Қорытынды

Қорыта келсек, жалпы мониторинг дегеніміз (латынның «monitor» деген сөзі) сөзінің дәлме-дәл мағынасы «ескерту» немесе «хабарлау» дегенді білдіреді. Бұл мағына негізгі мақсатты көрсетеді. Мониторинг жүйесін құрудың негізгі мақсаты мемлекеттік табиғи және табиғи-қорық қорларын басқаруды ақпараттық қамтамасыздандыру болып табылады.

Кез келген мониторингтік қадағалаудың міндетті бөлімі барлық алынған деректерді жазу болып табылады. Хайуанаттардың мониторингтік түрлерін, сондай-ақ аумаққа елеулі әсерлерді, төтенше табиғи құбылыстарды, өрт және т. б. қадағалау жазбалары арнайы мониторингтік жұмыстар кезінде, сондай-ақ аумаққа күзету іс-шараларын өткізгенде, басқа да барып қарау кезінде жол-жөнекей жүргізіледі. Түрлері бойынша деректерге келетін болсақ, материал жеткілікті дәрежеде жинақталғанда бұл ақпараттың, әсіресе сирек және көрінбейтін түрлері бойынша үлкен құндылығы бар.

Мониторинг үшін ұсынылатын әдістеме қандай да бір күрделі аспаптар мен жабдықтарды пайдалануды көздемейді. Дала жұмыстарына оптикалық құралдар – сүтқоректілер мен құстарды алыстан қадағалауға қажетті дүрбілер мен көру құбырлары, сондай-ақ GPS навигаторлары, диктофондар, фотокамералар аса қымбат болып табылады.Мониторинг жүргізе отырып биологиялық цикл мерзімдерін ескеру керек.

Өсімдік жамылғысы мониторингі негізі арнайы білімді талап етеді, және жақсы даярланған мамандармен орындалу тиіс, бірақ кейбір мониторинг компоненттері инспекторлармен немесе корықшылармен орандалса да болады.Адамзат қызметінің түрлі салаларында өзіне бірқатар тізбекті әрекеттерді кіргізетін мониторинг жүйесі табысты қолданылады.

Дала көптеген елдерде және өңірлерде далалық аумақтарды ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру, өнеркәсіптік даму және т. б. Кең пайдалану салдарынан жоғалып кеткен әлемдегі экожүйелердің ең аз қорғалған типтерінің бірі болып табылады. Қазақстан даласы Причерноморьеден Моңғолияға дейін созылып жатқан байтақ Еуразияның далалық аймағының бөлігі болып табылады.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

• Второв П.П., Дроздов Н.Н. Определитель птиц фауны СССР: пособие для учителей. – М., 1980. – 256 б.

• Гаврилов Э.И. Фауна и распространение птиц Казахстана. – Алматы, 1999. - 198 б.

• Гаврилов Э.И. Справочник по птицам Республики Казахстан (названия, распространение, численность). – Алматы, 2000. – 173 б.

• Быков Б.А. Геоботаника. Алма-Ата: Наука КазССР, 1972

• Иллюстрированный определитель растений Казахстана. Алма-Ата:

• Наука КазССР, т.1, 1969

• Красная книга Каз ССР. Алма-Ата: Наука, 1978

• Красная книга СССР. М., т.2, 1985

• Краткое руководство для геоботанических исследований М., 1952

• Методология оценки состояния и картографирования экосистем в экстремальных условиях. Пущино, 1993

• Методы оценки и картографирования современного состояния пустынных экосистем. Улан-Батор, 1990

• Полевая геоботаника. М.-Л., т.1-5, 1959-1976

• Программа и методика биогеоценотических исследований. М., 1976

• Флора Казахстана. Алма-Ата: Наука КазССР, т.1-3, 1956-1959

• Флора СССР. М., т.1-5, 1934-1954

• Черепанов С.К. Сосудистые растения СССР. Л.: Наука, 1998

• Экосистемы Монголии М., 1995

26