1-билет

1. Ғимарат түрлері,олардың жіктелуі және қойылатын талаптар қандай?

Гимараттар деп адамның эр түрлі іс-әрекеттеріне арналған жѳне икемделген ішкі кеңістігі бар жер бетіндегі қүрылыстар- ды атайды (мысалы, түрғын үйлер, дүкендер, мәдениет сарай- лары, зауыт корпустары, т.б.).

Ғимараттың ішкі кеңістігі жеке бѳлмелерге бѳлінеді (түрғын бѳлмесі, қызмет бѳлмесі, цех, аудитория, т.б.). Бір деңгейде ор- наласңан бѳлмелер ғимарат қабатын қүрайды. Қабаттар арқа- лық жабындар арқылы бѳлінеді.

Ғимараттың кай-қайсысьіның болсын ішінде бір-бірімен тікелей байланысқан үш тобын кѳрсетуге болады:1.Кѳлемді-жоспарлы; 2.Қүрылымдық; 3.Қүрылыстық бүйымдар.

Ғимараттар эр түрлі қасиеттері бойынша тѳмендегідей жіктеледі:

1. Арналуы бойынша:а) адамдардың түрмыстық және ңоғамдың талаптарын ңана- ғаттандыруға арналған азаматтық ғимараттар;б)ѳндіріс қүрал-жабдыңтарын орналастырып және еңбек процестерін орындау аркылы эр түрлі ѳндірістік ѳнімдерді алуға арналған (цехғимараттары, зауыттар, фабрикалар, электр стан- салары, т.б.) ѳндірістік ғимараттар;в)ауыл шаруашылығының мүдделерін ңанағаттандьіруға арналған (мал жѳне қүс үстау ғимараттары, жылыжайлар, қоймалар, т.б.) ғимараттар.

2.Қабырга материалына байланысты (шартты турде):а)ағаштан; б)тастан.

3.Қабырга қцрылымы бойынша:а)кіші бѳлшектерден (кірпіштен, борлама блоктардан, кіші бетон блоктарынан, т.б.); б)ірі бѳлшекті (ірі блоктардан, панельдерден, кѳлемдік блок­тардан).

4.Жасалуы бойынша:а)қүймалы және кіші бүйымдардан ѳрілмелі; б)толық ңүрастырмалы.

5.Қабаттарының санына байланысты:а)бір кабаттылар; б)аз ңабаттылар (2, 3 кабат); в)кѳп ңабаттылар (4-9 ңабат); г)кѳтеріңкі ңабаттылар (10-20 ңабат); д)зәулім, биік ңабаттылар (20 ңабаттан аса).

6.Мерзімділік дәрежесі бойынша:а)бірінші - ңызмет ету мерзімі 100 жылдан аса; б)екінші - ңызмет ету мерзімі 50-100 жыл; в)үшінші - ңызмет ету мерзімі 20-50 жыл; г)тѳртінші - қызмет ету мерзімі 20 жылдан аз (уаңытша ғима­раттар).

7.Ѳртке тѳзімділік дәрежесі бойынша:а)I-III - тасты қүрылымдарымен; б)IV - сыланған ағаш ңүрылымдарымен; в)V - сыланбаған ағаш қүрылымдарымен.

8.Таралу дәрежесіне байланысты:а) ғимараттың кең тараған ңүрылыстары (мектептер, бала- бақшалар, түрғын үйлер, кинотеатрлар, емханалар, т.б)б) бірегей, арнайы жобалармен салынатын (театрлар, спорт ғимараттары, әкімшілік ғимараттары, т.б.).

9. Қабаттардың гимарат кеңістігінде орналасуы, бойынша:

Қойылатын талаптар:

1.Мақсатңа сәйкестігі - ғимараттар ѳздерінің арналуына сәйкес келуі керек;

2.Беріктілік - эр түрлі эсер еткен күштерге тѳзімділік кѳрсетіп, ѳзі сол алғашңы қалпын сақтау қасиеті;

3.Орнықтылық - кѳлденең эсер еткен күштерге қарсы түру ңабілеті;

4.Жылу үстамдылың - арналуына байланысты ғимарат ішінде нормативтік температураны бірқалыпты саңтау ңасиеті;

5.Индустриалдығы - жаңа технологияны қолдана отырып, қүрылыс жүмыстарын автоматты жѳне биік механикаланды- рылған түрде дайын бѳлшектерден ғимаратты жинақтау;

6.Сәулеттілігі, кѳркемділігі - ѳңдеу жүмыстарына жаңа ма- териалдарды ңолдану, кѳріністеріне сәулеттік бүйымдарды енгізу, кабырғаның сыртқы беттерінде эр түрлі бѳлшектердің дүрыс орналасуы, т.б. арңылы іске асырылады;

7.Үзаң мерзімділігі - ғимараттың бүзылмай нормативтік мерзіміне байланысты қызмет етуі;

8.Экономикалың талаптар - ғимарат тек салынуда ғана емес, сонымен бірге оны пайдаланғанда да үнемді болуы тиіс;

9.Ѳртке тѳзімділігі. Отқа тѳзімділік шегі деп ңүрылымды отқа сынау мерзімінің басынан бастап, сол ңүрылымның жан- ған бетінде температура 140 жеткенге дейінгі немесе ңүры- лымда ѳткін жарьщтар пайда болғанша кеткен уақыт мерзімін айтады.