Қорытынды

Ғылыми жобаның мақсаты – Күн радиосәулеленуінің әртүрлі сигнал түрлерін хаостан реттілік пайда болу қасиетіне тексеру болатын. Зерттеу объектілері ретінде Sagamore Hill (Massachusetts), Palehua (Hawaii), San Vito (Italy), Learmonth (Australia) обсерваторияларынан алынған мәліметтер бойынша Күннің әртүрлі жиіліктердегі радиосәулеленуінің уақыттық ағындары пайдаланылды. Жалпы қабылданған спектрлік классификацияға сәйкес Күн радиосәулеленуінің секундтық мәліметтерінің уақыттық қатарынан келесі үш топтың радиосәулеленулері бөліп қарастырылды: біріншісі – күн радиожарқалдары кезіндегі оқиғалар (II-ші және IV-ші типтердегі радиожарқылдар) және Күннің басқа да белсенділік кезеңдеріне сәйкес келетін оқиғалар (I-ші типтегі радиожарқыл).

Жасалған жұмыстыің негізгі кезеңдері.

1. Осы күнге дейінгі зерттелген тақырыпқа байланысты әдебиеттер мен ғылыми жұмыстарға шолу жасалды. Өзқауымдықтың негізгі белгілері мен сандық белгі-шарттары қарастырылды.

2. әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің бейсызық физика ғылыми лабораториясында жасалған уақыттық қатарларды бейсызық талдау әдісі меңгерілді, сонымен қатар, күннің радиосәулеленуінің уақыттық қатарларын өңдеу әдістемесі меңгерілді.

3. Күннің әртүрлі жиіліктердегі радиосәулеленуінің уақыттық ағындарын өлшеудің эксперименттік мәліметтерін өңдеу жұмыстары жасалды. (245 мГц 15400 МГц жиіліктердегі мәліметтері).

4. MatLab математикалық модельдеу ортасы меңгерілді. Изучена математическая среда моделирования. Автокорреляциялық функцияларды есептеу, уақыттық ығысулар мен максималды мәндерді анықтау және фазалық кескіндерді тұрғызу бағдарламалары жасалды және меңгерілді.

Бұл зерттеу жұмысында бейсызық күрделі хаостық процестерді талдау әдісі қолданылды. Алынған нәтижелер оталыстар кезінде Күндегі процестердің реттілік (өзқауымдық) күрделілігі мен дәрежесі басқа белсенділік кезеңдеріне қарағанда артатынын дәлелдейді, демек бұл Күндегі оталыс процесінің ролі жоғары екендігін көрсетеді.

Берілген жұмысты қорытындылай отырып, бейсызық физикасының осы күнгі әдістері көмегімен астрофизикалық құбылыстарды сипаттап, түсіндіруге болатынына көз жеткізілді.

ПайдалАнылған әдебиеттер тізімі

1. Изаков М.Н. Самоорганизация и информация на планетах и экосистемах // УФН, 1997. Т. 167, №10, - С.1087-1094.

2. http://ru.wikipedia.org

3. http://www.chronos.msu.ru/RREPORTS/dubrovsky_samoorganizatsia.htm

4. http://iszf.irk.ru (Институт Солнечно-Земной Физики СО РАН, Иркутск)

5. Железняков В.В. Радиоизлучение Солнца и планет. М.: Наука, 1964.

6. Уайлд Д.Ж., Смерд С., Вейсс А. Спорадическое радиоизлучение Солнца. УФН. – 1964. - Т. LXXXIV, вып.1. - С. 99-168.

7. Богод В.М., Яснов Л.В. Обнаружение длительно существующих, чрезвычайно слабых дециметровых всплесков на Солнце // Астрон. журнал. - 2001. - Т.78, №8. - С. 743-752.

8. Mandelbrot B.B. Stochastic models of the Earth’s relief, the shape and the fractal dimension of the coastlines, and the number-area rule for islands // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. − 1975. - № 72. - Р. 3825-3828.

9. Федер Е. Фракталы. – Москва: Мир, 1991. - 254 с. 13 Mandelbrot B.B. Self-affine fractal sets // Fractals in Physics. − 1986. - Р. 3-28.

10. Жанабаев З.Ж. Информационные свойства самоорганизующихся систем.// Докл. НАН РК,- 1996. №5.с.14-19.

11. http://www.ngdc.noaa.gov/stp/SOLAR/ftpsolarradio.html (National Geophysical Data Center)

12. www.ngdl.noaa.gov/stp/SOLAR/flareint.html (National Geophysical Data Center)

ҚОСЫМША 1