6.Құқық субъектілік анықтамасын беріңіз, құрамдас бөлігін анықтаңыз. Азаматтың құқық субъектілігі туралы ілімнің негізгі ережелерін саралаңыз.

Азаматтық құқық субъектілік саласының құқық субъектілерінің бір түрі. Азаматтық құқықтық қатынастарға қатысушы тұлғалар олардың субъектілері болып табылады.Субъекті деп қоғамдық қатынастарды белгілі бір құқыққа ие болып тиісінше міндеттер атқаратын азаматтық құқығының белсенді қатысушыларын айтамыз.Жеке тұлға деп ҚР-ның азамыттарын,басқа мемлекеттердің азаматтарын және азаматтығы жоқ адамдарды айтамыз. Құқық қабілеттілік дегеніміз бұл заң шығаруышлардың нақты суболып табыладыік азаматтық құқықтарды иелену және нақты суболып табыладыік міндеттерді атқару жөніндегі жалпы қабілетін таныған ерекше заңдық қасиет.Азаматтық құқыққа ие болып, міндет атқару қабілеті оның құқық қабілеттілігі болады.Азаматтық құқық қабілеттілік адам туылған кезден басталып қайтыс болған соң тоқтатылады.Азаматтың өз әрекеттерімен азаматтыққұқ/ға ие болуға және оны жүзеге асыруға, өзі үшін азаматтықміндеттер жасап, оларды орындауға қабілеттілігі кәмелетке толғанда, яғни 18 жасқа толғаннан кейін толық көлемінде п.б. 14 жастан 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мәмілелерді ата-анасының, асырап алушылардың немесе қорғаншыларының келісімімен жасайды. 14 жастан 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар өздерінің табысына, стипендиясына, өзге де кірістеріне және өздері жасаған интеллектуалдық меншік құқығы объ/іне өз бетіншще билік етуге сондай-ақ тұрмыстық ұсақ мәмілелер жасасуға құқылы.Ерекше жағдайларда ғана заң актілерінде тікелей көзделген құқық қаб-ке кейбір шектеулер қойылуы мүмкін.Эмансипация (кәмелетке толмаған адамды толығымен әрекетке қабілетті деп жариялау)- жасы 16-ға жеткен кәмелетке толмаған, егер ол еңбек шарты бойынша жұмыс істейтін болса немесе ата-анасының, асырап алушыларының немесе қамқоршысының келісімімен кәсіпкерлік қызметпен айналысатын болса толығымерн әрекетке қабілетті деп жариялануы мүмкін. Эмансипация ата-анасының 2-нің де, асырап алушылардың немесе қамқоршысының келісімімен қорғаншы және қамқоршы орг/ның шешім бойынша не ондай келісім болмаған жағдайда соттың шешімі бойынша жүргізіледі.

Әрбір құқық қатынастарында қатынастың субьектілері деп аталатын қатысушылар болып табылады. Азаматтық құқықтық қатынастарының субьектілері: жеке тұлға, заңды тұлғалар, әкімшілік- аумақтық бөліністер, сондай-ақ мемлекет болып табылады.

Құқық қатынастарын қатысушылардың арасында белгілі бір байланыс орнайды, сол себепті бұлардың арасында қатынастарының мазмұнын құрайтын белгілі бір құқықтар мен міндеттер пайда болады.

Сол қатынаста құқықтар мен міндеттер не нәрсеге (мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктер) бағытталған болса, сол нәрсе оның обьектісі деп аталады.

Сөйтіп, құқық қатынастарына төмендегідей элементтер тән болады: субьектілер (қатысушылар), мазмұны (құқықтар мен міндеттер) және обьектілер (құқықтар мен міндеттердің қатынасы бар мүліктік және мүліктік емес игіліктер).

2. Осыған орай құқықтың жалпы теориясының бір мәселесіне тоқтала кеткеннің еш артықтығы жоқ. Әдетте “құқық” сөзі бір-бірімен тығыз байланысты, бірақ шын мәнінде мүлдем бөлек екі мағына білдіретіндігін айтпасқа болмайды. Оның біріншісін “Азаматтық құқық” “құқық нормалары” дегенге қолданамыз. Бұл сөз тіркесіндегі “құқық” дегеніміз мемлекетке қалыптасқан құқықтық рәсімдер жүесі, жиынтығы. Қажет болған жағдайда оның жүзеге асырылуы мемлекетткүшіне сүйенеді. Осы мағынада қолданылатын “құқықтың обьективті мағынасындағықұқық” деп немесе “обьективті құқық” деп атайды.

Бұл күнделікті өмірде “менің меншік құқығым бар”, “сіз бұлай істеуге құқығыңыз жоқ”, “оның зейнетақы алуға құқығы бар” тәрізді сөздерді жиі айтамыз, ал бұл орайда кедесетін “құқық” сөзі заң дегенді емес, тұлғаның, нақті адамның белгілі бір мүддесін ғана білдіреді.