6. Деаэраторлардын міндеті.
Деаэратор— судың құрамынан жабдықтарды тотықтыратын ерітілген оттек пен көміртек диоксидін шығаруға арналған құрылғы. Жылумен, химиялық өңдеу жолымен жүргізіледі.
Жұмыс істеу принципі;
Деаэратордың бөлінетін корпусын(1)қақпақпен жабу керек(2).3-5-бутаратқыш каллектор. 4- реттеусіз насадканың қыртысы. Деаэратордағы қайнаған бу щтуцер арқылы жалғастырылады.(9) Щтуцер арқылы қайтымды бу шығады.(10) Насадка тарелкасының әр нүктесіне су бірдей тарайды,(11) және сутаратқышта су сукамерасының ашық бөліміне тамшылайды.Насадка омегатәрізді элементтерден тұрады. Су айналасы екі сақинамен бекітілген тот баспайтын сеткаға келіп түседі.(12,13) Насадканың қыртысы решеткаға келіп тіреледі.(14) Насадканың астында қосымша тот баспайтын сетка орналасқан. Насадкілер элементтері бу ағымымен шығып кетуін ескертеді.Түтікшелер қайтымды буды бірдей тарату үшін қолданылады.(15) Насадкалы деаэратордың конструкциясында насадкалық элементтің әр түрлі типі кіреді және олар ректификациялы калоналарда қолданылады
7. Нәрлі суда көмір қышқылдын және оттегiның кұрамын не азайту қажет?
Физикалық касиеттері
CO2 – түссіз, аздап қышқылтым дәмі бар газ; меншікті салмағы 0,0019 г/см3, балқу t –56,6°С, қайнау t –78,5°C. Газ күйінде суда және кейбір органикалық еріткіштерде ериді. Сұйық көмірқышқыл газы қатты суығанда (қатты СО2) қар сияқты массаға “құрғақ мұзға” айналады. Сумен әрекеттескенде көмір қышқылы түзіледі. Көмір қышқыл газы қызуға төзімді. Тек 2000°С-тан астам температурада ғана көміртек оксиді мен оттек түзе ыдырайды
Колдануы
Көмір қышқыл газының фотосинтез процесінде маңызы зор, ол – организмде зат алмасу нәтижесінде түзілетін басты өнімдердің бірі. Лабораторияда көмір қышқыл газын Кипп аппаратында мәрмәрға тұз қышқылымен (HCl) әсер ету арқылы, ал өнеркәсіптеәктасты не борды ыдырату арқылы алады: CaCO3→CaO+CO2. Бұдан шыққан көмір қышқыл газын арнайы әдістермен тазартады. Көмір қышқыл газы, негізінен, тамақ (қант, сыра, т.б.) өнеркәсібінде құрғақ мұз, тағамдарды консервілеу үшін, өрт сөндіруде, газдандырылған су, емдік көмірқышқыл ванна дайындауда, химия өнеркәсібінде сода өндіруде қолданылады
Оттегінің алынуы
Оттегін өнеркәсіпте ауаны қысып сұйылтады да, азот пен оттегінің қайнау температураларының айырмашылығына қарай буландырып бөліп алады. Осылайша алынған оттегі көгілдір түсті баллондарда сақталады, себебі сұйық оттегі ашық-көгілдір түсті болады. Ал зертханалық алу әдістері кейбір оттегіге бай күрделі қосылыстарды айыруға негізделген
Бөлінген оттегін екі әдіспен жинауға болады.
Ауадан сөл ауыр болғандықтан (Мr(O2)=32, Мr(ауа)=29) ауаны ығыстыру арқылы (8, а-сурет).
Суда нашар еритіндігінен суды ығыстыру арқылы жинау (8, ә-сурет).
Оттегін сынап (II) оксидін (HgO) айырып ағылшын ғалымы Д. Пристли алған (1774).
Газдарды зертханада жинайтын құрал газометр деп аталады. Ол қалың қабырғалы шыныдан жасалған екі бөлімнен тұратын ыдыс, оның сол жағында табанына жақын жерде (1) және оң жақ иығында (2) тығындалатын екі тесігі бар. Ал үстіңгі бөлігі (тубус) ұзын түтікті құйғы сияқты болып жасалған, ол астыңғы бөлігіне кигізілген. Оған газ жинау үшін тубустың шүмегін (А) ашып сумен толтырамыз. Одан кейін тубустың шүмегін жауып, астыңғы тығынға кигізілген шүмекті ашамыз да, осы жерден оттегін жібереміз, ол суды ығыстырып шығарады. Газды жинап болғаннан кейін астыңғы шүмекті жабамыз. Тәжірибеге оттегі керек болғанда тубустың шүмегін ашамыз, одан аққан су оттегін ығыстырады, ол жоғары оң жақ, иықтағы шүмектен (Б) шығады, оны бір ыдысқа жинап алу керек