Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
азаматтық жауап.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
166.09 Кб
Скачать

35.Талап-арыздың түсінігін беріңіз, оның элементтерін көрсетіңіз.

Талап-арыз сотқа жазбаша түрде беріледі. Арыз ішінде міндетті түрде келесі ақпарат болу керек:

1. Арыз беріліп отырған соттың атауы

2. талапкердің атауы, оның тұрғылықты жері немесе талапкер заңды тұлға болатын болса, оның орналасқан жері. Егер арыз өкілмен берілетін болсы, онда оның атауы мен тұратын жері.

3. Жауапкердің атауы, тұратын жері (заңды тұлғаға оның орналасқан жері)

4. талапкер өз талаптарын негіздейтін жағдайлр және талапкер жазған жағдайларды растайтын дәлелдер.

5. талап-арыздың мәтіні

6. егер талап-арыз бағалауға жататын болса, онда оның бағасы

7. арызға қоса тіркелген (қосылып берілетін) құжаттардың тізбесі.

Арызға талапкердің өзі немесе өкілі қол қоюы тиіс. Егер талап-арызды өкіл беретін болса, онда өкілдің өкілеттігін растайтын сенімхат талап-арызға қосылып беріледі. Талап-арыз жауапкердің санына байланысты көшірмелерімен сотқа беріледі. Істің күрделілігі мен сипатына байланысты судья талапкерден құжаттардың да көшірмелерін сұрауы мүмкін. Талап дегеніміз – мүдделі тұлғаның бұзылған немесе даулы субъективтік құқығы немесе заңмен қорғалатын мүддесін, құқық туралы дауды шешу жолымен қорғауды талап етіп сотқа жолдануы. Нақтылы айтқанда, талап – құқық турпалы дауды шешу үшін бұзылған немесе даулы субъективтік құқықты немесе заңмен қорғалатын мүддені қорғау туралы талап қою арқылы тұлғаның сотқа жүгінуі. Талап құқық туралы дауды шешу үшін бұзылған н\е дауды субьективтік құқықты н\е заңмен қорғалатын мүддені қорғау туралы талап қою арқылы тұлғаның сотқа жүгінеді.Талап-субьективтік құқ-ты ж\е заңмен қорғалатын сот арқылы қорғау тәсілі. Талап азаматтық істі қорғау тәсілі. Талап үш элементтен тұрады. Талаптың элементтері – бұл талап-ң құрамдас бөліктері.Оларға;1)мазмұны 2)пәні 3)негіздемесі.Талаптың мазмұны-талап қоюшымен көрсетілген сот арқылы қорғану түрі яғни,сотқа жүгіну арқылы талап қоюшының өзінің бұзылған н\е даулы құқығын қорғау үшін сұрайтын сот-ң қызметі.Талаптың мазмұны-талап қоюшының сотқа қойылатын талабын бейнелейді ж\е талап-арыздың сұрау бөлігінде көзделеді.Осыған байланысты талапкер соттан сұрай алады: 1) жауапкерді белгілі бір іс әрекетті жүзеге асыруды мәжбүрлеуді немесе белгілі бір іс әрекетті жүзеге асыруды тоқтатуды; 2) субъективтік құқық немесе жауапкердің арасындағы құқықтық қатынастарды өзгерту немесе тоқтату туралы. Талаптың пәні – бұл соттан шешім шығаруды өтініп, талапкермен көрсетілген субъективтік құқық. Талаптың пәні заңмен қорғалатын мүдде болады. Мысалы, мүлікке меншік құқығы, ғылым, әдебиет шығармаларына авторлық құқық, еңбек ету құқығы және т.б. Сонымен, талаптың пәні ретінде талапкер нұсқап отырған болжамды бар немесе жоққа шығарылып отырған құқықтық қатынас болады. Талаптың негіздемесі-талап қоюшының сотқа өз үндеуін негіздейтін мән-жайлар. Олар – мәмілелер, шарттар, зиян келтіру фактісі, мұра қабылдау негізі болып табылатын фактілер, құқықтың бұзылу фактісі. Мысалы, мәмілені жарамсыз деп тану туралы талаптың негізі болып нотариаттық немесе жазбаша формада куәландырылған шарттың болмауы, мәмілені жасасу кезінде еркіндіктің болмауы – қорқыту, алдау, күш көрсету фактілерінің орын алуы.