4 Тәжірбиелік сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау

Тақырып 1: Өнімді сертификаттау және қызметі

Мақсат: ерекшеліктердің зерттеуі продукций сертификациялары және қызметтердің.

Тапсырма құрамы.

Өнім сертификациялары ерекшеліктерді зерттеу және істеу және қызметтердің.

Біріктіру отчёт зерттелген материалмен.

Өнім сертификация және қызметтердің.

Бөлім I. ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ

Бап 1. Сертификаттау ұғымы

Өнімді сертификаттау (сертификация) — белгіленген талаптарға сәйкес келетін өнімді дайындаушы (сатушы, орындаушы)және тұтынушы (сатып алушы) арасындағы жазбаша түрдегі келісім. Сертификаттау мына мақсатта жүзеге асады:

ҚР-нің тауар базарындағы кәсіпорындар мен ұйымдардың жұмыс істеуіне жағдай жасады, сонымен қатар халықаралық экономикалық, ғылыми-техникалық ынтымақтастықтың және халықаралық саудаға қатысу үшін жағдай жасау, тұтынушыға өнімді таңдауда көмек көрсету:

тұтынушыны қара ниетті дайындаушылардан (сатушыдан, орындаушыдан) қорғау;

өнімнің қауіпсіздігін тексеру, қоршаған ортаға, өмірге, денсаулыққа және мүлікке;

өнім сапасының көрсеткішіне назар аудару. Сертификаттаудың мндетті және ерікті түрі болады.

Бап 2. ҚР-ның заңнамасында сертификаттау негізгі заңмен және ҚР-ның Заң актілерімен реттеледі.

Бап 3. Халықаралық келісім шарт.

Егер ҚР-ның бекіткен халықаралық келісім шарттарында осы заңдардағы өзгеше ережелер белгіленген болса, онда халықаралық шарттағы ереже қолданылады.

Бап 4. Федералды органның арнайы өкілінің сертификаттауда өкілеттік билігі бар.

Федералды органның арнайы уәкілі сертификаттау туралы заңға бағынады:

Сертификаттауда мемлекеттік саясатты қалыптастырады, ҚР-ның аумағында сертификаттаудың жалпыға бірдей ережесін қабылдайды және оны жариялайды;

ҚР-да сертификаттау жүйесі мен сәйкестік белгісін мемелекеттік тіркеуден өткізеді;

ҚР-да сертификаттау жүйесі мен сәйкестік белгісі бойынша жариялау және оны халықаралық (өңірлік) ұйымдарда белгіленген тәртіп бойынша ұсыну;

Халықаралық (өңірлік) сертификаттау жүйесіне қосылу туралы белгіленген тәртіп бойынша ұсыныс жасау, сонымен қатар белгілеген тәртіп бойынша халықаралық (өңірлік) келісімге сертификат қорытындысын өзара келісімге келу;

Белгілеген тәртіп бойынша ҚР-ның халықаралық (өңірлік) ұйымдарда сертификаттау туралы сұрақтарда ҚР-ның ұлттық сертификаттау ұйымы деп ұсыну.

Бап 5. Сертификаттау жүйесі

1. Сертификат жүйесі атқарушы өкілеттік федералды органмен құрылады, ұйымдар мен сертификаттауға қатысушылардың өзара бірігуі, ереже бойынша сертификаттау, осы жүйе бойынша заңмен бекітілген.

Сертификаттау жүйесіне қоғамдық бірлестіктер мен қатар жеке меншік ұйымдар кіре алады.

Сертификаттау жүйесіне біртекті өнімді сертификаттау жүйесінің бірнешеуі кіре алады.

2. Сертификаттау жүйесі атқарушы үкіметтік федералды органның сертификаттау аумағында мемлекеттік тіркеуге жатады.

Бап 6. Сертификат және сәйкестік белгісі ,

1. Сертификат сәйкестігі (сертификат) — құжат, сертификат жүйесінің ережесіне сәйкес өнімнің белгіленген талаптарға сай болуына байланысты беріледі.

Сертификаттаудың міндетті бөлігі болып өрт қауіпсіздігінің сертификаты болып табылады.

Өрт қауіпсіздігінен өнімді сертификаттауды өткізу мен ұйымдастыруды мемлекеттік өрт қауіпсіздігінің қызметі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органының ішкі істер бөлімі сертификат жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органдарымен келісім түрінде анықталады.

2. Сәйкестік белгісі— арнайы тәртіппен тіркелген белгі, сертификаттау жүйесіндегі тәртіпке байланысты, белгіленген тәртіпке байланысты өнімді таңбалау бекітіледі.

Белгілерді мемлекеттік тіркеу сертификаттау жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы, федералды органдары тағайындайды.

3. Белгіні қолдану ережесін сертификаттау жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органдары тағайындайды.

Бөлім II. МІНДЕТТІ СЕРТИФИКАТТАУ

Бап 7. Міндетті сертикаттау

1. Міндетті сертификаттау ҚР-ң заңдарымен жүзеге асады.

Міндетті сертификаттауда сертификат пен белгі ҚР-ң аумағында арнайы таратылады.

2. Міндетті сертификаттауда жұмыстарды өткізу мен ұйымдастыру сертификаттауды атқарушы үкіметтің федералды органының арнайы уәкілі ҚР-ң заң актілерінде қарастырылған өнімнің басқа түрлеріне қатысты атқарушы үкіметтің басқа органдарға тапсырылуы.

3. Өнімді міндетті сертификаттаудың түрі сертификат жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органдары немесе басқа атқарушы өкілетті федералды органдардың халықаралық немесе шетелдік тәжірибесіндегі осы баптың сәйкестігі қарастырылады.

4. Сәйкестікті бекіту дайындаушының (сатушы, орындаушы) сәйкестік декларациясын қабылдау мен бірге өткізіледі. Сәйкестік декларациясы дайындаушының дайындаған өніміне қойылған талаптарға сәйкестігін білдіретін құжат. Өнімнің тізімі сәйкестік декларациясында бекітіледі, декларацияда қойылған талап және оның қабылдануы ҚР-ң үкіметі мен бекітіледі.

Сәйкестік декларация сертификаттау органында белгіленген тәртіппен тіркеледі және сертификаттау мен заңдық күші бірдей.

5. Өнімді жарнамалау, сертификаттаудың міндетті түрі, ҚР-ң жарнамлау заңында көрсетілген тәртіппен жарнамаланады.

Бап 8. Міндетті сертификаттаудың қатысушылары

Міндетті сертификаттаудың қатысушылары сертификат жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органдары келесі биліктің атқарушы федералды органы міндетті сертификаттау, сертификаттау органдары, сынақ зертханалары, өнімді дайындаушылар (сатушылар, орындаушылар), сонымен қатар сертификаттау жүйесінің орталық органдары біртекті өнімнің сертификаттау жүйесінің координациясымен ұйымдастыру жұмысын қажетті болған жағдайда анықтайды.

Міндетті сертификаттау органдары жұмыстың ұйымдастыру түрі және меншікті түрінен тәуелсіз, егер олар дайындаушылар (сатушылар, орындаушылар) болмаса және тұтынушылар (сатып алушылар) өздерінің сертификатталған өнімімен, белгіленген тәртіппен сертификатцияланған және міндетті сертификаттау туралы жұмыс өткізуге лицензиясы болу керек.

Бап 9. Биліктің атқарушы федералды органдарының теңқұқықтығы

Сертификат жөніндегі биліктің арнайы өкілетті атқарушы федералды органдары және басқа биліктің атқарушы федералды органдары ҚР-ның заңнамасында міндетті сертификаттау жұмыстарын ұйымдастыру және өткізу өздерінің құзіреттерінде ғана өткізіледі:

сертификаттау жүйесінде өнімнің біртектілігін құрады және осы жүйеде сертификаттауды өткізудің ережесін белгілейді;

нормативті құжатта талап еткен өнім сәйкестігінің таңдау түрін қабылдайды; (сертификаттау формасы);

сертификаттау жүйесінің орталық органдарын анықтайды;

сертификаттау органдары сынақ зертханаларын тағайындайды және оларға жұмыстың кейбір түрлерін өткізуге рұқсат береді (белгіленген жұмыстарды өткізуге лицензия береді);

сертификаттаутау нысаналарымен қатысушыларын мемлекеттік тіркеуден өткізеді;

зерттеу қорытындылары мен сәйкестік белгісін шетелдің сертификаттауды танудың ережесін белгілеу;

міндетті сертификаттау жұмыстарын өткізуге лицензия беру және тағайындау ережесін белгілеу;

мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру және сертификатталанған өніммен сертификаттың ережесінің сақталуын инспекторлық бақылауды белгілеу;

сертификаттау жөніндегі шағын арыздарды қарау;

Бап 10. Сертификаттау жүйесінің орталық органының міндеттері

Сертификаттау жүйесінің орталық органы:

ұйымдастырады, жұмысты үйлестіреді және сертификаттау жүйесін басқарады;

сертификаттау органдарының сынақ зертханаларының шағым берушінің арыз шағымын қарайды.

Бап 11. Сертификаттау органдарының міндеттері

Сертификаттау органы:

сертификаттауға қойылған өнімді сертификаттау жүйесіндегі ережелерге сәйкес теңдестіруді өткізеді;

өнімді сертификаттайды, сәйкестіліктер лицензия мен сертификат береді;

сертификатталған өнімге инспекторының бақылауды белгіленген тәртіп бойынша жүзеге асырады;

берілген сертификатты тоқтатады немесе алып қоя алады;

өтініш берушінің талабы бойынша өзінің құзыретіндегі хабарлама бере алады.

Бап 12. Сынақ зертханасының міндеті (орталық)

Сынақ зертханасы белгіленген тәртіп бойынша тағайындалады, нақты өнімді немесе зерттеудің нақты түрін зерттеуді жүзеге асырады және сертификаттау үшін зерттеудің хаттамасын береді;

Бап 13. Дайындайушының (сатушының, орындаушының) міндеттері

өнімді дайындаушы (сатушы, орындаушы) міндетті сертификаттауға және Қр аумағында іске асыруға міндетті;

өнімнің сәйкестік декларациясы немесе уәкіл етілген органның белгіленген тәртіппен берілген сертификаты болғанда нормативті құжаттардағы талаптарды орындай алғанда; өнімнің сәйкестігін сәйкестік таңбалануы болғанда өнімді өткізе алады;

сертификат туралы техникалық құжаттың болуы немесе сәйкестік декларациясы және нормативтік құжаттар өнімге сәйкес келуі керек және осы хабарлама тұтынушыға (сатыпалушыға) жетуін қадағалау керек, егер өнім нормативті құжаттағы талаптарға, сәйкестік декларациясына сәйкес келмесе, сертификаттау мерзімі бітсе, сәйкестік декларациясы бітсе немесе өнімнің пайдаланук жарамдылығы бітсе, сонымен қатар сертификат органының шешімі мен сертификат тоқтатылса өнімді өткізу тоқтатылады;

өнімді міндетті сертификаттауды және сертификатталған өнімге бақылауды жүргізуді органдардың қызметкерлеріне кедергісіз орындауға қамтамсыз ету;

сертификатталған өнімнің техникалық процесіне немесе техникалық құжатында өзгеріс болған жағдайда сертификат жөніндегі органға хабарлайды.

Бап 14. Импортталған өнімді тасу шарты

1. Қазақстан Республикасына өнімді жеткізудегі келісім шартта, ҚР заңнамасындағы міндетті сертификаттау актілерінде, сертификаттың, сәйкестік белгісінің болуы белгіленген тәртіппен қаралған. Сәйкестік белгісі мен сертификаттау биліктің атқарушы федералда органдарымен берілген болуы керек

2. Сертификат немесе кеденді органдардың жүк таситын кеденнің декларациясымен бірге берген куәліктері Қазақстан аумағынан өнімді шығаруға берілген қажетті құжаттары болып есептелінеді. Ерекше жағдайда Қазақстан үкіметі нақты ұйымға өндірістік қажетті өнімді шығаруға кедендік органдардың сертификатынсыз немесе ҚР аумағында өнімге берілген сертификат куәлігінің болмауынсыз-ақ рұқсат беріледі.

3. ҚР аумағымен өнімді тасу тәртібі, міндетті сертификатция кедендік іс жөніндегі биліктің атқарушы федералды органы мен сертификаттау жөніндегі биліктің атқарушы федералды органы ҚР заң актілерімен сәйкес келуі керек.

Бап 15. Міндетті сертификаттау мен сертификат өнімді мемлекеттік бақылау мен қадағалау ережесін сақтау

1. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау дайындаушылар (сатушылар, орындаушылар), сынақ зертханалары (орталықтар), міндетті сертификаттау органдар ережесі және сертификатталған өнімді сертификаттау жөніндегі арнайы өкілетті биліктің атқарушы федералды органдары жүзеге асырады.

2. Сертификаттау және сертификат өнімді мемлекеттік бақылау және қадағалау мемлекеттік стандарттағы міндетті талаптарға сәйкес мемлекеттік бақылау және қадағалау лауазымды қызметкерлермен өткізіледі. Көрсетілген лауазымды қызметкерлер ҚР-ның «сертификаттау туралы» заңы бойынша сертификаттау және сертификатталған өнімді мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады.

Бап 16. Сертификаттау жөніндегі мемлекеттік бақылау мен қадағалау жұмысын қаржыландыру

1. Мемлекеттік міндетті қаржыландыруға мыналар жатады:

сертификатты дамуы жөніндегі болжамды енгізу, оны өткізудің ұсынылуы және ережесі; сертификаттау саласында міндетті хабарламаның болуы;

сертификаттау жөніндегі халықаралық ұйымның жұмысына қатысу және шетелдік ұлттық органдарымен жұмыс жүргізу; ережемен ұсыныстарды енгізуге қатысу

сертификаттау жөніндегі ұсыныстар мен халықаралық ережелерге енгізуге қатысу;

сертификаттау жөніндегі заң актілерінің проектілерін жасау;

жалпы мемлекеттік маңызы бар ғылыми зерттеу жұмыстарын өткізу;

сертификатталған өніммен сертификаттаудағы ережені сақтаудағы мемлекеттік қадағалау мен бақылауды өткізу;

сәйкестік белгісі мен сертификаттау жүйесінің мемлекеттік тіркеудегі сертификат жөніндегі материалдармен тағайындауларды мемлекеттік тізілімге кіргізу;

ҚР-ның заңдарымен анықталған міндетті сертификацияның басқа да жұмыстары.

2. Сертификаттау жөніндегі арнайы өкілетті биліктің атқарушы федералды органдары мен биліктің атқарушы федералды органдары ҚР-ның заңында міндетті сертификаттауды ұйымдастыру және өткізу көрсетілген, оны қаражат жөніндегі биліктің атқарушы федералды органдары мен өтініш берушінің нақты өнімді міндетті сертификаттаудан өткізу жұмысына төленеді. Төленетін ақша өтініші берушінің өз өнімін міндетті сертификаттауға жұмсайтын өзіндік құнынан алынады.

Бөлім III. ЕРІКТІ СЕРТИФИКАТТАУ

Бап 17. Ерікті сертификаттау

1. Ерікті сертификаттау өтініш берушінің (дайындаушы, сатушы, орындаушы) бастамасымен өнім стандарттық талаптарға сай техникалық жағдайы, құрамы және басқа құжаттары бекітілген жағдайда өткізіледі.

Ерікті сертификаттау сертификат органдары мен өтініш иесі арасындағы келісім шарт бойынша өткізіледі.

2. Ерікті сертификаттау өнімі міндетті сертификаттауға жатады.

Бап 18. Ерікті сертификаттау ұйымы

Ерікті сертификаттау органдарымен белгіленген тәртіппен сертификаттау жөніндегі арнайы өкілетті биліктің атқарушы федералды органдарының сәйкестік белгісімен тіркелген заңды тұлғамен жүзеге асады.

Ерікті сертификаттау органы заңды тұлғамен, ерікті сертификаттау жүйесінің білімі бар, сонымен қатар ерікті сертификаттау жүйесінің жұмысын білетін заңды тұлға бола алады.

Ерікті сертификаттау органы:

өнімді сертификаттауды, сертификат беруді, өтініш берушіге келісім шарт негізінде сәйкестік белгісін берулі, сертификатты пайдалану мерзімін тоқтатуды жүзеге асырады.

2. Заңды тұлға сертификаттау жүйесіндегі жұмысты өткізуді белгілейді, жұмысқа ақы төлеуді және ерікті сертификаттау жүйесін қатысушыларын анықтайды.

3. Ерікті сертификаттауды міндетті сертификаттау жүйесінде өткізе алады. Егер ерікті сертификаттау сәйкестік белгісі белгіленген тәртіппен міндетті сертификаттауда тіркелген болса.

Бап 19. Өтініш берушінің құқы

Өтініш беруші сертификат өткізудегі келісім шартты жасағанда ерікті сертификаттаудан өнімнің сертификаттау туралы ережесін, сертификаттау түрі туралы хабарлама ала алады.

Тақырып 2: Сертификаттау өткізудің тәртібі (2 с)

Мақсат: ережелердің зерттеуі сертификация өткізулері.

Тапсырма құрамы.

Өнім сертификациялары ерекшеліктерді зерттеу және істеу және қызметтердің.

Біріктіру отчёт зерттелген материалмен.

Өнімді міндетті сертификаттауды өткізу үшін қолданылатын құжат, импортталатын өнімді қосқанда. Ол өнімді ерікті сертификаттауда қолдануы мүмкін. Биліктің атқарушы федералды органы өзінің қызметінде өнімнің біртектілігі сертификаттауда оның өндіріс санауын, ұсынуын және қолдану ерекшеліктерін есепке ала отырады.

Сертификаттау жөніндегі Халықаралық ұйымы мен Халықаралық электротехникалық коммисия сертификаттау материалынан жалпы талаптары сәйкес келеді. (Басқарма ХСҰ/ХЭК 7,16, 27, 28, 40, 44).

Негізгі терминдер мен ҚР-ның «Сертификатты өткізу ережелері» қарастырылып мемлекеттік стандарт қаулысымен бекітілді. 16 ақпан 1994 ж. №3 (ҚР-ң әділет министрлігі 21 наурыз 1994 жылы тіркелген, тіркелген нөмірі №521).