35.Компьютерлік ақпаратты қорғауға түсініктеме беріңіз. Мұрағаттаушы(архивтеуші) бағдарламалармен жұмыс істеу технологияларын анықтаңыз.

Резервтік (Қорда сақталатын) көшірмен құру үшін немесе компьютерлік желілер арқылы жылдам беру үшін файлдар архиватор деп аталатын арнайы программалардың көмегімен архивтеледі . Программалар - архиваторлар бір немесе бірнеше файлдың орнына үнемдеуге ғана емес, сонымен қатар ақпараттық ақпараттарды сенімд сақтау үшін де қажет. Файлды архивтік файлға жазу процес архивтеу (буып-түю, сығу), ал файлды архивтен алу - архивтен шығару деп аталады.Буып-түйілген (сығылған) файл архив деп аталады. Ақпараттар көлемі кішірейтілген, ал ақпарат саны сол қалпында қалатын әр түрл архивтеу алгоритмдер бар. Мәтіндік және графикалық файлдар жақсы сығылады, ал іс жүзінде архивтер файлы сығылмайды. Кейбір архиваторлар архивтегі файлдарды бұрынғы қалпына келтіру үшін архиватор-программаны қажет етпейтін мен өзгешеленетін, архивтерден арнайы программасыз өзі шығаратын архивтерді құра алады. Программашыл көптеген әр түрлі архиваторларды құрды, олардың ішінде кеңінен тарағаны WinRar және WinZip, сол сияқты Windows операциялық жүйесіне деректерді Архивтеу қызметші программасы кіреді. Архиваторды таңдағанда олардың әмбебаптығы және сенімділігі басшылыққа алынады, бірақ, әрина, оның негізгі параметрлерін - сығу сапасы және жылдамдығын ұмытпаған жөн. Архивтерді құру және оларды басқарудың бірден-бір кеңінен тараған әйгілі құралына, орыс тілі не толығымен көшірілген архиватор WinRar жатады. WinRar RAR және ZIP архивтермен жұмыс жасауға мүмкіндік береді , жоғары нәтижелі деректерді сығу алгоритм н пайдаланады, көптомдық және архивтен өз шығаратын архивтерді (SFX, ағылшын тілінде Self-extracying) құрады және т.с.с. Көптомды архивтер - бірнеше бөліктен тұратын архивтер. Жалпы томдар үлкен архивт бірнеше дискетада немесе басқа сменалық тасушысы сақтау үшін пайдаланылады. Windows үшін WinZip программасы архивтік файлдармен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін кең тараған архиватор болып табылады.

36.Есептеу желілері жəне телекоммуникациялар. Есептеу желісінің классификациясы жəне жұмыс істеу технологиясын анықтаңыз.

Қазіргі заманғы байланыс техникалық құралдарының дамуы коммуникабельділіктің прогресіне сәйкес келді. Компьютерлік телекоммуникацияда қолданушы келесідей мүмкіндіктерді алады: электрондық поштаны ұйымдастыруға, ДҚ/БҚ-ларға қатынауды алуға, локальды (ЛЕЖ) және/немесе глобальды (ГЕЖ) есептеуіш желілерінде есептеуіш ресурстарын бөлуге, теледискуссияларда қатысуға, өзінің ДК арқылы банктік операцияларды жүргізуге және т.с.с. Компьютерлік желілер. Екі компьютерді бір-бірімен біріктірген кезде компьютерлік желі құралады. Жалпы жағдайда, компьютерлік желілерді құру үшін арнайы аппараттық қамтамасыздандыру (желілік жабдықтар) және арнайы программалық қамтамасыздандыру (желілік программалық жабдықтар) қажет. Берілгендерді алмастыру үшін екі компьютерді жай ғана түрде біріктіру тікелей біріктіру деп аталады. Windows 98 операциялық жүйесінде жұмыс жасайтын компьютерлерді тікелей біріктіру үшін не арнайы аппараттық, не программалық қамтамасыздандыру қажет етілмейді. Бұл жағдайда аппараттық жабдықтар ретінде енгізу/шығару стандартты порттары (тізбекті немесе паралельді), ал программалық қамтамасыздандыру ретінде операциялық жүйенің құрамында бар стандартты жабдық (Пуск-Программы-Стандартные- Связь-Прямое кабельное соединение) қолданылады. Барлық компьютерлік желілердің бір қызметі бар – үйлесімді енуді жалпы ресурстарға қамтамасыздандыру. Ресурстар үш типті болады: аппараттық, программалық, ақпараттық. Компьютерлік желілерде аппаратураларға, программаларға компьютерлік қажетті үйлесімділікті қамтамасыздандыру үшін протоколдар деп аталатын арнайы стандарттар әсер етеді. Олар желі компоненттеріне аппараттардың өзара әсерінің сипатын (аппараттық протоколдар) және программалар мен берілгендердің өзара әсерінің сипатын (протоколдарды қолдау программалары) анықтайды. Протоколдардың көмегімен орындалатын программаларды да протоколдар деп атайды. Мысалға, егер екі компьютер бір-бірімен тікелей біріктірілген болса, онда олардың өзара әсер етуші протоколы физикалық порттың құрылғыларының сипатын (параллельді және тізбектелген) және механикалық компоненттерін (разъемдар, кабель және т.б.) анықтайды. Сәйкесінше компьютерлік желіде қолданылатын протоколдарды жергілікті (LAN – Local Area Network) және глобальді (WAN – Wide Area Network) түрге бөлу қабылданған. Жергілікті желі компактілігімен ерекшеленеді, яғни ол бір ғимаратта, бір бөлмеде, этажда, ғимаратта компакті орналасқан компьютерлердің тобын біріктіреді. Глобальді желіден айырмашылығы жергілікті желі барлық қатысушылардың біртұтас комплект протоколдарын қолданады. Жергілікті желіде бір проектімен жұмыс жасайтын қызметкерлер тобы жұмысшылар тобы деп аталады. Бір жергілікті желіде бірнеше жұмысшылар тобы жұмыс жасауы мүмкін. Жұмысшы тобындағы қатысушылардың желідегі жалпы ресурстарға енуінің әр түрлі құқықтары болуы мүмкін. Компьютерлік желіде қатысушылардың ажырату әдістерінің жиынтығы және құқықтарының шектелінуі желі саясаты деп аталады. Желілік саясатты басқару (олар бір желіде бірнешеу болуы мүмкін) желіні администраторлау деп аталады. Жергілікті желіде қатысушылардың жұмысын басқаруды ұйымдастыратын адам желі администраторы деп аталады. Бөлек мекемелер немесе мекеменің бөлек бөлімдері үшін жергілікті желіні құру өзгеше. Егер мекеме (немесе сала) кең көлемді аймақты алатын болса, онда бөлек жергілікті желілер глобальді желілерге біріктірілуі мүмкін. Бұл жағдайда жергілікті желілер бір-бірін байланыстардың кез-келген дәстүрлі каналдарының көмегімен (кабельдік, спутниктік және т.б.) өзара байланыстырады. Әр түрлі протоколдар бойынша жұмыс жасайтын жергілікті желілерді байланыстыру үшін шлюз деп аталатын арнайы жабдық қолданылады. Шлюздер аппараттық түрде немесе программалық түрде болуы мүмкін. Желілік қауіпсіздікті қамтамасыздандыру үшін (басқа адамдардың желіге кіруі, құқығынсыз желінің шегінен шығуы) брандмауэр деп аталатын желілерарасындағы берілгендерді алмастыруға болмайтын.