99.Физиологиялық бұзылыстарға байланысты мінез-құлық бұзылыстары (анорексия, булимия, ұйқының бұзылуы, жыныстық бұзылыстар)

Анорексия балалық және бозбалалық кезеңде қыздарда көрінеді – арықтау мақсатында тамақтан бас тартады. Өзінің дене тұлғасының пішініне қанағаттанбау, тамақ ішкен жағдайда жасанды құсу жасайды. Асқынулары: аменорея,тері жабындыларының құрғауы мен бозаруы, тырннақ сынғыштық, тіс бұзылыстары, ішек атониясы, брадикардия, АҚҚ төмендеу, адинамия, кахексия. Пубертантты кезеңде жыныстық жетілудің төмендеуі.

Булимия тамақты көп мөлшерде қабылдау,семіру, көбіне әйел адамдарда. Өзіне деген жек көрініш сезімі, кінәлаумен көрінеді, науқас ақазанын босату мақсатында жасанды құсу жасап диуретиктер мен іш өткізетін препараттар қолданады. Аутизм дамиды, жақын\дарымен қатынасын үзеді, көбінесе бірбеткейлік танытады. Нервті анорексия мен булимия шизофренияда байқалады.

Ұйқының бұзылуы – өмірлік жағдайлар, жағымды ж\е жағымсыз әсерлер, реніш, қызықты жұмыс болса болашаққа үрейлілік, үйреншікті емес жағдайлар, жедел психоздар: депрессия, мания, жедел шизофрения ұстамалары, делирий, түсінде апноэ. Нашақорлық, алкоголь, ұйықтататын дәрілер мен ауырсынуларға тәуелділік. Д епрессия кезінде кеш жатып ерте тұрады, манияда ұйықтамайды ерте тұрады. Делирий кезінде қорқыныш, үрей сезімдері болады. Гиперсомнения күдізгі уақытта да ұйқышыл, менингит, ісік аур\улары, эндокринді бұзылыстары, сананың бұзылыстарында сомноленция, есеңгіреу. Нарколепсия ұйықтаған соң он мин.тан кейін оянып ұйқысы қанып тұру, бұл эпилепсия мен эмоц стреске қатысы жоқ. Синдром Кяина Левина ұйықтау үшін тыныш жерді іздейді, ұйқысы ұзақ, амнезиямен сипатталады балалық шақта кездеседі.

Жыныстық бұзылыс –әуестіктерінің бұрмалануынан дамиды. Педофилия,никрофилия,лизбиянства,трансвестит,фетишизм,гомосексуализм.

101. 100 сурак

102. Психиатриядағы жедел-жәрдем жағдайы (психомоторлы қозу, тамақтан бас тарту, өз-өзіне қол жұмсау әрекеті)

Психомоторлы қозу

Негізгі міндеттері: науқас пен айналасындағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету, медикаментозды тыныштандыру.

-Ен алдымен дәрігер науқаспен қарым-қатынасқа түсуге тырысады,тыныштандырады. Дәрігер науқастың қырынан жақындап, өзінін қолын науқастың білегіне қойып, оны отырғызуға тырысады. Байсалды әнгімелесу қозу жағдайын төмендетеді.

-егер бұл мүмкін болмаса, бірнеше адам науқастың жан-жағынан келіп, қолынан ұстап, төсекке жатқызу керек.

-төсекте иығынан, балтырынан ұстап тұрады, ал басын маңдайынан сүлгі арқылы ұстайды. Аяғына,ішіне, кеудесіне отыруға болмайды. Егер өте қатты қозу жағдайында болса, сүлгі жаялықты қолдану арқылы күштеп иммобилизациялайды (фиксациялау).

Күресу әдістері бас тартудың себептерімен анықталады:

1.Әуестігінің төмендеуі мен аса бағалы идеялар болған жағдайда: жүдеу, ауыздағы ащы дәм, аскорбин қышқылы, ащы тағам, 4-8Б инсулин, уәделесулер, үлгі көрсетулер.

2.Галлюцинациялар мен сандырақтық идеялар орын алғанда:

Медицина қызметкерлерінің мәжбүрлеп тамақтандыруы, науқастың өзі сенетін адамның тамақтандыруы, үйдің тамағымен тамақтандыруы.

3.Ступорлық жағдай кезінде: амитал-кофеинды тежелуді басу үшін- тері астына 20% 1-2мл кофеин ерітіндісі ,5 минуттан кейін көктамырға баяу 5-10% 5-10мл амитал- натрий ерітіндісі. Тежелуді басу үшін баяу әсері 15-30 мин. Созылады.

4. Тамақтан толық бас тартса 3 күн сайын зондпен тамақтандыру.