8. Деаэратор жұмысының физикалық негізі.

Деаэратор— судың құрамынан жабдықтарды тотықтыратын ерітілген оттек пен көміртек диоксидін шығаруға арналған құрылғы. Жылумен, химиялық өңдеу жолымен жүргізіледі.

Жұмыс істеу принципі;

Деаэратордың бөлінетін корпусын(1)қақпақпен жабу керек(2).3-5-бутаратқыш каллектор. 4- реттеусіз насадканың қыртысы. Деаэратордағы қайнаған бу щтуцер арқылы жалғастырылады.(9) Щтуцер арқылы қайтымды бу шығады.(10) Насадка тарелкасының әр нүктесіне су бірдей тарайды,(11) және сутаратқышта су сукамерасының ашық бөліміне тамшылайды.Насадка омегатәрізді элементтерден тұрады. Су айналасы екі сақинамен бекітілген тот баспайтын сеткаға келіп түседі.(12,13) Насадканың қыртысы решеткаға келіп тіреледі.(14) Насадканың астында қосымша тот баспайтын сетка орналасқан. Насадкілер элементтері бу ағымымен шығып кетуін ескертеді.Түтікшелер қайтымды буды бірдей тарату үшін қолданылады.(15) Насадкалы деаэратордың конструкциясында насадкалық элементтің әр түрлі типі кіреді және олар ректификациялы калоналарда қолданылады

9. Буландырғыштардын міндеті және типтеры. 10. Буландырғыштардын классификациясы.

Суды термиялық өңдеу негізінде,  суда бу түзу процесі кезіндегі су құрамындағы қоспа концентрациясының принципіне тәуелді.  Қоспа су ретінде будан алынған конденсатты айтуға болады. Қоспа концентрациясы бар бу түзу процесі жүретін аппарат буландырғыш деп аталады. (9.1 сурет). Қоспа концентрациясы бар бу түзілу құбырлы жүйеде немесе қысымның төмендеуі есебінен судың қайнау кезіндегі көлемде жүреді. Бірінші жағдайда буландырғыштарды беттік типті, ал екінші жағдайда бірден қайнау буландырғыштары деп аталады. Беттік типті буландырғыштар жылу электростанцияларында кеңінен қолданылады және циклдің қосымша суын алу мен өндірістік тұтынушыларға буды беруде қолданылады.  Қыздыру бетінде ақау түзілуінің алдын алу үшін ауыз суы мұндай буландырғыштарда химиялық өңделген және деаэрацияланған су болып табылады.  Беттік типті  буландырғышқа түсер алдында суды жұмсарту әдетте алдын-ала әктеуі және коагуляцися бар  екі сатылы Na- катиониті немесе Н- Na – катиондау  әдістері қолданылады. Ауыз суынан  суды қыздыру мен буды алу үшін сұрыпталған құбырдан бу беріледі ( бірінші ретті). Буландырғышта алынған газ екінші ретті деп аталады. Циклда қосымша суды алу үшін буландырғышты қолданған кезде екінші ретті бу жылуалмастырғышқа әкетіледі, онда бу конденсацияланады және циклға түседі.  Өндірістік тұтынушыларға жеткізу үшін ЖЭО- дағы  буландырғыш жұмысында екінші ретті бу тұтынушыға әкетіледі. Буланатын ауыз суындағы берілген қоспа концентрциясын сақтау төгілу әсерінен жүзеге асады.Бірден қайнау буландырғышында ауыз суы ретінде құрлыс гипсі мен табиғи бордың ұсақдисперсті  қоспалар қосылған су болуы мүмкін. Ең ақырғы рөлді  су қайнаған кездегі қоспаларды тұндыруға арналған түтіктер алады. Мұндай буландырғыштағы екінші ретті бу осы аумаққа сәйкес келетін, қанығу температурасынан жоғары температурада болатын су түскен кезіде пайда болады. Судың кеңеюі жүретін аумақтағы екінші ретті бу конденсаторда (конденсатор буландырғыш) конденсацияланады. Осындай типті тәжірибелі өндірістік қондырғы ұзақ уақыт Майыр ГРЭС-інде ( Түркіменстан) жұмыс істеп жоғары нәтижелілік көрсетті. АҚШ- та тез қайнайтын буландырғыш қондырғы 1125 МВт қуатты блок схемасындағы қосымша суды дайындауда жұмыс істейді.Беттік типті буландырғыштар бір немесе көп сатылы болуы мүмкін. Көпсатылы беттік типті буландырғыштарда алдыңғы буландырғыштардағы екінші ретті будың конденсациясы келесі буландырғыш бетінде жүреді, сондай –ақ  екінші ретті бу келесі үшін қыздырғыш болып табылады. Мұның есебінен қыздырғыш бу шығынының бірлігіне қатысты алынатын екінші ретті бу мөлшері ұлғаяды.Тез қызатын көпсатылы буландырғыштарда бірінші саты аумағында буланбаған су екінші саты аймағына түседі және т.с.с. Беттік типті буландырғышы бар көпсатылы буландырғыш қондырғыларда өндірістік тұтынушыларға бу беру үшін ЖЭО-да қолданыс тапты.  ЖЭО циклінде жұмыс денесі толықтай сақталады, конденсат пен будың ішкі жоғалуы толықтырылады.. Тез қайнау буландырғыштары бар көпсатылы буландырғыштар теңіз суын тұщытуда қолданыс тапты.  Бірінші 43 сатылы осындай типті қондырғы Каспий теңіз суынан тұщытылған су алу үшін Шевченко қаласында орнатылды. АЭС-да буландырғыш қондырғылар тек қосымша суды дайындау үшін ғана емес арнайы су тазалау жүйесінде бірінші көнтурдағы төгетін суды тазалауға,  твэл шыдамдылығын бассейннің радиоактивті суларын,  түсіру суларын, сондай – ақ санөткізгіш суларын тазалауға қолданылады. Бұл жағдайлардың барлығында буландырғыш қондырғыларда су құрамындағы еріген қатты заттардан ажыратылады. Бірконтурлы АЭС- да буландырғыштар құбырларды нығыздау үшін қолданылатын және эжекторлы қондырғылардың жұмысшы денесі ретінде буды генерациялауға қолданылады. Радиоактивті шайғыш суларды, түсіру бассейндердің суларын және сол сияқты активті түсірілетін суларды тазалау үшін бір сатылы буландырғыш қондырғылары қолданылады. Бірінші контурдың түсірілетін суын тазалау үшін әдетте көпсатылы буландырғыш қондырғыларды қолданады. Ақырғы жылдары буландырғыштар жылу электростанцияларда  халық шаруашылығына қолданыла алатын қоспаларды концентрациялай отырып ағынды суларды тазалауда қолданыла бастады.