2.4. Балардың мектепке даярлығын есепке алу

Психологиялық кызметті жүйелі үйымдастыру ушін әр оқушыға жеке карточка арнап, зерттеу нөтижелерін соған тіркеп отыру ксрек. Сонда балалар туралы жиналған мағлүматтарды қажстті уақытында тауып алып, сол балага нақты көмек көрсетуге мүмкіндік туады.

Психологиялық карточкалардыц үлгілері кеп. Олардың бірнешеуі осы кітаптын жетінші бөлімінде берілген. Ал, мектепке қабылданған баланы психодиагностикалық минимум бағдарламасы бойынша зерттеуден өткізу нөтижесін тіркеуге арналған кесте темендегі үлгідей болуы мүмкін. Бүл кестенің ыңгайлылыш ­бағалауға арналған көрсеткіштермен оны балға айналдыру шкаласының берілгсндігінде. Барлық корсеткіштер бойынша баланың дамудеңгейін бағалап шыкканан соң оның мектепте оқуға даярлығының корссткіші жалпы балл бойынша озі шығып түрады.

Балалардыц мектепке даярлыгын тіркеу кестесі (үлгі) Нұсқау: Бала дамуының өртүрлі деңгсйін корсететін үш варианттағы жауаптарды оқып, оның кайсысы зерттелінушінің ерекшеліктерін нақты сипатайтын болса, соны белгілсңіз. Оны анықтау үшін балаларды мектепке қабылдау барысында және қыркүйек айында жүргізілген әңгімелссу, ертегі айтқызу, басқа да жоғарыда берілген тапсырмаларды орындату бойынша алған бағалары томендс берілген кестедсгі көрсеткіштер арқылы бағаланып, нәтижесі сол кестедс тіркслінеді.

Бағалау шкаласы:

26-30 балл - мектепке даярлығы жоғары;

21-25 балл - жақсы;

16-20 балл - орта;

11-15 балл - қанагаттанарлық;

6-10 балл - темен.

Осы кесте бойынша балалардын мектепте оқуға даярлыгын жоне бастапкы оқыту багдарламасын меңгеруге даярлыгын багалал шыгу үшін мектепке даярлық тобын зсрттеуге арналған әдістемелерді немесе олардыд модификацияларын қолдануға болады. Сонымен қатар бастауыш мектепке кабылданган балаларды зерттеуге арналган арнайы жинақтар қолдаиылады.

СӨЖ такырьштары

Мектсп психологінің мектепке даярлық тобындағы балалармсн жүргізетін жүмысы.

Мектепке дейінгі жас ксзеңінде кездесетін психологиялық проблемалар.

Мектепке дейінгілердің таным процестерін зерттеу.

Балалардың мектепте оқытуга даярлыгын зерттеу.

Оқытуға даярлык корсеткіштері.

Психодиагностикалык альбом жасау.

Балалрмсн психодиагностикалык зерттеуді жүргізу ерекшеліктері.

Мектепке дейінгелерді зерттеу нәтижедсрін тіркеу.

Зерттеу нәтижелері толтыру бланкісі

Фамилиясы ,

АТЫ _:

Жынысы

Оқитын сыныбы

Психодиагностика жүргізілгсн куні

Жинаған баллдары

Мектеике даярлығының көрсеткіші

3-тарау. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ

Бастауыш сынып окушыларына психологиялық қызмет корсету міндеттері. Бірінші сыныпқа қабылдангаи балалардың таным процестерін зерттеу жоне тузету әдістемелері. 3-4 сынып

оқушыларының таным процестерін зерттеу.

3.1. Бастауыш сынып оқушыларына психологиялық қызмет корсету міндеттері

Мсктепке қабылданған балалардыд өмірі оларды балалық шақтан оқушы статусына үштастыратын өтпелі кезсңдігімен сипатталады. Балалар өміріндегі бүл шақ көптеген әлі көзі ашылмаған даму мүмкіндіктеріне бай. Оларды дер кезінде байқап, қолдап отырғанда ғана балалардың жекелік психикалық қаситеттері жан-жақты дамып, қажетті әрекеттерге айналады. Сондықтан мектсп психологі баланың мектсп талаптарын орындауга, биологиялық кемслдснуі, ақыл-ой дамуы, жекс басының қалыптасуы мен әлеумсттік даярлығы, ерік сапаларының қалыптасуы жәнс коңіл-күйін меңгеріп, озін-озі устауы жағынаи мағлүматтар алып оларды норматив-термен салыстырып зерттеуі қажст.

Мектеп табалдырығын аттаған күннен бастап бала оқушыга айналады. Оның өмірінде ойын әлі маңызды роль атқарадм, Дегенмси бастауыш сынып оқушысының өміріңцс оның танымдык өрекеті жетекші бола бастайды. Осы өрекеті мінез-қүлық мотивтсрін өзгертіп, бар күшін интеллектуалдық қабілетін, адамгершілік қасиеттерін дамытута бағытгауды қажет етеді. Әсіресе баланың мектеп оміріне енуі оның коптеген жағдайға икемделуін талап етеді.

Балардың копшілігі бүған отбасында немесе балабақшада арнайы психологиялық даярлықтан отеді. Мектепке бала үлкен қуанышпен барады. Өйткені мсктсітгі бала болашақ үлкендік өмірге даярлықтың бір сатысы ретінде қабылдайды. Баланың бүл ішкі позициясы оның мектеп өмірін қалауы, сыныпта мінез-қүлық ережелеріне, сыныптас жолдастарымен ерекше қарым-қатынас нормаларын, күн тортібін, мүгалімнің талаптарын жылдам қабылдап оны қиналмастан орындауға 3.2. Біріиші сыныпқа қабылданған балалардың таным процестерін зерттеу

Бастауыш сынып оқушыларының таным процестерін зерттеудің көптеген ерекшкліктері бар. Бірінші және екінші сынып оқушыларының таным процестерін зерттеу тестері олардың оқу және есеп шыгару шеберлігі енді қалптасып келе жатқанын ескере отырып жасалған. Ал үшінші-төртінші сынып оқушылары сауаты ашылган, олар көптеген жазба түрдс берілген таіісырмаларды өз беттерімен орындап шығуға мумкіндіктері бар. Осы ерекшеліктерін есксре отырып бастапқы оқыту ксзеңіндегі балаларды зерттеу барысында арнайы жасалған тестер қолданылады.

Мектепке қабылданған баланың оқу мазмұыын толық меңгеруге даярлығын анықтаудың маңызы өте үлкен. Психолог балаңың даму деңгейін жан-жақты диагностикалау барысында осы қасиеттерді бағалаумен қатар олардың таным процестері дамып, оқытуға қажетті деңгейге жетуі мүмкін. Барлық диагностикалық тестерінің түзету-дамыту әсері өте мол болғакдықтан оларды орындатудың өзі дамытулық әсерін тигізеді.

Мектепке енді кабылданган баланда әлеуметтік статусы өзгергені мен ол олі ақыл-ой, интеллектуалдық даму жағынан мектепке даярлык тобындағы кезіидегідей. Сондықтан олардың таным ироцестерін зерттеуге мектепке қабылдау кезінде қолданылған әдістемелер модификациясы, немесе С.Д. Забрамная, Д.Б.Эльконин, Л.Л.Венгер өдістемелері өте ыңғайлы болады. Сонымен қатар мектепке қабылданғандарды зерттеуге және олармен танысу ушін әңгімелесуге арнайы жасалған әдістемелерб бар. Олар: "Қйсынсыздықтар", "Мен қай жерде түрамын?", "Мснің көшем", "Менің достарым", "10 сөз", "10 сан", т.б. Бүл жерде осы өдістемелер комегімен балалардың оқытуға даярлық денгейін аныктау жолдары көрсетілген.