1 Абсолютті өтімділік коэффициенті.

К_аө = ақша қаражаттары+қысқа мерзімді инвестициялар / қысқа мерзімді міндеттемелер сомасы

Бұл коэффициент баланс жасалған күнде немесе жақын уақыт аралығында ҚММ қандай бөлігі қолда бар ақша қаражаттары есебінен өтелетіндігін көрсетеді. К ≥ 0,2-0,5

2 Аралық жабу коэффициенті

К_жабу = ақша қаражаттары+қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар+қысқа мерзімді дебиторлық қарыздар /

қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер (қысқа мерзімді банктік қарыздар, банктік емес несие-қаржы мекемелерінің алынған несиелер)

Бұл коэффициент ҚММ қандай бөлігі тек ақша қаражаттары есебінен ғана емес, сонымен бірге дебиторлардан түсетін қаражаттар есебінен жабылатындығын көрсетеді. Мәні 0,7-1 аралығында болад

3 Ағымдық өтімділік коэффициенті К_ағө = ҚМА / ҚММ

Ол қысқа мерзімді міндеттемелерді қысқа мерзімді активтермен жабу деңгейін көрсетеді және ұйымның төлем мүмкіндіктерін көрсетеді

18.Ұйымның балансының өтімділігін талдау, жалпы өтімділік коэффициентін анықтау қалай жүргізіледі? Оның мәні нені білдіреді?

Өтімділіктің 2 қағидасы бар. Бірінші ұағидасы бойынша өтімділік деп –ұйымның қ.м.м−н өтеу мүмкіндігін айтамыз. Екінші қағидасы бойынша өтімділік деп−ұйымның қ.м.а−н ақша қаражаттарына айналдыруға дайын болуы және айналдыру жылдамдығын айтамыз. Осы екі қағидаға сәйкес өтімділік−ұйымның өз міндеттемелерін өтеу қабілеті және қ.м.а−н ақша қаражаттарына айналдыру мерзімімен қ.м.м−н өтеу мерзімінің сәйкес келуән айтамыз.

Бухгалтерлік баланстың активті және пассивті баптарын олардың өтімділіне және төлем жеделдігіне қарай келесі топтарға жинақтаймыз.

А₁−ең өтімді активтер: ақша қаражаттары және олардың баламалары, қ.м. қаржылық инвестициялар.

А₂−тез сатылатын активтер: қ.м. дебит−қ берешек, өзге қ.м.а.

А₃−баяу сатылатын активтер: қорлар;

А₄−сатылуы қиын активтер: ұ.м.а.

П₁ – жедел өтелетін мінд: қ.м. кред.береш және өзге қ.м.м.

П₂ – қ.м.м: қ.м. қаржы мінд, салық мінд, бағаланып анық−н мінд, міндетті және ерікті төлемдер б/ша мінд

П₃ – ұ.м.м: барлық баптар;

П₄ – тұрақты мінд: капитал бөлімінің барлық баптары.

А₁> П₁

А₂> П₂

А₃> П₃

А₄ < П₄

Активті және пассивті баптардың арақатынасының алғашқы үшеуі орындалса, онда төртіншісі міндетті түрде орындалуы тиіс, себебі төртінші арақатынас тепе−теңдікті сақтаушы арақатынасты көрсетеді. Төртінші шарт ұйымның қаржылық тұрақтылығының және қолда бар меншікті айналыс қаражаттарының ең төменгі деңгейін көрсетеді.

А₁ және П₁ арасындағы қатынас алдағы 3 ай мерзімге қатысты төлем жасау мүмкіндігін көрсетеді.

А₂ және П₂ арас. қат. алдағы 6 айдағы төлеу мүмкіндігін көрсетеді.

А₃ және П₃ арасындағы қатынас ұйымның ұ.м. төлем мүмкіндігін көрсетеді.

А₄ және П₄ арас.қат ұйымның күйреуі жағдайында орындалуы қажет болады, себебі бұл ұйым өзінің меншік иеленуінің алдындағы мінд. Өтеу мүмкіндігін көрсетеді.

Б.б−ң өтімділігін сипаттайтын жалпы көрсеткіш жалпы өтімділік коэффициенті:

К^ө_ж = а₁А₁+а₂А₂+а₃А₃+ /а₁П₁+а₂П₂+а₃П₃

Коэффициенттің қалыпты жағдайдағы мәні 0,9 дан кем емес деген нормативтік мәні болады. Мұндағы а₁,а_2,а₃ –үлестік коэффициенттер. Оларға қатысты келесідей шектеулер бар: а₁>а₂ +а₃

а₂ >а₃

а₃>0, осы шектеулерден үлестік коэф−ң мәні келесі түрде анықталған:

а₁=1

а₂=0,5

а₃=0,3

К^ө_ж = А₁+0,5А₂+0,3А₃+ /П₁+0,5П₂+0,3П₃