Internet-тің даму тарихы

• 1984 Жылы ақш-ның ұлттық қоры Internet желісінің негізі – nsfnet ғылыми компьютерлік желісіне ақшаларын сала бастады.

Бұл желі Интернет желісінің негізі болды. Ол ғылыми орталықтарды, университеттерді біріктірді.

Internet-тің құрылу тарихы

1989 жыл – ARPANET алғашқы желісінің соңғы жылы деп есептеледі. ARPANET желісі NSFNET жобасына кіре алмады.

1983 жылы бұл желіден әскери ұйымдарды біріктіретін MILNET желісі бөлініп шықты. Міне Интернеттің қысқаша тарихы осындай. Бүгінгі таңда Интернет кең дамып келеді.

Жекелеген қолданушылар Интернеттің ақпараттық ресурстарына әдетте телефон желісі арқылы, провайдер немесе корпоративті желі арқылы іске асырады. Бұлардың әрқайсы ұғымдарына анықтама берейік.

Internet желісіне қатынау – провайдер немесе корпоративті желі арқылы телефон желісі арқылы жүргізіледі.

Провайдер – белгілі бір қызметтер мен сервистерге қатынау мүмкіндігін қамтамасыз ететін субъект. Провайдер ретінде модемдік байланысы бар Интернетке шыға алатын ұйымдарды айтуға болады.

Корпоративті желі – бір немесе бірнеше жақын орналасқан ғимараттардағы бір өндіріс (мекеме) территориясын қамтитын Жергілікті Есептеуші Желілердің өзара байланысқан жиынтығы.

Internet архитектурасы

• Мәліметтерді жеткізу магистралі ретінде белгіленген телефон линиялары, оптоталшықты және спутниктік байланыс каналдары қолданылады.

Internet архитектурасы

• Шлюз – әр түрлі алмастыру хаттамалары бар және өзіндік IP-адрестері бар желілерді байланыстыру үшін қызмет істейтін арнайы компьютер.

Интернетке қосылған арнайы компьютер – шлюз деп аталатын құрылғыны қолданады. Шлюз әр түрлі алмастыру хаттамалары және өзіндік IP –адрестері бар желілерді байланыстыру үшін қызмет істейтін арнайы компьютер. Провайдердің Internet-те өз шлюзі болады және басқа компанияларға, жекелеген қолданушыларға осы шлюз арқылы желіге қосылуға мүмкіндік береді. Мұнда шлюз арқылы өтетін барлық хабарды өңдеуді іске асыратын программалық жасақтама орнатылады және ауқымды желіге біріктіретін желілер болады. Егер хабар жергілікті желіге адрестеліп түтені болса, осы шлюз бойынша, ал егер басқа жергілікті желіге адрестелсе онда басқа шлюз бойынша жіберіледі.

Шлюзға қажетті ақпарат

• Хабарларды маршруттау

• Желінің жекелеген бөліктерінде жаңылысулар болған жағдайларда аса көлемді ұйымдарға қосылған хабарларды жеткізу маршруттарын жөндеуге арналған желі ішіндегі желілердің параметрлері туралы

Компьютерлер арасында өзара байланысудың жеті деңгейі болады, хаттамалар олармен байланысады.

7 Қолданбалы деңгей

• қолданушылардың қолданбалы процестерінің орындалуын қамтамасыз ету

• файлдарды, электрондық поштаны жеткізу хаттамаларын анықтау

6 Көріністі деңгей

(Мәліметтерді көрсету деңгейі)

• жеткізілетін ақпараттың барлығына біріңғай анықталған синтаксис жүйесін анықтау

5 Сеансты деңгей

• әр түрлі жұмыс станцияларындағы (ЖС) қолданбалы процестердің арасындағы байланыс сеанстарын ұйымдастыру

• процестер арасындағы логикалық каналдардың байланыстарын ұйымдастыру

4 Транспорттық деңгей

• екі өзара әсерлескен ашық жүйелер арасындағы мәліметтерді жеткізуді қамсыздандыру

• мәліметтерді жеткізу жүйесі процедурасын ұйымдастыру

• транспорттық қосылуға сүйемелдеу жасау

3 Желілік деңгей

• ақпаратты маршруттауды қамсыздандыру

• мәліметтерді жеткізу желісін басқару

• ақпараттық ағындарды басқару

2 Каналдық деңгей

• мәліметтерді жеткізудің деңгейінде байланыстарды орнатуға, сүйемелдеуге, бұзуға қажетті функционалдық, процедуралық тәсілдерді қамсыздандыру

1 Физикалық деңгей

Физикалық объектілер арасында мәліметтерді жеткізуде физикалық байланыстарды ұйымдастырудың механикалық, функционалдық және процедуралық тәсілдерін қамсыздандыру.

Төменгі 4 деңгей компьютерлік желінің транспорттық қызметін құрайды. Жоғарғы 3 дейгей абоненттік қызметке бірігіп қолданбалы процестердің логикалық өзара әсерлесуін қамтамасыз етеді.

Хаттамалар (өзара әсерлесу ережелері)

И нтернетте қазіргі кезде байланыстың әрбір деңгейі үшін сәйкес хаттамалары болады.

 Физикалық деңгей хаттамалары

Байланыс линиясының түрі мен сипаттамасын анықтайды: қарапайым провод (витая пара), талшықты-оптикалық, коаксиальды кабель және т.б.

 Логикалық деңгей хаттамалары

• каналдар бойынша ақпаратты басқару және жеткізу

• SLIP (Serial Line Interface Protocol)

• PPP

• дестелік драйверлер

 Желілік деңгей хаттамалары

• әр түрлі желілердегі, яғни маршруттау дестелеріндегі құрылғылар арасында мәліметтерді жеткізу

• IP

• ARP

 Транспорттық деңгей хаттамалары

• Бір программадан екіншісіне мәліметтерді жеткізуді басқару

• TCP

• UDP

 Байланыс сеансы деңгейі хаттамалары

• Сәйкес каналдарды орнату, сүйемелдеу және жою

• TCP

• UDP

• UUCP

IP-адрестерді құру принциптері

Интернетте әрбір компьютердің IP-адресі болады. IP-адрес төрттік байттық тізбектен тұрады, әрбір байтты нүктемен бөлінген ондық сан түрінде беру қабылданған. Олар 0-ден 255-ке дейін мән қабылдайды.

• IP-адрес желідегі компьютерді бір мәнді анықтайды

• Желіде 4 млрд-тан артық компьютерлер болуы мүмкін

Тіркелген IP-адрестер

• 0.0.0.0–.желі түйіні

• 1.1.1.1 – берілген жергілікті желінің барлық тармақтары

• 127.0.0.1 – бір ДК шеңберіндегі программалауды тестілеу және процестерді өзара әсерлестіру үшін

DNS (домендік есімдер жүйесі) – иерархиялық принцип бойынша құрастырылған және Интернетте жұмыс істейтін машиналар домендік есім бойынша қажетті машинаның IP-есімін және керісінше білуге мүмкіндік беретін есімдер жүйесі. Клиент-серверлік қоымша құрған кезде қолдануға болады.

org– бейкоммерциялық

Аса төменгі деңгей домендері ... анықтайды

• мекендерді

• үлкен ұйымдарды

• шағын ұйымдарды

• үлкен ұйымдардың бөлімдері және т.б.

Желі атауы

• Есептеуші орталықпен (ЕО) өз бетімен таңдалынады

• Интернетке қосылуды қамтамасыз ететін ұйымда тіркеледі

Желі атауы

• ЕО туралы ақпаратты құрайды

• жоғарғы деңгей домені шегінде ерекше

Жаңа ЕО-ты желіге қосу

• Желі атауы

• Ұйымның талабы, мұқтажы, өлшемі бойынша IP-адрестер диапазондары

Internet арқылы көрсетілетін қызметтер типтері. Есептерге қолданылатын қызметтер категориялары.

Категориялары

• Интерактивті

• Тікелей қатынас

• Кейінге қалдырылған оқу:

  • Кең таралған, әмбебап

Кейінге қалдырылған оқу сервистері

• Ақпаратты алу мен сұраныс жасау уақытпен шектелмейді

• Мысал: жазбаша корреспонденция (электрондық почта)

Тікелей қатынау сервистері (қатынаулар, оқулар)

• Сұраныс бойынша ақпарат бірден қайтарылады

• Қабылдаушының жылдам реакциясын қажет етпейді

Интерактивті сервистер – қабылданған ақпаратқа жылдам реакцияны талап етеді.