7. Жаңа педагогикалық технология терминінің шығу тарихы

«тех-я» - грек тілінен (техно-өнер, шеберлік болса, «логос» - ғылым, заң) шыққан.

Технология - өнім алу үшін оған керекті материалдарды өңдеу әдістері және өнім шығаруға керекті жүйелі процесс. Кез келген технологияның негізгі бөлігі – түпкі нәтижені мұқият анықтау және оған қалай да жету. Процестің жобасы жақсы болса, шығарылатын өнімнің қандай болатындығы анықталса, оны жасау құралдары белгіленсе, жағдай жасалса, онда өндірістік және әлеуметтік саладағы процестер «технология» деген атауға ие болады.

Технологияның артықшылықтары. әдістемеге қарағанда тех-ның артықшылықтары көп:

1-ден, тех-да түпкі нәтиже дәл анықталады. Дәстүрлі педагогикада мақсатқа жету жолдары анық болмайды.

2-ден, мақсат сүйеніп қойылғандықтан, оған жету үшін істелетін жұмыстардың нәтижесі обьективтік әдістер арқылы тексеріледі.

3-ден, мұғалім дайындықсыз оқыту процесін жүзеге асыра алмайды.

4-ден, әдістемеде сабақ жоспарлары – мұғалімнің жоспары, оқыту процесінде жұмыс істейтін мұғалім. Ал технологияда оқушылардың оқу іс-әрекетінің түрлері және мазмұны көрсетілген жоба жасалады.

Технология әлеуметтік және өндірістік деп 2-ге бөлінеді.өндірістікке табиғи шикі заттарды өңдеу тех-сы н/е одан алынған өнімдер жатады. Ал әлеуметтіктік тех-да адаммен жұмыс істеліп, оның басты бір н/е бірнеше қасиеттері өзгертіледі. Бұған оқушыларды оқыту тех-сы жатады.

Пед-қ тех-я (Лихачев) – оқытудың арнайы формаларын, әдістері мен тәсілдерін айқындайтын пед-ка-псих-қ нұсқайлардың жиыньығы. Пед-қ процесті ұйымдастырудың әдістемелік аспабы.

В.П.Беспалько: оқу процесініске асырудың техникасы, практикажүзінде іске асырылатын белгілі бір пед-қ жүйенің жобасы.

Осылардан кеп, жаңа тех-я – пед-қ шеберліктіжетілдірудің жодары деген қорытынды жасауға болады.

Педагогикалық технология - мұғалім мен оқушының іс-әрекеттерінің біріккен жүйесі арқылы іске асатын, ақпаратты білім беру нәтижесі және рефлекция негізінде білім алуға бағытталған, бір үлгідегі педагогикалық жүйе. Педагогикалық жүйенің мынадай құрылымы бар: 1) оқу және тәрбиелеу мақсатында нақты жүйелі дидактикалық, педагогикалық зерттеу жүргізу; 2) оқушы меңгеруге тиісті ақпарат мазмұнын толықтыра отырып, жүйелеу; 3) қажетті дидактикалық, техникалық оқу құралдарын дұрыс қолдануын қадағалау; 4) тәрбиелеу және диагностикалық оқыту жүйесін дамыту; 5) оқушыларға жоғары деңгейде сапалы білім беру.

Педагогикалық технологияға – В.П.Беспалько «Практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе» – деген анықтама берген. Ал педагогикалық жүйені тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, мақсаты бір – бірімен өзара байланыстағы әдіс-тәсілдер деп қарастырады [15].

Бүгінгі таңда П.Э. Эрдниевтің дидактикалық бірліктерді шоғырландыру технологиясы, Д.Б.Эльконин мен В.В.Давыдовтың дамыта оқыту технологиясы, Ш.А.Амонашвилидің ізгілікті – тұлғалық технологиясы, В.Ф.Шаталовтың оқу материалдарының белгі және сызба үлгілері негізінде қарқынды оқыту технологиясы, М.Чошановтың проблемалық модульді оқыту технологиясы, П.И.Третьяковтың, К.Вазинаның модульді оқыту технологиясы, В.П.Беспалько, В.М. Монаховтың және т.б. ғалымдардың технологиялары кеңінен таралған.

Қазақстанда Ж.А.Қараевтың, Ә.Жүнісбектің, Ш.Т.Таубаеваның, Қ.Қ.Қабдықайыровтың, С.Н.Лактионованың, М.М.Жанпейсованың, Қ.М.Нағымжанованың және т.б. ғалымдардың ұсынған оқытудың жаңа технологиялары оқу үрдісінде белсенді түрде қолданылуда

Пед-қ те-ның мақсаттары. Қазіргі мектептің ірі кемшілігі мақсаттың жалпы қойылуы. Түпкі мақсат адамды жан-жақты және үйлесімді дамыту.

Пед-қ тех-я ұғымының даму тарихы:

• 20 жылдары педология шеңберінде рефлексология идеяларына негізделген «пед-қ тех-я» ұғымы туындады (А.А.Ухтоинский).

• 40-50 жылдары «білім берудегі тех-я» термині оқытудың тех-қ құралдарын пайдалану арқылы даму алды.

• 60 жылдары пед-қ тех-я қандай да бір әдістемені , мыс., бағдарламалық оқытуды ғылыми негіздей отырып қолданылуы тиіс деген түсінік қалыптасты.

• 70 жылдары пед-қ тех-лар қоры кеңейе түсті.

• 70-80 жылдары мектеп жұмысын басқару тех-сы жөніндегі қөзқарастар пайда болды.

• 90 жылдары оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыру, басқару тех-лары, білім сапасын басқару тех-сы өріс алды.

Пед-қ тех-я термині 1960 жылдың басында пайда болды. 1966 жылдан бастап Англияда пед-қ мәселесіне назар аударылған.

Тех-ның кезеңдері:

- оқытудың мақсатын диагностика арқылы қайта тұжырымдау;

- жаңа мақатқа жету кезеңдерін белгілеу;

- диагностика негізінде оқытудың жаңа мақсатын қою;

Тех-да оқушыда қалыптасатын сапа, қасиет, іскерлік, анық суреттеледі. Тексеру құралдары арқылы сапасы, қажеттіліктері, іскерліктері, даму, қалыптасу, деңгейлері анықталады. Оқушының деңгейі бұрынғы деңгейімен салыстырады, жаңа мақсат қойылады. Сонымен мақсат анық болмаса оқу процесінің жетілдіруіне кедергңі жасалады.

Пед-да «тех-я» ұғымының қлданылатын салалар.

- қазір кейір әдебиеттерде әдістемені н/е оқытуды ұйымдастыру түрлерін тех-я дейді.

- нақты пед-қ жүйені тех-я дейді. (В.В.Давыдов тех-сы, дамыта оқыту тех-сы)

- қасиеттері белгілі өнім алу үшін қолданылатын әдіс-тәсілдердің жинтығы н/е жүйесі тех-я деп аталады.