2.Көрінетін кілегей қабаттады:

а) түсі (қалыптағыдай, көкшіл, бозамық, сарғыш);

б)пигменттелген;

в)жараланған;

г) бөртпе шыққан

3.Тері астылық шел (май)

а) даму айқындығы (біртоға, шамадан тыс, нашар)

б) ісіну–көз аймағында (бүйрек ауруы негізінде), аяқтардың (жүрек жетіспеушілігі, тромбофлебиттерде, варикозды ауруа). Аяқ ісінуін анықтау ушін саусақпен балтырдың алдынан басады бұл кезде пайда болған ойшық баяу кетеді–«жұмсақ» ісінулер. «Тығыз» ісіну лимфа ағуының бұзылуында болады.

в)жараның болуы. Мұнда жараның орналасуын, көлемін жиектерінің сипатын (сүйелденген, сыртына шығып тұрған, тереңдеген, жапырақшаланған), түбі (жазық, шұңкыр тәрізді, бүртікті), грануляциялық түсі және сипаты, маңайын дағы терінің жағдайы, бөліністің сипаты мен мөлшері.

4.Лимфатикалық жүйе

Лимфа түйіндерінің орналасқан жерін анықтайды (иек астылық, жақастылық, мойын тамырларының бойында сол жақ бұғананың жоғарғы қыры мен төстік бұғана емізіктік бұлшық еттің сыртқы қыры арасында (асқазан қатерлі ісігі болғанда Вирхов метестазы), желкелік, бұғана астылық бұғана үстілік, қолтық астылық, шынтақтық, шаптық, сандық, тақым астылық іш пердесінің артындағы), олардың саны және көлемі, консистенциясы (тығыз, жұмсақ, флюктуация береді), аурсынады, жылжымалылығы (жылжымалы, бірбірімен және маңындағы тіндермен жабысқан). Әр жерде орналасқан көптеген үлкейген ауырмайтын лимфатүйіндері лимфаппаратының әртүрлі жүйелі ауруларының белгілері болуы мүмкін (лейкоз, лимфогранулематоз, туберкулезді лимфаденит және т.б.). Жеке кездесетін тығыз аурырмайтын лимфатүйіндер сол маңайдағы ағзалардағы қатерлі ісіктен тарағаннан пайда болады. Лимфа түйіндеріне инфекция тарағанда оларды ұстағанда науқас ауырсынады, жылжымайды, маңындағы тіндермен жабысып қалады.

5. Бұлшық ет жүйесі

Мұнда анықтайтыны:

а) бұлшық еттердің даму дәрежесі

б) бұлшық еттердің күші. Қол бұлшық еттерінің күшін объективті динамометрмен, субъективті дәрігердің қолын қысу арқылы бағалайды. Қысу күшінің айырмашылығанан қан қолдың күші аз екені анықталады. Иықтың бүгү және жазу бұлшық еттерін зерттеу үшін шынтақ буында бүгілген, одан соң жазылған қолды жазып бүгү керек. Сан бұлшық еттерінің күшін бағалау үшін науқаста шалқасынан жатқызып тізе буынында жазылған аяқты көтертеді де дәрігер балтырды басып қарсылық көрсетеді.

в) Сүйек–буын жүйесі

Анықтауға қажет болатыны:

а)сүйектің қысқаруы–онда қысқарған сегменттің ұзындығын өлшен сау жағымен салыстырады;

б) сүйек қаңқасында дөрекі өзгерістердің болуы (омыртқада–лордоз, кифоз, сколиоз, аяқта–genu (crus) varum, genu (crus) valgum және т.б.);

в)буындардың жағдайы, пішіні (конфигурациясы), пальпация кезінде ауырсыну, ісіну, қозғалған кезде немесе тыныш жағдайда ауырсыну, сықырлаудың болуы, флюктуация, тобықтың қозғалуы (баллоттануы), буынның жылжымалы болуы (активті, пассивті)

7. Мойын

Симметриялы екеніне назар аударылады, мойын тұсында бұлтиған құрылым бары, тамырлардың соғуы (тиреотоксикоз, аорта клапандарының жетіспеушілігі)

Қалқанша сіңірінің жоғарғы қырынан төмендеу бұлтиған немесе ісіну болса онда қалқанша безінде өзгеріс болғаны деп ойлауға болады. Оңы зерттегенде анықтайтыны:

а) көлемі (қалыптағадай, бездің өне бойы үлкейген, оң жақ немесе сол жақ бөлігі, мойыншағы үлкейген)

б) үлкею дәрежесі. Қалқанша безінің жоғарғы қыры пальпация жасағанда оңай білінеді. Ал төменгі қырын аңықтау үшін науқасты жұтындыру керек. Егер жұтынғанған кезде төменгі қыры білінбесе онда төс артылық жемсау болуы мүмкін.

в)бездің жұтынған кезде қозғалуы;

г) конституциясы (жұмсақ, орта тығыздылық, тығыз). Егер бездің өне бойы тығыз шекарасы айқын білінбесе ол көбіне бездің қатерлі ісігі болады.

д)бездін үсті (бір келкі, бүдірленген, мысалы қатерлі ісік болғанда)

е)пальпация кезінде ауырсыну–жедел тиреоидиттің (струмиттің) белгісі.