29.Амалдық жүйелерге анықтама беріңіз. Амалдық жүйеде файлдар мен бумаларды іздеу технологиясының қолдануын түсіндіріңіз.

Амалдық жүйе (АЖ) – бұл құжаттар мен амалдар орындауға арналған, сыртқы құрылғыларды және бағдарламаларды басқаруды жүзеге асыратын бағдарламалар жиынтығы. АЖ бағдарламалар жүйесінің компьютердің мәліметтерді өңдеу жөніндегі бүкіл жұмысын, пайдаланушымен сұхбатты ұйымдастырады, компьютердің құрылғыларын және қор көздерін басқарады, мәліметтерді қорғауды қамтамасыз етеді, пайдаланушы мен бағдарламалар сұратуы бойынша түрлі қызметтерді атқарады және т.б. АЖ болмаса, қазіргі заманғы компьютердің жабдықтары мен бағдарламаларына қатынасу мүлде мүмкін емес. Барлық аппараттық, сонымен қатар бағдарламалық жабдықтар пайдаланушыға тек амалдық жүйе арқылы ғана ұсынылады. Әрбір компьютерлік бағдарлама АЖ-ның қызметтерін пайдаланады.

30. Алгоритм, бағдарлама ұғымдарына анықтама беріңіз. Алгоритмнің қасиеттері мен түрлерін анықтаңыз

Алгоритм ұғымы тек матиматикалық есеп шешу әдісімен ғана шектелмейді. Алгоритмді реттелген амалдар жиыны, кезекпен орындалатын операциялар тізімі. Алгоритм – берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру. Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жаэып шығу керек. Алгоритмді орындаушының рөлін,негізінен,адам н/e автоматтандырылған құрылғы,яғни компьютер, робот т.б. атқарады.

.Алгоритм, аль- Хорезми ғалымның атынан - белгілі бір есепті шешуге арналған, дәл берілген инструкциялар тізімі. Алгоритм орындайтын құралдарға компьютер, бірақ алгоритмді ЭВМ- мен ғана біріктіруге болмайды. Мысалы тамақ пісіретін адам белгілі бір әрекеттер тізімін жасайды, яғни алгоритм орындаушы адам болып келеді.

Алгоритм қасиеттері:

Дискреттiк - алгоритм адымдардың кейбiр бос тұруларын бiртiндеп орындау сияқты есептiң шешiмiнiң процессi ұсынуы керек. Демек, алгоритмды әрбiр адымның орындаулары үшiн сонымен бiрге бастапқы деректердiң өрнектеуi түпкi уақыт мерзiмi керек болады дискреттi нәтижеде уақытында iске асады.

Детерминантылық (айқындық ). Жұмыстың әрбiр уақыт келесi адымына жүйенiң күйiмен бiрмәндi анықталады. Сайып келгенде, алгоритм ылғи бiр бастапқы деректер үшiн (жауап ) ылғи бiр нәтиженi бередi. Түсiнiктiлiк - орындаушы үшiн алгоритм тек қана сол (орындаушыға ) оған оның командалар жүйелерiне кiретiн түсiнiктi командалар қосуы керек.Аяқталымдық (шектiлiк )- жұмысты алгоритмның түзу тап қалған бастапқы деректерiнде бiтiруi және адымдардың түпкi санынан кейін нәтиже беруi керек. Басқа жағынан , ықтимал алгоритм және нәтиже ешқашан бермеуi мүмкiн, бiрақ ықтималдық бұл 0 - ге тең. Көпшiлiктік(әмбебаптық ). Алгоритм бастапқы деректердiң әртүрлi жиындарына қолданылуы керек.Нәтижелiлiк - белгiлi бiр нәтижемен алгоритмның аяқтау. Егер терiс нәтижелердiң алуына алып келсе немесе тiптi нәтиже бермесе алгоритм қателiгi бар.Егер ол кез келген мүмкiн бастапқы деректер үшiн дұрыс нәтиже берсе алгоритм қателiгi жоқ.

1. Сызықты немесе тізбекті алгоритм. Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок-схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады. 2.Тармақталу алгоритмі.Тармақталу алгоритмінде көбінесе арифметикалық теңсіздік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Егер ол орындалса,онда алгоритм бір тармақпен, ал орындалмаса екінші тармақпен жүзеге асырылады да, соңында екі тармақ қайта бірігеді. Мұнда алгоритмдерде шартты тексеру тармақталу командасы д.а. Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, әйтпесе, онда, бітті түйінді сөздері пайдаланады. Орындалу тәсіліне байланысты тармақталу командасы таңдау және аттап өту болып 2-ге бөлінеді.3.Циклдік алгоритм. Математикада есеп шығару кезінде бір теңдеуді пайдаланып, ондағы айнымала мәннің өзгеруіне байланысты оны бірнеше рет қайталап есептеуге тура келеді. Осындай есептеу процесі бөліктерінің қайталап орындалуын цикл деп атайды, ал қайталанатын бөлігі бар алгоритмдер тобы циклдік алгоритмдерге жатады. Циклдік процесті қамтамасыз ететін алгоритм бөлігін қайталану командасы құрайды. Қайталану командасын алгоритмдік тілде жазу үшін әзірше, цикл басы және цикл соңы түйінді сөздер қолданылады. Қайталану саны алдын ала белгілі цикл-арифметикалық цикл деп, ал орындалу саны белгісіз цикл-қадамдық цикл деп аталады

31. Компьютерлік вирус. Компьютерлік вирустарды жіктеңіз.Компьютерлік вирус-арнайы жазылған шағын көлемді программа.Ол өздігінен басқа программалар соңына н/е алдына қосымша жазылады да, оларды “бүлдіруге” кіріседі. Компьютерлік вирустардың негізгі түрлеріне мыналар жатады: Программалық вирустар – автоматтандырылған жүйелерде сақталатын мәліметтерді ж/е програм/қ қамтаманы жою не өзгерту мақсатымен телекомуникациялық желілер мен автоматтандырылған желілердегі өзіндік туындау мен рұқсатсыз таралу қасиетіне ие болатын орындаушы не интерпретацияланатын програм/қ код.Жүктелетін вирустар – программалық вирустардың жүктелетін вирустардан ерекшелігі тарату әдістерінің басқаша болуы. Олар програмалық файлдарды емес, магниттік тасушы иілгіш және қатты дискілер белгілі бір жүйелік аумақтарды бұзады. Сонымен бірге іске қосылып тұрған компьютерде олар уақытша жедел жадыда орналасады.Макровирустар. Вирустың бұл түрі макроклманданы орындауға арналған құралдары бар қолданбалы программалардағы құжаттарды бүлдіреді. Мысалы,Місrоsоft Word (dos кеңейтуі бар) мәтіндік процессорының құжаттары.

Компьютерлік вирустарды келесі белгілерге сәйкес классификацияланады: тіршілік ортасы, жұғу тәсілі, зиянкестік әрекеті, алгоритмі (әрекеті), көлемі б/ша. Тіршілік ортасына қарай: желілік вр, файлдық вр, жүктелетін вр, файлдық жүктеу вр. Жұғу тәсіліне қарай: резидентті, резидентті емес. Зиянкестік әрекетіне қарай: қауіпсіз, қауіпті, өте қауіпті. Алгоритміне қарай: компаньон, паразит вр, репликаторлар(құрттар), көрінбейтін(стелс), мутанттар, макровирус тар, троян вр. Көлеміне қарай: монолитті, таралатын шашыраңқы вр.

Файлдық вр орындалатын файлдарға енеді (*.СОМ, *.ЕХЕ, *.SYS, *.BAT, *.DLL). Желілік вирустардың негізгі “тұратын” орны локальдық желі.Желілік вирус бір компьютерге кіріп, өзі қалаған компьютерлерге таратыла береді. Троян аттары көп таралған вирустар түрі, ерекшелігі-олар компьютерге н/е оның ішіндегі сақталған ақпараттарға зақым келтірмейді.

32. Компьютерлік ақпаратты қорғау. Вирустардан қорғау шаралары. Ақпаратты қорғауда вирусқа қарсы бағдарламалық құралдар.Ақпаратты қорғау – ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған шаралар кешені. Мақсаты ақпарат иесіне келетін зиянды әрекеттерді болдырмау. Компьютерлік вирус-арнайы жазылған шағын көлемді программа.1. Детекторлар- нақты вир/ды іздейді. Жұмыс принципі тексерілетін прог/дағы вир/да болатын қайталанып отырған байт/р тізбегін салыстыру жолымен табуға негізделген. Оны жиі жаңартып отыру к/к, жаңа шыққан вир/р тур білу үшін. 2. Доктор прог/р – «ауру» жұққан файлдарды тауып, олардың құрамындағы вир/ды өшіріп емдей алады. К-птеген вир/дан емдеу касиеті бар доктор прог полифаг д а/ды. Мыс, AVP, Aidstest, Doctor web т б.3. Ревизор программалар– бірінші дискінің жүйелік аймақтары және программа күйі жайлы ақпараттарды есіне сақтап, содан кейін оны бастапқы күйімен салыстыра отырып тексереді. Олардың салыстыруында келіспеушіліктер болса, онда ол туралы пайдаланушыға хабарлайды.4. Ревизор докторлар – ревизорлар мен докторлардың қызметін атқарады, яғни программалар тек өзгерулерді ғана көріп қоймай, сонымен қатар ол өзгерулерді автоматты түрде бастапқы қалыпқа келтіруге бар жағдай жасайды.(ADinf)

5. Фильтр программалары (-D, FlueShot Plus) кез келген прог/ның күмәнді әрекеті жайлы тұтынушыға дер кезінде мәлімет беріп отыратын резиденттік программалар (күзетшілер).(Vsafe) 6. Вакцина – программалары (немесе иммунизаторлар), дискілерді немесе программаларды оның жұмыс нәтижесінде көрінбейтіндей етіп модификациялайды, бірақ вирус оны, яғни вакцинацияланған программаны вирусталған екен деп түсінеді

Антивирустық құралдар классификациясы:

Антивирустық құрал деп келесі функциялардың біреуін немесе бірнешеуін орындайтын құрылғы немесе программалық өнімді айтады:1. Бүлінуден мәліметтерді қорғау (файлдық құрылымды) 2. Вирустарды табу

3. Вирустарды нейтрализациялау