23. Опишите явление Ребуля. Ребуль құбылысын сипаттаңыз.

1920 жылы Ж. Ребуль кристалдармен бірге детекторларды және түзулеткіштерді зерттеген беткі қабаттарындағы электрөткізгіш құбылысына талдау жасады. Ребуль ашқан құбылыс келесідей болды: бір қорапты алған және сол қораптың ішіне бромкүмісті қабатты, қара қағазбен қапталған фотографикалық пластинканы орналастырған және қағазға екі электродты жабыстырған, электродтар қақпақ арқылы өтеді және олар эбонитпен оқшауланған. Электродтар бір немесе екі тәулікте 1000V шамасындағы кернеулікпен ұсталып тұрады. Пластинканы айқындаған кезде Ребуль қағаздың волокон іздерін және эквипотенциалды сызықтың қатаң бейнесін байқаған. Дәндік (зернистой) қағазда эквипотенциалды сызықты сызу қиын . Сонымен қатар электрлі искорок пен кистолардың пайда болуына, осындай іздердің сызылуына берілген потенциалдың әр түрлі болуы жеткіліксіз.Бір жағынан бұл құбылыс тек қана эмульсиялы пластинкаларда алынуына байланысты емес, сондай-ақ ,қағазды алу кезінде пластинкалардың қараюы шекті болады және ол тек қана екәі электродтардың әсерінен болады. Сонымен бірге, механикалық немесе химиялық электродтардың әсерінен құбылыс болмайды немесе электрлі әр түрлілік байқалған кезде орындалмайды. Қағазда ток әрдайым болу керек, себебі, парақты қиған кезде және оның бөлшектерін пластинаға қойған кезде электродтарға жақын тұрған жерлері ғана қараяды. Кептіргіш арқылы қағаздың өткізгіштігін төменднте отырып, Ребуль фотографиялық эффекті жоғалтты, қағазды суға салып, содан кейін еркін ауада кептіру арқылы қараюын күшейтті. Жақсы өткізгіш ретінде қағаздың орнына метал қолданғанда бұл құбылыс байқалмады. Сонымен зерттеліп отырған зат нашар өткізгіш болу қажет. Осы шарт орындалу керек, бірақ жеткіліксіз, себебі ағаш, фибра, слюда, кварц ешқандай нәтиже бермейді. Ребуль құбылысын 2 жасанды тәсілмен күшейтуге болады: біртекті емес денені әлсізге айналдыру немесе керісінше, әлсіз өткізгішті біртекті емес өткізгішке айналдыру. Жұқа фильтрленген қағаз қарапайым жағдайда көрші электродтармен бірге іздерін қаодырады, егер олардың өткізгіштерін күкірт қышқыл ерітіндісімен немесе азотты қышқылды күмісті ерітіндімен күшейтсе, онда фотографикалық процесс байқалады, айтылған ерітінділерді мөлшерінен көп қосса, қағаздың өткізгіштігі тез болады. Ребуль құбылысы диэлектриктердің ерекше қасиетке ие беткі қабатындағы электрлі процестерді береді. Жоғары потенциалдар кезінде микроскопиялық зазубринкалардың беткі қабатындағы электр күштер айқын болу керек, сонда ғана беткі қабат тегіс болады және үдетілген газдық ионизация болады, сонымен бірге, ағынды күшейтеді, электр өрістерін деформирлейді, ауада немесе майлы ортада болуына жағдай жасайды және пробой болады.

25.Опишите процесс поляризации неполярных жидких диэлектриков.

Полярсыз сұйық диэлектриктердің поляризация құбылысы

Диэлектриктерді полярлы және полярлы емес деп екіге бқдеміз.Полярлы емес диэлектриктерге техникада қолданылатын изоляциялық қасиетке ие сұйық материалдар – өсімдік майы,бензол,толуол,кселол,минералды майлар т.б жатады.Бұл сұйық материалдың диэлектрлік өтімділігі улкен емес 2,0-2,5.Барлық полярлы емес сұйық диэлектриктердің поляризация типі электрондық араласу б.т.Сондықтан поляризациялану мен диэлектрик өтімділік байланысын Клаузиус-Моссотти теңдеу жақсы түсіндіреді.Ең алғашқы зерттеулерді 70 жыл бұрын орыс ғалымы Зилов жасаған.Ол әртүрлі сұйық диэлектриктердің диэлектрлік өтімділігін 2 әдіспен зерттеген болатын.Клаузиус-Моссотти теңдеуі бойынша молекуланың поляризациясы:

P= -1/ +2*µ/ρ=4/3*πN_A *α_e

α_e=3P/4πN_AN_A=6.023*10²³

Полярсыз сұйықтың диэлектрлік өтімділігі полярсыз будың диэлектрлік өтімділігін арттырады.Полярсыз заттың сұйық күйде де бу күйде де молекулалық поляризациясы бірдей газ түрдегі полярсыз заттың диэлектрлік өтімділігін біле отырып сұйық күйдегі диэлектрлік өтімділігін есептей аламыз.Нағыз полярсыз молекула табиғатта жоқ.не аз полярланған немесе көп полярланған болу мүмкін .Сұйықтықтың әркелкілігі оның диэлектрлік өтімділігіне әсер етпейді,егер өзіндік дипольдік момент аз болса µ ≤ 0,1*10^-18,

мысалы µ=(0.06-0.08)*10^-18