20. Өзара байланыс модулі. Ақпараттық байланыстың негізгі түсініктері және идеологиясы. Өзара байланысты қаматамасыз ететін программалық және техникалық құралдардың өзара байланыс модулі.

Деректерді ұжымдық қызметте бірлескен түрде қолдану теріс нәтижелерге акеп соқты. Бұл мәселені шешу үшін біріңғай және тиімді ортақ деректерімен, ұйымдар мен қолдану әдіс үдеріне арнап алуан түрлі ақпараттық технология кешендерін жасап шығыра бастады. Бұл мәселенің негізгі шешімі программалық құрылғылардың коммуникациялық үйлесімділігін қамтамасыз ету негізінде ақпараттық жүйелер интеграциясы болды. Бұл үшін, дербес жағдайда, деректердің бір сақтау форматынан екіншісіне алмасуы үшін арнайы программалар жасалынды(конверторлар).

TCP/IP - Желілік байланыс хаттамасы ARPANET глобальды есептеу желісі протоколдарының кезеңдік даму нәтижесі болып табылады.

ARPANET желісін құру жұмысын 1968ж АҚШ универсиететі мен BBN фирмасы бастады. 1971 ж. Желі қолданысқа енгізілді және барлық түйіндер үшін келесі негізгі 3 шартты қаматмасыз етті:

• Тұтынушының шалғайдағы серверге интерактивті кіруі;

• Желі түйіндерінің арасында файл алмасу;

• Электронды почта.

Бұл құралдарды NCP (Network Control Program) желілерін басқару программасымен қамтамасыз ететін өзіндік ішкі протоколдар жиынтығын өңдейтін транспорттық қызметтерде негізделді.

1974ж. Көп жылдық тәжірибесінің арқасында ARPANET желісі 1974ж. NCP хаттамасының көптеген кемшіліктерін тауып, TCP/IP атымен берілген протоколдардың жаңа жиынтығын құруға қажетті негізгі талаптарды анықтады:

• Хабарламарды жіберу ортасынан тәуелсіздік;

• Кез келген архитектурадағы ЭЕМ желілеріне қосылу мүмкіндігі;

• Желідегі түйіндер өзара байланыстыруды ұйымдастырудың жалғыз тәсілі;

• Қолданбалы протоколдарды стандарттау.

Кең қолданыстағы TCP/IP протоколының 4 нұсқасы тәуелсіз RFC құжаты ретінде 1981ж стандартталған болатын. ARPANET желісі жаңа хаттамаға толығымен 1982ж қолдана бастады. Бұл желі TCP/IP хаттамасы негізінде құрылған әлемдік Internet желісінің пайда болуына үлкен үлесін қосты.

TCP/IP хаттамасы UNIX ОЖ-нің BSD4.2 және BSD4.3 нұсқаларында сәтті қолданылды.

OSI/ISO және TCP/IP протоколдары арасындағы қатынас 1984ж ISO халықаралық стандарттау ұйымы протоколдар стегін сипаттаушы құрал болып табылатын OSI ашық жүйелерінің өзара байланысы моделін ұсынды.

OSI моделінің арналық және физикалық деңгейлерінің біртұтас желілік TCP/IP деңгейіне бірігуі мәліметтерді жіберу қолдану ортасынан тәуелсіздігі талабына сай құрылды. Арналық және физикалық деңгейдегі протоколдар функциясы бүгінгі таңда біртұтас техникалық құралдар(желілік контроллер) арқылы жүзеге асырылады. TCP/IP терминологиясына сәйкес желілік деңгейдің элементтері ішкі желі(подсетями - subnetworks) деп аталады. TCP/IP идеологиясы ішкі желі ретінде протоколдар, түйіндер, және шдюздар тұратын нақты желіні қолдануға мүмкіндік береді.

TCP/IP хаттамасының архитектурасы

Протоколдардың барлық архитектурасының негізі желі аралық IP болып табылады. Оның көмегімен мәліметтерді жеткізу және желі түйіндерінің адрестерін жүзеге асырылады. Хабарламаларды басқаратын ICMP желі аралық хаттама желі жұмысының қателіктері туралы диагностикалық ақпараттарды және хабарламаларды жіберуге үшін арналған. Транспорттық деңгейдегі екі негізгі хаттама TCP мәліметтер жіберуді басқаратын сенімді TCP хаттама және UDP қолданушы дэтаграммасының жылдам хаттамасы болып табылады. TCP желілік байланысты бекітілген логикалық байланыс режимінде жүзеге асырады.

Әрбір хаттама функциясы модул деп аталатын программалық қамсыздандыру компоненті арқылы жүзеге асырылады. Модулдің өзге деңгейлермен қатынасы стандартталған интерфейс арқылы жүзеге асырылады

TCP- байланысының кезеңдері

TCP хаттамасын қолданушылардың байланысы 3 кезеңнен тұрады:

• Логикалық байланысты орнату;

• Мәліметтермен алмасу;

• Қосылу арналарын жабу.

Үш суреттің көмегімен осы кезеңдердің сипаттамалары көрсетілген.