- •«Психологиядағы математикалық әдістер» пәні бойынша емтихан сұрақтары
- •Психология мен математика ғылымдары арасындағы байланыс.
- •Полевой (далалық) эксперимент және оның түрлері.
- •Стъюдент әдісі (t - критерий) туралы түсінік.
- •Психологияда математиканың қолданылуы.
- •Гипотеза түсінігі, түрлері.
- •Математикалық статистика туралы түсінік.
- •Орташа шамалар, түрлері, есептеу амалдары.
- •Тесттің валидтылығы.
- •Психологиядағы математикалық әдістерді жіктеу.
- •Бас жиынтық және таңдау көлемі
- •Медиана және мода түсініктері.
- •Параметрлер емес кейбір критериялар.
- •Зерттеудің логикалық ұйымдастыру кезеңінің ерекшелігі.
- •Сыналушы мен экспериментаторлар
- •-Критериясы.
- •Экспериментаторға қойылатын талаптар
- •Экспериментатор мен сыналушының өзара қарым-қатынасы.
- •Сауалнама түсінігі және қолданылатын түрлері, негізгі қойылатын психологиялық талаптар.
- •Кэмпебеллдің ішкі валидтылықты таңдау факторлары.
- •Варианталар түсінігі және олардың статистикалық жиынтыққа қатысы.
- •Сұхбат әдісі және оның түрлері.
- •Өлшеу шкалалары және типтері.
- •Ассиметрия және эксцесс түсінігі.
- •Рангілеу түсінігі.
- •Бөлу заңы туралы түсінік және оның түрлеріне шолу.
- •Орташа мәндер түрлері және мода мен медиана түсінігі.
- •Мәліметтер және оның түрлері (сандық, сапалық, реттік).
- •Варианта. Жиынтық көлемі. Жиілік түсініктері.
- •Математикалық статистиканың негізгі принциптері.
- •Гипотезаны тексеру: нөлдік гипотеза және альтернативті гипотеза түсініктері.
- •Психология мен математика ғылымдары арасындағы байланыс.
- •Математикалық статистикадағы орташа мәндердің түрлері.
- •Репрезентативтілік түсінігі.
- •Медиана және мода түсініктері.
- •Таңба критериясы.
- •Эксперименталды өзара қарым-қатынасты ұйымдастыру.
- •Рангілік корреляция әдістері.
- •Психологиядағы математикалық әдістер» курсының мақсаты мен міндеті.
- •Параметрлер емес кейбір критериялар.
- •Сериялы критерия.
«Психологиядағы математикалық әдістер» пәні бойынша емтихан сұрақтары
Психология мен математика ғылымдары арасындағы байланыс.
Псих-ң дамуы матем-қ ақпаратты қолданумен тығыз байланысты.Неміс ғалымы Гербарт матем-қ псих-ң дамуына өз үлесін қосқан.Ол екі бағытта жұмыс жасайды:әдіснамалық және математикалық псих-қ.Гербарттың матем-қ әдіс Пехнердің эксп-қ әдісімен сәйкес келеді.Бұл жобаны матем-қ психо-физика д.а.Эвенгауздың классикалық экс-де матем-қ әдістер псих-қ процестерді матем-қ әдістер псих-қ процестерді матем-қ әдістер псих-қ процестерді суреттеуде қолданылады.Пиоженің «Логика және псих-я» еңбегінде псих-я мен матем-ка арасындағы әдістердің талдау көрсетеді.Сонымен қатар «матем-ка және псих-я»деген еңбекті Дж.Миллер де жазды.Псих-қ зерттеулер тұлғаның мүмкіндіктері мен іс-әрекетінің негізгі шарттарын нақты тауып,псих-қ процестерден өту заңдылықтарын анықтады.Матем-қ псих-да қолданудағы әдістердің мәселелер псих-қ шкалалар мен псих-қ өлшеулердің құрылуы псих-қ экспериментті жоспарлау мен алынған мәліметтерді өңдеу псих-да матем-қ моделдеу әдістерін қолдану ,адам іс-іс әрекетін жобалауындағы матем-қ әдістр,психологиядағы жүйелік талдау, психологияда электронды есептеу тех-н қолдану тәрізді сұрақтардың шешімін табуда өз пайдасын тигізеді.
Полевой (далалық) эксперимент және оның түрлері.
Далалық эксперименттер әлеуметтік құбылыстың барлығын зерттеуге қолданылады.(топтық қатынас,социум,әлеу-к мінез-құлық)Оның ерекшелігі табиғи жағдайда жүргізіледі және адамдар мен бірге жануарларға да жүргізіледі.Далалық зерттеулер 3–ке бөлінеді:1.ізденіс сипатты мәлімет беру.2.Эксперименттік далалық зерттеулер 1гипотезаны тексеруге арналған.3.Диагностикалық далалық зерттеулер.Бұл практикалық міндеттерді шешуге арналады.Далалық зерттеулерде экспериментатор зерттеу барысына араласпайды.сонымен қатар әлеуметтік зерттеулерде
Стъюдент әдісі (t - критерий) туралы түсінік.
Стъюдент әдісі аз мөлшерлі таңдауларда көп қолданылды және онда алдын ала популяциядағы мәліметтер нормальды бөлуге бағынады деген жағдай тексерілмейді.Стъюдент әдісі тәуелді және тәуелсіз таңдаулар үшін айырманы анықтауға қолданылады,тәуелсіз таңдамалар сыналушының 2түрлі топтарын зерттеуде қолданылады.Тәуелсіз таңдау жағдайларда орташалардың айырмашылығын талдау үшін келесі формула қолданылады:
Психологияда математиканың қолданылуы.
Психологияда матем-ң қолдануы жайлы 2 көзқарас бар:
1,Матем-ң барлық ғылымның мәселелерін шешудегі әмбебап шешім ретінде қарастырылған.
2,Матем-қ әдістер псих-қ құбылыстарды танудың негізгі бір құралы болып табылады.Матем-ны псих-да қолданудағы әдіснамалық мәселелер псих-қ шаралар мен псих-қ өлшемдердің құрылуы псих-қ экспериментті жоспарлау мен алынған мәліметтерді өңдеу псих-да матем-қ модельдеу әдістерін қолдану, адам іс-әрекетін жобалаудағы матем-қ әдістер, псих-ғы жүйелілік талдау, псих-да электронды есептеу тех-н қолдану тәрізді сұрақтардың шешімін табуда өз пайдасын тигізеді.
Гипотеза түсінігі, түрлері.
Зерттеудің ең алдымен мақсаты анықталады.Мақсаттан міндеттер туындайды.Мақсат пен міндетті шешу үшін гипотеза қойылады.Гипотезаның түрлері:көптік,статистикалық,альтернативті,ғылыми,негізгі,қосымша және толықтару. Кез-келген зерттеудің бір ғана негізгі гипотезасы болады.Бірақ оның қосымша подгипотезасы болуы мүмкін.Егер қанша подгипотеза болса,сонша әдістер қолданылып эксперименттік зерттеулер жүргізіледі.
Корреляция коэффициенті.
Салыстыратын екі статистикалық белгілердің арасындағы байланыс күшінің матем-қ күші.корреляция қандай формууламен есептелінсе де оның мәні ылғида «-1» мен «+1» шегінде болады.Корреляцияның шекті мәнін,мағынасын былай түсіну керек:
Егер де коэфиценті -1 болса,ондай байланыс кері пропорциональды тип бойынша функционалды деп саналады.
Егер де ол 1-гетең болса,онда белгілер арасындағы байланыс тура пропорциональды тәуелділік типі бойынша біржақты(функционалды,статистикалық емес)
Егкр де оның мәні 0-ге тең болса,онда салыстыратын белгілердің арасындағы байланыс 0-дік шамаға тең және байланыс жоқ дегенді білдіреді.