2. Биообъектілер иммобилиздеуіне арналған органикалық және бейорганикалық тасмалдаушыларды салыстырмалы қарастырыңыз.

2. Биообъектілер иммобилиздеуіне қолданатын тасмалдаушы түрлерін сипаттаңыз.

Табиғи полимерлердің органикалық тасымалдаушыларын биохимиялық классификациясына қарай 3 топқа бөледі:

• полисахаридті,

• ақуызды

• липидті.

Синтетикалық полимерлер химиялық құрылымына қарай негізгі тізбекті макромолекуласын мынадай топтарға бөлуге болады: полиметиленді, полиамидті, полиэфирлі.

Синтетикалық полимерлі тасымалдағыштар коваленттермен, ферменттердің сорбциялық иммобилизациясы үшін пайдаланып, гель мен микрокапсула алуда қолданады. Полимерлер макро-, мезо-, сонымен қатар, микро- саңылаулы құрылымға ие. Полимерлі гидрофильді тасымалдаушылар алуда акриламид – өндірістік акрилді қышқыл кең пайдаланады.

Фермент пен клетканы полиакриламид гельде алу әдісі кең таралған, кеңістіктің торлы құрылымына ие. Химиялық әсерге тұрақты.

2. Биообъектілер иммобилиздеуіне кен қолданатын жасанды және табиғи органикалық тасмалдаушыларға сипаттама беріңіз.

Целлюлоза - табиғи полимерлі полисахарид, көмірсу класына жатқызылады. Өсімдік клеткасының тірек ұлпасынан құралған берік талшықты заттар, гидрофильді, көптеген гидроксильді топтардан тұрады, бұл топтарды араластыру арқылы модифицерлей алады.

Целлюлозаның механикалық беріктілігін жоғарлату үшін гидолиза жолымен түйіршіктейді, нәтижесінде аморфты аймақтары бұзылады. Олардың орнына кристалды аймақтарын химиялық тігіліп, саңылаулығын сақтайды.

Декстран негізіндегі тасымалдаушылар кең пайдаланады, мысалы, «сефадекс» атаулы тасымалдаушы. Кептіру кезінде еркін жиырылады, сулы ертіндіде қатты үрленеді. Декстран тобына крахмал кіреді. Формальдегид сияқтылармен химиялық модифицирленген крахмал агенттермен тігіледі. Мұндай жолмен ерінді крахмал алынады, ферментпен, гидролиз қатынасында жоғары тұрақтылыққа ие.

Агар – қанағаттандыратын тасымалдаушы. Оның қасиеті химиялық тігуден кейін жақсарады, мысалы, диэпоксидті байланыстар. Мұндай агар - берік, қыздыруға төзімді, оңай модифицирленеді.

2. Гетерогенді биокатализде байланыстыру сайты түсінігін сипаттаңыз.

Гетерогенді биокатализ - катализатор және субстрат екі түрлі фазалық жағдайда кездеседі, биообъектілер қатты тасмалдаушыға бекінеді, ал субстрат сүйақ күйде.

Гетерогенді биокатализде катализденетін процестің түріне қарай:

1. биокатализаторлар – егер жүйе клетка/фермент-тасмалдаушы қандай да бір биохимиялық процесті катализдесе;

2.биосорбенттер – клеткалар арқылы түрлі қосылыстарды жинақтау (өнеркәсіп орындарының ағынды суларынан металдардың сорбциясы) қоймаларды тазарту немесе таза металдар алу технологиясы;

3.биодеструкторлар – мұнай, мұнай өнімдерін және басқа да ксенобиотиктердің ферментативті тотықтыру процесіндегі объектілер;

2. Биообъектілер иммобилиздеуіне қолданатын тасмалдаушыларға қойылатын негізгі талаптарын қарастырыңыз.

1.Жеңіл активация (микроорганизм клетка беттерімен сорбенттердің өзара әсері тұрақты байланысты түзу қажет);

2. фермент/клетка үшін субстратты, массаны - және газ алмасудың диффузды қол жетімділігі;

3. Беттік тасымалдаушының саңылаулығы;

4. Микроорганизм клеткасына тасымалдаушылар токсикалық әсер етпеу қажет (клетка және микроб метобализміндегі алдағы толық өнімді алу үшін тасымалдаушы инертті зат болған жөн);

5. тасымалдаушы ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ болған жөн, технологиялық жүктемеге қабілеттілігі (араластыру, ортаны дақылдауға әсері – жоғары химиялық және биологиялық табандылық) және форманы (гранула, мембрана) технологиялық қатынаста ынғайлы түрде алуға мүмкіншілігі;

6. тасымалдаушының арзандылығы (нысанның толықтай қатысы).