29.Бекітілген қатар.

Біз атомдарды тура ұяшықтың түйіндерінде деп алып, бірақ электронның деңгейі(қалыпты жағдайдың энергетикалық деңгейлері) әр тйінде әртүрлі делік. Яғни, потенциалдық шұңқырлардың әртүрлі тереңдіктегі системасын, атап айтқанда вертикальді ретсіздікті қарастырып отырмыз. Осы үшін Андерсонның атындағы модель формулаланған болатын. түйініндегі электрон деңгейінің ауытқуының орташа мәнін деп белгілейік. Бұл энергиялар кездейсоқ шамалар болып табылады, ал берілген энергияның кейбір түйіндерде болу ықтималдылығы басқа түйіндердің энергиясына байланысты емес.(яғни корелляция жоқ).Әлдебір интервалында энергиясы біркелкі орналасқан деп есептейік.Орналасу функциясы былай болады

Андерсонның моделінің анықтайтын басты сұрағы: әлдебір атомдардың қоршауындағы локализацияланған электрондар толқындық функция ма әлде бүкіл системаға жайылған ба ? Андерсон моделі дәл шешім бермейді. Екі жағдайда да толқындық функция әр атомның жанында түйіндіге ұқсас болады, себебі жабу аз.Саны бітпейтін түйінді функциялардың суперпозициясы болып табылатын когеренттік жағдай пайда болады ма екен соны түсініп алу керек.Модельде бір ғана өлшемі жоқ параметрі бар содержит . I — көрші түйіндердің толқындық функцияларының жабылу интегралы. I шамасы былай есептелінеді:  бұл жерде  — атом энергиясы,   — түйіндер арасындағы орташа жағдай,   — күй радиусы    — сандық коэффициент. Андерсон нәтижесі былай: Жеткілікті үлкен болғанда барлық күйлер локолизацияланған болады. критикалық жағдайы болады, бұл жағдайда зона центрінде бірінші рет делокализацияланған күй пайда болады. шамасының азаюымен делокализацияланған күйдің энергетикалық сызықтары кеңейеді де, бүкіл зонаны қармап алады.

32.Валентік бұрыш — үшінші атоммен байланысатын екі атомның ядроларын қосатын сызықтардың арасындағы бұрыш.Валенттi бұрыштардың бiлiмi молекулалардың геометриясын анықтауы үшiн керек. Будандастырудан да, атом орбитальлерi де валенттi бұрыштар қосылған атомдардың жеке ерекшелiктерiнен тәуелдi болады. Валенттi бұрыштың молекулалардың бос тұрулары үшiн, сонымен қатар кванттық химияның әдiстерiмен есептеу мүмкiн. Коваленттік байланыстардың бағыты валенттік бұрыштармен сипатталады ,яғни байланысатын атомдарды қосатын сызықтар арасындағы бұрыштар. Химиялық бөлшектің графикалық формуласы валенттік бұрыштар туралы мағлұмат бермейді. Мысалы, SO₄²⁻ сульфатының ионында валенттік бұрыштар сера- оттегі байланысында 109,5^o тең,ал тетрахлоропалладат-ионында [PdCl₄]²⁻ − 90^o. Химиялық бөлшектегі байланыс ұзындықтарының жиынтығы мен валенттік бұрыштары ,оның жазықтықтағы орнын анықтайды. Валенттік бұрыштарды сипаттау үшін химиялық байланыстардың құрылымын зерттеудің тәжірибелік әдістерін пайдаланады. Валенттік бұрыштардың мағынасын теориялық жағынан бағалауға болады,ол химиялық бөлшектің электрондық құрылымынан шығады.

33. Атомдар орналасуындағы жақын көршілер саны.

Z – жақын көршілер саныP – қарапайым, I – көлемі центрленген, F – жағы центрленген, C – негізі центрленген, R – ромбоэдрлік.Аморфты материалдарда жақын реттілік (shot-range order) деп аталатын бөлшек өлшеміне сәйкес келетін арақашықтарда сақталатын көршілес бөлшектерінің орналасуында келісімділік бар. Яғни, қашықтаған сайын атомдардың орналасуындағы келісімділік кемиді де 0,5 – 1 нм кейін жоғалады.

1.6-сурет. Аморфты As₂S₃ атомдық құрылымындағы жақын реттілік

Аморфты материалдарда атомдардың орналасуында ортаңғы реттілік (medium- range order) дейтін де бар. Жалпы алғанда ортаңғы реттілікті атомаралық кореляция немесе атомдардың қашықтықта өзара орналасуының белгілі бір заңдылықтары деп түсінеді. Жақын реттілік сұйықтарға тән, алайда сұйықтарда тұтқырлық артқан сайын көршілес бөлшектердің орын ауыстыруы интенсивті түрде орын алады.Сондықтан аморфты күйдегі қатты денелерді тұтқырлық коэффициенті жоғары қайта суытылған сұйықтық деп қарастыру қабылданған. Кейде аморфты күй түсінігінің өзіне сұйықтықты қосады.