56. Альфа бөлшектің массасы төрт протонның қосынды массасынан 1 % ға кем. Осыны біле отырып күннің жарқырау уақытын бағалаңыз.

Төрт протоннан тұратын гелий атомын ядроға синтездегенде бөлінген энергияны есептейміз. Эйнштейн формуласы бойынша осы ядролық реакция барасында % масса жоғалады. (0.7%) . Күннің тыныштықтағы толық энергиясы . Егер Күн толығымен сутектен тұрар болса оның гелийге айналу кезінде энергия бөлінетін еді. Бұл энергия Күннің жарқырауын анықталады. 5/3 коэффициенті нақты емес. Күн толығымен сутегіден тұрмайды. Шын мәнісінде осы уақыт ішінде сутегі қорының 10% ғана жанып үлгереді. Яғни Күннің 10 ¹⁰ жыл тыныштықта өмір сүре алады.

57. M=M(күн), R=1.5 ^. 10⁸ км болатын Қызыл алыптың өстік айналу периодын табыңыз.

Жауап айқын: бір жыл. периоды кіші кезде орталықтан сыртқа тебуші күш жұлдызды бөледі.

58. Ең қысқа периодты PSR 1937---214 пульсарының периоды 1,5 миллисекундаға тең.

Пульсардың тығыздығын табыңыз.

Орталықтан сыртқа тебуші күшті пульсардың экваторында  ауырлық күшіне теңестірсек   , шектеулі бұрыштық айналу жылдамдығын аламыз:  . Пульсар тез айнала алмайды, себебі орталықтан сыртқа тебуші күш оны бөліп тастайды. Шектеулі айналу периоды:   .

Жұлдыздың Тығыздығы айналу периодында мынаған тең: Бұл—тығыздықтың төмен бағалануы, пульсар периоды осыған тең болғанда  әлі орталықтан сыртқа тебуші күш арқылы бөлінбеген. Біз нейтрон жұлдыздарының бағалануын таптық. Ол ядроға жақын:   г/см³.

59. Цефеидтің эффективті температурасы 5500 бен 7000 к аралығында, ал болометірлік жұлдыздық шамасыа 1m ге өзгереді. Пульсация кезінде жұлдыздың радиусы қанша есеге өзгереді?

Болометриялық жұлдыздық шаманың анықталуы бойынша мынаны аламыз:

Бұл жерде және осы шама өлшемі Q min және max жарқырауда болады. Жарқырау кезінде радиус өзгеруі болады, максимум жарқырауда радиус min шамада болады. Сол үшін

Пульсация өзгерісі кезінде цефеид радиусы өзгерісін табамыз:

Шын мәнінде жарқырау өзгерісі кезінде радиус тек кері фазада бола алмайды. Кейде фазалық кешігу де болады. Бірақ алынған бағалау шындыққа сай келеді. Цефейдалар аз тербеліс жасайды.

60. 1987 Ж. Үлкен Магеллан бұлтында жарық еткен, Аса жаңа жұлдыздың максимал көрінген жұлдыздық шамасы 3m. Осы шырақтың абсолютті жұлдыздық шамасын табыңдар.

Көрінетін m және M абсолют жұлдыздық шама қатынасы және қашықтығын парсекпен есептеу мына түрде болады:

Үлкен Магеллан бұлтына дейінгі қашықтықты қойып,  кпк және көрінетін жұлдыздық шамасын m=3, екенін табамыз.

Аса жаңаның абсолют жұлдыздық шамасының әдетте максимумы , 1987А аса жаңа «әлсіз» болған.