегі сұйықтың ағу жылдамдығы және т.б. Гидродинамикалық зерттеу әдісі сұйықтықтың және газдың орнатылмаған сүзгілеу процесі оқуына негізделген, оларға қысымды қалпына келтіру әдісі және сұйықтықты таңдау әдісі жатады.

Қысымды қалпына келтіру әдісі ұңғының өнімділігін және түп аймақ қысымының өзгеру процесін зерттеуге негізделген. Осы әдістің қарапайым және көбіне қолданылатын нұсқау ұңғының түп аймақ қысымын үздіксіз тіркеу болып табылады. Осындайда қабаттан ұңғыға сұйықтықтың ағуы тез тоқтайды. Ұңғымен ашылған қабат нүктесінде қысым түп аймақтан қабатқа дейін өседі немесе қалпына келеді. Осы уақыт ішінде түп аймақ қысымының қалпына келу қасиеті тоқтағанша пайдаланған ұңғының өнімділігіне, қабаттың гидроөткізгіштігіне және пьезоөткізгіштігіне, ұңғының келтірілген радиус өлшеміне тәуелді болады. Қысымның қалпына келу әдісі бірфазалы сұйықтықтың сүзгілеу шарттарында және де газды ұңғыны зерттеу кезінде кеңінен қолданылады. Осы әдістің зерттеулерін өңдеу нәтижелері қабаттағы мұнай және газды бір уақытта сүзгілеу кезінде қиынға әкеліп соқтырады. Сондықтан осындай шарттарда бұл әдіс сирек қолданылады. Сұйықтықты тыңдау әдісі қысымның қалпына келу әдісіне ұқсас келеді. Бұл әдістің ерекшелігі ұңғыны пайдалану режимінің Бұл мақсатта өте жоғары қабылдағыш манометрлер қолданылады.

Изобар картасы деп – мұнай тұрған орындардың жоспарына сызық жүйесін енгізу болып табылады, яғни қандай да бір нақты кеңістікте берілген қысымдар мәні бірдей пластағы нүктелердің қосылуы.

Кеңістікті таңдауда тапсырмалар туындайды, оны шешу үшін изобар картасы әртүрлі мұнай тұрған орындардағы пласттарға гидроөткізгіштігін анықтау үшін қолданылады және қабаттың әртүрлі нүктелерінде газ бен сұйықтың жылдамдығын анықтау үшін және т.б.

Бұған сәйкес қандай бір нақты кеңістікте топографиялық және құрылымдық карта бейнеленеді, бұны пъезометриялы деп атайды. Зерттеу және тәжірибе көрсеткендей қарапайым шарттардағы пъезометриялық кеңістік мұнай тұрған орындардың барлық ауданы бойынша қалқымалы болып келеді, бірақ жұмыс жасап тұрған ұңғымалардың кішігірім аудандарынсыз. Бұндай аудандардағы кеңістік қашау құйын тәріздес формасы болады, сәйкесінше пъезометриялы немесе депрессиялы құйын атауларын алады. Табушы ұңғыма түбіндегі пъезометриялы кеңістік айналып кешкен құйын формасында болады.Депрессиялы құйынмен қоса пъезометриялы кеңістікті бейнелейтін пъезометриялы кеңістікті бейнелейтін изобар картасы «ақиқат» изобар картасы деп атайды. Бірақ оларды құру қиындығына байланысты, бұндай картасы арнайы жағдайларда қолданылады. Мұнай барлық өндірістік орындарда ұңғымалар қасында деприссионды құйынсыз пъезометриялы кеңістікті бейнелейтін изобар картасын құруға болмайды. Осындай шектеулерге қарамастан карта тапсырмалар қатарын шешуге даяр.

Изобар карталарын құру үшін мәліметтер ағыны болып – ұңғымаларда өлшенетін қабат қысымының шамасы және оны таңдаулы кеңістікке беру болып табылады. Бұл деректермен құрылатын карта депрессионды құйынсыз пъезометриялы кеңістіктің тегістелуін сипаттайды.

Өйткені пъезометриялы кеңістік уақытында өзгереді, онда карта нақты фиксацияланған моментіне оның формасын сипаттау қарастырылады. Сондықтан объектідегі барлық ұңғымалардың өлшемі қысқа уақытта берілуі қарастырылады, осы уақытша пъезометриялы кеңістік жалпы формасы өзгертуге үлгермейді. Басқа жағынан бұндай өлшемдерді бірнеше ұңғымаларда жүргізуге болмайды, өйткені әр ұңғыманы өлшеген сайын басқа ұңғымалардың қысымына әсер етуі мүмкін. Сондықтан изобар картасын құру мақсатында қабатта қысымын өлшеудің графигі келесідей құрылуы тиіс, біріншеден барлық өлшемдер қысқа уақыт ішінде жүргізілуі тиіс, екіншіден өлшенетін қысым шамасы басқа ұңғымалардың тоқтатылуына әкелмеуі уақыт (олардағы қабаттың қысымынсыз өлшеуімен байланысты) Графикті құру кезінде негізінен екінші талапты орындалуын қарастыру (басқа ұңғымалардың әсеріне сәйкес) . Бұл кезде сол немесе басқа әдістерді қолданып ұңғымалар бойынша бір мезгілде жүргізілген дұрыс. Сызықтық интерполяция әдісі жиі қолданылады, бұл әдіс мәні нақты мерзімде қабат қысымдарының бір қалыпты төмендеуін анықтау.

Қабат қысымын нақты мерзімге әкелгеннен кейін қарастырылып отырған объектідегі барлық ұңғыма бойынша арнайы , әртүрлі, көмекші сызықтар көмегімен ұңғымалар интерполяциясы бойынша изобар картасын құра бастайды.