39.Арызды қараусыз қалдыру тәртібін, негіздерін көрсетіңіз.

Судья талап арыз талаптарына және сәйкес келмеген жағдайда арызды қозғалыссыз қалдыру туралы ұйғарым шығарып, бұл туралы талап арызды берген тұлғаға хабарлайды және оған кемшіліктерді түзету үшін мерзім береді. Егер талап қоюшы судьяның нұсқауларына сәйкес және ол белгілеген мерзімде ұйғарымда аталған талаптарды орындаса, талап арыз оны сотқа алғашқы тапсырған күні берілген болып есептеледі. Олай болмаған жағдайда арыз берілмеген болып есептеледі және судьяның ұйғарымымен оған қоса тіркелген барлық құжаттармен бірге талап қоюшыға қайтарылады. Егер талап қоюшы жол берілген бұзушылықтарды жойса, арызды қайтару талап қоюшының сол жауапкерге, сол нысана туралы және сол негіздер бойынша талап қоюмен сотқа қайтадан жүгінуіне кедергі келтірмейді. Арызды қайтару туралы судьяның ұйғарымына жеке шағым, наразылық берілуі мүмкін.

Арыз қол қойылған және оны берген адамның арызға қол қоюға және оны беруге өкілеттігі жоқ болса;Талап қоюшы осы санаттағы істер үшін заңда белгіленген дауды алдын ала сотқа дейін шешудің міндетті тәртібін сақтамаса және осы тәртіпте қолданудың мүмкіндігі жоғалмаса;Арызды әрекетке қабілетсіз адам берсе . Iс бойынша iс жүргiзу арызды қараусыз қалдырған жағдайда соттың ұйғарымымен аяқталады. Бұл ұйғарымда сот осы АІЖК-де аталған iстi қарауға кедергi келтiретiн мән-жайларды қалай жоюды көрсетуге мiндеттi. Соттың арызды қараусыз қалдыру жөнiндегi ұйғарымына жеке шағым берiлуi немесе наразылық келтiрiлуi мүмкiн. Арызды қараусыз қалдыруға негiз болған мән-жайлар жойылғаннан кейiн мүдделi адам жалпы тәртiп бойынша сотқа тағы да арыз беруге құқылы. Соттың осындай өтiнiштi қанағаттандырудан бас тартқан ұйғарымына жеке шағым берiлуi мүмкiн. Арызды қараусыз қалдырудың негiздемелерi Сот, егер:

1) талап қоюшы осы санаттағы iстер үшiн заңда белгiленген дауды алдын ала сотқа дейiн шешудiң мiндеттi тәртiбiн сақтамаса және осы тәртiпте қолданудың мүмкiндiгi жоғалмаса;

2) арызды әрекетке қабiлетсiз адам берсе;

3) арызға қол қойған және оны берген адамның арызға қол қоюға және оны беруге өкiлеттiгi жоқ болса;

4) осы немесе басқа соттың iс жүргiзуiнде осы тараптар арасындағы, сол мәселе туралы дау бойынша және сол негiздер бойынша бұрын қозғалған iс бар болса;

5) eгep заңнамалық актiлерде өзгеше көзделмесе, тараптар арасында бұл дауды заңға сәйкес аралық соттың немесе халықаралық коммерциялық төрелiктiң шешiмiне беру туралы келiсiм жасалса және жауапкерден iстi мәнi бойынша қарау басталғанға дейiн дауды сотта шешуге қарсылық бiлдiрiлсе;

6) өздерiнiң қатысуынсыз iстi қарауды өтiнбеген тараптар екiншi шақыру бойынша сотқа келмесе;

7) өзiнiң қатысуынсыз iстi қарауды өтiнбеген талап қоюшы екiншi шақыру бойынша сотқа келмесе, ал жауапкер iстi мәнi бойынша қарауды талап етпесе;

8) өзiнiң мүддесiне сай iс қозғалған адам мәлiмделген талапты қолдамаса;

9) талап-арызды қайтарып алу туралы өтiнiш берiлсе, ал жауапкер iстi мәнi бойынша қарауды талап етпесе;

10) көрсетушiге арналған күшi жойылған бағалы қағаздар және ордерлi бағалы қағаздар бойынша құқықты қалпына келтiру туралы iстер жөнiндегi өтiнiш жарияланымнан бастап үш ай мерзiм аяқталғанға дейiн берiлсе, арызды қараусыз қалдырады.