34. Ақпараттық жүйелерді интеграциялауды қолдану болашағын талдау

«Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасына» сәйкес прогрессивті технологияларды және оқыту жүйелерін жасау мен енгізу жоғары білім берудің даму шарттарының ажырамас бөлігі болып табылады.

Ақпараттық технологиялар дамуының белсенділігінің артуы мен олардың қоғам салаларына тереңінен енуі дайын өнімдерді, интеллектуалды міндеттерді жеңілдетудің сапалы дамуын талап етеді. Жаңа технологиялардың оқыту процесіне енгізілуін студенттің шығармашылық, интеллектуалды дамуын арттыру деп түсінеміз. Толық жетілген жасанды интеллект құру адамзат алдына қоғамның барлық бағыттарында жаңа мүмкіндіктер береді. Жасанды интеллект – мақсаты қолданушыға компьютер көмегімен өз мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін аппараттық–бағдарламалық құрал жасау болып табылатын информатиканың бір саласы болғандықтан, жасанды интеллектуалды жүйелер құрудан және оларды игеруде сапалы білім беру бүгінгі талап. Даярлау – қандай да бір сала бойынша қажет білім беру, оқыту болса, ал жетілдіру – білімді, шеберлікті арттыру, артық жасау. Сонда бұл екі процесс барлық жаңашылдықтарды оқу процесінде ескеру керек екендігін меңзейді. Қазіргі уақытта әлемнің барлық елдері қандай да болмасын деңгейде ақпараттандыру процесін жүзеге асырып жатыр. Ақпараттандырудың қате таңдалған стратегиясы немесе оның жеткіліксіз динамизмі және мобильділігі елдің өміріндегі барлық салаларында нақтылы, сондай – ақ қөатерлі өзгерістер болуына әкелуі мүмкін. Ең алғашқы ақпараттандыруды бастаған ел бұл – АҚШ. Әдемнің өнеркәсібі дамыған басқа елдері бұл бағыттың басымдығы мен одан құтылмастығын түсініп тез бейімделді. Сонымен қатаркомпьютерлер мен телекоммуникация құралдарын енгізу темпін, АҚШ нарығынан шығара, жоғарылата бастады. ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір.

Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу тәрбие үрдісінің бардық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатуды көздейді.БҰҰ – ның шешімімен «ХХІ – ғасыр ақпараттандыру ғасыры» деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми – техникалық прогрестің негізгі белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді.

35. Аж интеграциялаудың заманауи бағыттары. Өндірістердің іт – инфра құрылымын моделдеу.

Соңғы жыл/ы өндірістік ж/е басқару сала/нда нарықтық тауар/ мен қызмет көрсету сала/нда бәсекелетіктің күшеюіне байл бірнеше өзгеріс/ орын алды, әсіресе:

• Тауарларды әлемнің кез келген нүктесінен алу мүмкіндігі өсті;

• Тұтынушылардың тауар/ мен қызмет көрсету сапасына қойған талап/ы күшейді;

• Тауарлардың өмірлік циклі мен нарықтағы қызметі төмендеді.

Ауқымды өзгерсітер өнеркәсіптерді төмендегі ұжымдық сипаттамасна қарай құру тәжірибесіне ие болды:

• Бөлімшеледің саны қысқарды;

• Басқару деңгейінің саны төмендеді;

• Жоғары дәрежелі маман/дан құрылған проблемаға –бағытталған арнайы топ/ құрылды

Бәсекелестік шарттарының жоғарылауына байланысты өндірістерді басқару тиімділік деңгейін тұрақты мониториг жасау қажеттілігі пайда болады. Бұл күрделі мәселелерді өндірістердің интеграцияланған корпоративті АЖ (ӨИКАЖ) құру арқылы шешуге болады.

Интеграцияланған корпоративті АЖ (ӨИКАЖ) түсінігі. Интеграция жүйенің барлық бөлімдерінің бір-біріне ықпалын ескере отырып өзара байланысты және тәуелділікті өндіруді жоспарлайды. ӨИКАЖ түсінігін суреттеу үшін, оның екі негізгі сипаттамасына тоқталып өтейік: өндірістерді басқарудың құрылымдық деңгейі және басқару функциясы. Бұл сипаттамалар нақты техникалық және экономикалық көрсеткіштерді бейнеленеді.

ӨИКАЖ экономикалық көрсеткіштердің барлық функциялары және заманауи АТ негізінде кәсіпторындарды басқару деңгейі бойынша өзара қатынасты қамтамасыз етуді жоспарлайды. Өзара байланысты жүзеге асыру: 1)кәсіпорындардың барлық ішкі жүйелер арасындағы Ақп.ағындарды реттеу, 2)менеджерлерге басқару шешімдерін қобылдау үшін мәліметтерді алу мүмкіндігін кеңейту, 3) жалпыламалауға және талдауға арналған ақпараттардың жинақтау мәселері бойынша құралады.

Халық аралалық АЖ классификациясына сәйкес инеграциялау деңгейі келесі 4 топқа бөлінеді: локалды; аз интегралданған; орта және ірі интегралданған жүйелер.

Өнеркәсіптерді басқаруға арналған заманауи ӨИКАЖ шамасы мен қасиеттері. Заманауи ӨИКАЖ бірнеше қасиеттерден тұруы қажет. Олар: өндіріс/дің спецификасына ыңғайлана білу; ақпарат/ды жоғары деңгейде интеграциялауды қамтамасыз ету; шешім/ қабылдау процесінде ақпарат/ды «моделдей» білу; шешім/ді қабылдау үшін толық ж/е сапалы ақпарат/мен қамтамасыз ету ж/е т.с.с.

Заманауи ӨИКАЖ көптеген көрсеткіщтер бойынша білімдерін жоғарылатуға мүмкіндік береді, мысалы: құрылымдарды қысқарту есебінен құрал саймандарды қолдану, құрылым себептерін анықтау, құрал – саймандарды жүктеуді жоғарылату; тиімді сақтау және оларды өнеркәсіптерде жүзеге асыру есебінен материалдық қор/ды қолдану; рационалды жүктеме есебінен жұмыс істеуші/дің еңбегін қолдану ж/е еңбегінен орай әлеуметтік төлем ақы беру. Атап кеткен көрсеткіш/ шамасын жақсарту өнеркәсіп/дің шығын/ын төмендеуіне; табыс/дың өсуіне алып келеді.