2. «Аққу» жшс турфирмасының жарнама қызметінің ұйымдастырылуы

2.1. «Аққу» жшс турфирмасының жалпы сипаттамасы және негізгі экономикалық көрсеткіштерін талдау

«АҚҚУ» туристік фирмасы 2001 жылы құрылды. Туроператор есебінде ұйым жеке турларды сатумен айналысады, Қазақста бойынша бағдараламаны сәтті жүзеге асырып келеді: Алматы қ, Алакөл өз. және Бурабай өз., Алматы облысы бойынша экскурсия, демалыс орындары және Алматы санаторийлері және өзге де қалалар мен облыстарда, топ есебінде, сондай-ақ, жеке туристерге бағытталған қызмет көрсетеді.

Турагент есебінде ұйым турларды сатады: Санкт-Петербург, Мәскеу, Қырым, Италияға, Тунис, Түркияға, Испанияға, Мысырға; Кипрге, Болгарияға, Черногорияға, Скандинавияға, Хорватияға.

«АҚҚУ» туристік кәсіпорны ұсынады: Алматы , Алматы облысы, Бурабай, Алакөл, Ыстық көл (Қапал Арасан, Көктем, Синегорье, Альпі раушаны, Тұйықсу қақпасы, Тау Самалы және т.б.) демалыс үйлері мен санаторийлерде ем алу мен демалу;

- Алматы қ бойынша және оның айналасындағы экскурсия және демалыс күндердегі турлар;

- бір-, екі және көпкүндік турлар, қорытпа, салт атты серуендеу.

- Ыстық көл өзенінде демалыс, Алакөл көлі, Бурабай шипажай.

«АҚҚУ» компаниясы әр түрлі бағыттар бойынша шетелге сапар ұйымдастыру қызметін ұсынады:

- еуропалық турлар (Ұлыбритания, Франция,, Италия, Испания, Чехия және т.б.);

- Түркия, Мысыр, Тунис, Малайзия, Таиланд шипажайларына жағажай демалысын ұйымдастыру;

- көрмелер (БАӘ, Германия, Ресей және т.б.).

- семинарлар, тренингтер, корпоративтік іс-шаралар, серуендер ұйымдастыру.

Шетелдік әріптестердің бос уақытына сәйкес кездесу, орналастыру, сүйемелдеу және оларды ұйымдастыру.

«АҚҚУ» туристік компаниясы брондау, авиабилеттерді жергілікті және халықаралық рейстер бойынша келесі авиакомпанияларға сату қызметін рәсімдейді: Эйр Астана (Air Astana), Атырау Әуе Жолы, Саяхат, Тұлпар Авиа Скат, Британия Авиажолдары (BritishAirways), Ум Эйр (UMAir), КЛМ (KLM), Люфтганза (Lufthansa), Пулктік Авиажолдар, Трансаэро (Transaero), Түрік Авиажолдары (TurkishAirlines), Туркімен авиажолдары, Өзбек Авиажолдары, Аэрофлот [2, 93 б].

Дәстүрлі сапарлармен қатар фирма абсолютті эксклюзив ұсынады, мұнда ол, фирманың жасақтаған бағдарламасы секілді, дәл солай клиенттің қалауы бойынша сапарды бүтіндей құрылымдауға мүмкіндік береді.

Заңды мекен-жайы:

Қазақсатн, Алматы қ-сы, Тел/факс: +7(727) 272 96 27, тел: 2717177, 2710479,

261 05 27, 261 68 05, +7 701 712 58 52

Сайт: http:// www. akkutours.kz

Қазақстан нарығындағы жұмысы «АҚҚУ» ЖШС фирмасында сенімді абыройға ие.

Турфирманың ұраны: «Барлық әлем Сіздер үшін!»

Қызмет көрсетудің, оның белгілі бір қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігін қамтамасыз ететін, маңызды сипататтамаларына жатады:

- сенімділік;

- ескертушілік;

- сенім білдірушілік;

- қолжетімділік;

- ұқыптылық;

- қызмет сапасы.

Туроператорлардың бірыңғай реестрінің нөмірі: сериясы ВТ №011486.

«АҚҚУ» турфирмасы мекен-жайы бойынша Алматы қ-сы, Фурманов к-сі, 137, 2-кеңседе, адамдар көп жерде сәтті орналасқан.

Кеңсеге клиенттерді тартуда боямалы жазулар, турфирмаға адамдардың қызығушылығын арттырса, сонымен қатар, турлар мен олардың бағалары жазылған стенд парақшалары кең көлемде, айқын орналастырылған. Кеңсе екінші қабатта орналасқан және 2 бөлмеден тұрады, олар бас директор, сату жөніндегі директор, кассир, туризм және жарнама менеджерлерінен тұрады, олар тікелей туристік сапарларды ұйымдастырады. Әрбір менеджер турларды сатумен айналысады, оның жұмыс орны барлық қажетті сәтті сату жасауға жұмылдырылған, ал оның ішінде, компьютермен ғаламтор арқылы туристік каталогтармен жабдықталған.

Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы 1 суретте көрсетілген.

Бас директор

Сату жөніндегі директор

Бас бухгалтер

Жарнама менеджер

Туризм бойынша менеджер

Кассир

1 сурет - «АҚҚУ» турфирмасының ұйымдастырушылық құрылымы.

Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы сызықтық болып саналады және ол турфирманы құрылымдауда қалыпты, тиімді жүйе болып есептеледі.

Турфирманың қызметкерлерінің міндеттері келесідей сипатта орналастырылған:

Бас директор келісімдерді бекітеді, нарықтың жаңашылдығымен танысады, конференцияларға қатысады, турфирма істері бойынша келісімдер жүргізеді; қаржылық құралдарды негізгі бөлуші болып табылады; фирманың жұмысын үйлестіреді, барлық ұйым шеңберіндегі басқарушылық келісімдерді бақылап отырады, қызметкерлерді жұмысқа алу және қызметінен босатумен айналысады, ішкі өндірістік қарым-қатынасатарды жетілдіру бағдарламасын жасақтайды.

Бас бухгалтер кәсіпорындағы барлық ақша жұмыстарын жүргізеді, келісімдерді рәсімдейді және қадағалайды, барлық ақша-кассалық есептіліктерді жүзеге асырады, барлық бухгалтердік құжаттамаларды және қаржылық есептіліктерді жүргізеді.

Бұл фирманың бірден-бір бөлімі, ол бөлім 3 қызмет бойынша орындалады: қаржылық, экономикалық, бухгалтердік. Мұнда барлық кассалық операциялар жүргізіледі, есеп құжаттары толтырылады, кірістер мен шығыстардың есебін жүргізеді. Сонымен қатар, еңбек және еңбекақы есебі жүргізіледі, салықтардың түрлері анықталады, олардың қойылымы және фирмамен есептелетін, салықсалушы базасы, салықтар мен өзге де төлемдерді орындайды.

Туризм бойынша менеджер өтініштерді толтырады, жолдамаларды рәсімдейді, клиенттермен келісімдерді бекітеді, туроператорлармен агенттік келісімдерді бекітеді. Алматы немесе Алматы облысы бойынша экскурсия ұйымдастырады, ал егер фирма демалыс немесе емдік санаторийлер және пансионаттарда демалыс ұйымдастырса, онда ол делдалдарсыз тікелей жұмыс жасайды.

Жарнама менеджері жарнама өнімдерін орналастырумен айналысады, сайттың жаңғыртулуын ұйымдастырады және қоғамдық пікірді санамалап отырады.

Фирма тек, олар үшін бұрынғы және сенімді фирманың әріптестерімен, тексерілген туроператорлармен ғана турлар ұйымдастырады. Мысалға, «Яссауи», «TEZ TOUR», «DIVA Travel», «Гульнар Тур» турфирмалары, «туристк Агенттік», «Қазақстанның Жібек Жолы» ұлттық компаниясы және т.б.

Турфирма Оңтүстік Қазақстанда жеке автобустық турларды сатумен ерекшеленеді, ТМД санаторийлеріне жолдама сатумен, сонымен қатар, Түркия, Мысыр, Кипр, Үндістан, Хорватия, Черногория, Болгария, Еуропа бойынша экскурсиялық турлар және топтық турлар, және емдік турлар, сондай-ақ, балаларға арналған демалыс және қарапайым демалыстар. [28].

«АҚҚУ» ЖШС компьютерлік технологияларды белсенді пайдаланады – онымен «Форокс» ақпараттық компьютерлік жүйесі пайдаланылады, олар турларды іздеуде жеделдік танытады. Барлық қызметкерлердің компьютерлері локальды желіге байланысқан, Ғаламторға қосылған. Фирмада турлар, қонақүйлер, клиенттер, өтініштер туралы ақпарат сақталған база бар. Базалар тағайындайтын ақпарат: туристтердің тізімі, турлар мен қонақүйлердің сипаттамалары.

Бөлімдердің қызметінің стратегиясы бір-бірімен етене тығыз байланысты. Сондықтан да, мұндай шарттарда, барлық мүмкін болатын бөлімдер мен бөлімшелер арасындағы, ақпаратпен алмасу жүріп отырады, блар мұнда әрқилы жұмысты жеңілдетіп, сонымен қатар, олар мұндағы уақыт пен құралдарды мейлінше үнемдей түседі.

Компанияның стратегиялық тапсырмалары мемлекеттің азаматтарының толыққанды демалыс шарттарын жасауға тікелей байланысты, шетелде де сондай-ақ біздің мемлекетте де.

Әрбір бөлім үшін, лауазымды міндеттемелер жасалған, бірақ, белгілі болғандай, туристік бизнес форс-мажорлық жағдайлармен бекітіген және сондықтан да, қызметкерлер өзге де қызметте және қажетті көлемде заңды білуі тиіс.

«АҚҚУ» ЖШС есіктерін шетелдік туристерге құшақ жая ашып, оларды ұмытылмастай Қазақстан бойынша саяхаттауға шақырады. Визалық қолдау көрсету шетелдік қонақтарға виза алуда Алматы әуежайына тікелей келісімен - бірден «АҚҚУ» ЖШС қызметіне бағыттайды.

«АҚҚУ» ЖШС әлемнің 5 мемлекетінің 60 агенттіктерімен байланысқа түседі – Түркия – 10, Грекия – 5, Мысыр – 10, Италия – 15. Атап өтетін жайт, туристік көрсетілім құрудағы ол жеке капиталына салым салмайды, бірақ, олардың болуының өзі туристік фирмаға пайда әкеледі [28].

Қабылдаушы фирма барлық келісілген және енгізілген қызметтер пакетінің кешендік бағасын белгілейді. Осыған орай, кешендік баға ондағы жеке элементтерге жинақтап, туристік фирма конфидениалды бағаны пайдаланады, олар ірі көтерме операциялар кезінде жеңілдіктер жүргізуде құрылымдалады.

Мерзімі келмеген кезеңде бағалар 20 – 25 % түсуі мүмкін. Есептесу кезінде шетелдік әріптестер бағаның үш нұсқасын пайдаланады:

1. Бір турдың бағасы, мысалға, 300 $ - бұл анағұрлым сенімді нұсқа, сондай-ақ, қазақстандық фирма турсапарлар бойынша қатысушылар санын нақты есептеуін жүргізеді.

2. Топқа арналған баға, мысалға, 6000 $ топта 20 адам. Қазақстандық фирма үшін, туристер саны қысқартылған жағдайда материалдық жоғалулар жүрі мүмкін.

3. Әртараптанған баға орнату, яғни, бағалар тур қатысушыларының нақты бағасына қатысты болады, мысалы:

15-20 адамға арналған топта бір адамға 350 $

21-35 адамға арналған топта бір адамға 325$

26-30 адамға арналған топта бір адамға 300$. Пакеттің соңғы орнатылған бағасынан кейін екі нұсқа пайдаланылады: бағасы – «нетто» немесе бағасы «брутто». «Нетто-бағасы» оған комиссиялық қосымшалар қосылмайды және қазақстандық фирма оны шетелдік фирмамен төлеуге міндетті. «Брутто-бағғаа» комиссия қосылады. Есептеу кезінде ол сақталады, ал шетелдік фирмаға комиссиялық есепте сомасын төлейді. Кірістің негізгі көзі көбінесе, комиссиялық сыйақылар болып табылады. Халықаралық тәжірибеде көбінесе турагенттерге комиссия 5 – 10 % есебінде төленеді, ал, туроператорларға шетелдік фирмаларда 10 – 15 % болады.

«АҚҚУ» ЖШС менеджерлер халықаралық ұйымдастыру және жүзеге асыру бойынша туристік өнімдерді жасақтауда нақты коньюктура және клиенттердің қалауымен сәйкестендіріледі. Жасақтау орны бойынша турлардың инклюзиві жүреді. Халықаралық туризмнің кәсіпорынға негізгі және бірден-бір бағыты ретінде Түркиядағы турагенттерді құрылымдау қызмет етеді. Бұл Түркиядағы кейбір шетелдік әріптестермен байланыс орнатуда ерекшелік туғызды (түрік әріптесі «АҚҚУ» ЖШС жеке кәсіпорнының симферопольдық туған бауыры болып есептеледі). Көлемі мен сұранысы туралы ақпарат, заңнамалық реттеуде аталған бағыт бойынша үлкен менеджерге шоғырланған. Бұл маман «АҚҚУ» ЖШС директорына өзіндік туроператорлармен әріптестік пен турагенттік қызметтермен авиасапарларды жүзеге асыруға маркетингтік шешімдерді ұсына отырып, сонымен қатар, туристердің аталған бағытар бойынша оперативтік қызмет көрсетуін, ҚР туризм ұйымдастыру нормативтік қалыптарына сәйкес жүргізеді.

«АҚҚУ» үшін кез-келген туристік маусым нарық сұранысының мәліметтерін шығаруымен басталады. Бұл мәліметтер жәрмеңкелерде, Ғаламторда, каталогтарда және фирманың прайс-парақтарында, аналогтық нарықта жүргізіліп отырады. Болжамдық бағалау негіздемесінде және келісілген келісімшарттарда, туристік топтарда әр түрлі бағыттар бойынша авиасапарлар мен халықаралық жолдамалар, түрлі бағыттар бойынша жүріп, одан кейін, сұраныс әріптестерге тұрғын жайларын резервтеу және қызмет көрсету бойынша Түркияға жіберіледі.

Зерттеліп отырған «АҚҚУ кәсіпорнында өңделген көпжылдық халықаралық туристік қызмет жүйесі жұмыс жасайды.

Маусым бойынша (сәуірден тамызға дейін) турпакеттер толығымен «АҚҚУ» жеке сапарлар бойынша салынады. Қатысушы тарап бұл кезеңде Түркияда трансфертті іске асырады, яғни, тұрғылықты жері және швед үстелі негізігдегі тамақтану, сонымен қатар, кері трансферт пен қайта ұшуды рәсімдейді (ҚР).

Әріпстестер арасындағы негізгі жедел байланыс электрондық пошта және факс секілді ақпарат арналары арқылы тасымалданады. Симферопольде әріптестер арасында телефондық байланыс орнату да өз кезегінде сирек емес. Қамтамасыз етуші әріптес өзіндік қызметін сомадан 10 % көлемінде алу арқылы рәсімдейді, егер оған қосымша туристік ағымдағы қызметтер ұсынса, ұшу, трансферт және орналастыру арқылы жүреді. Аталған жүйе өзін жақсы таныстырды, іс жүзінде ақаулар кездеспейді және әрбір клиент «АҚҚУ»-мен ұшқысы келсе, турпакеті аталған фирмада беріледі, басқа бәсекелестерге кетіп қалуға жол берілмейді.

Осыған байланысты халықаралық туристік қызметтің негізгі бағыты болып, Түркияның қалалары табылады, олардың осы бағыттағы турларды жүзеге асыруын қарастырайық.

«АҚҚУ» үшін туристік бағыттардың таңдалуы кездейсоқ емес, әлемдік тәжірибе көрсеткендей, отбасылық бизнес, бұл ең тұрақты бизнес, мұнда, клиенттердің алдында тек жауапкерлшіліктің өзі салмақты болып танылады, алайда әріптестердің де адамдар секілді рөлі, қандық туысқандық және жалпы мақсатта жауапты болып есептеледі. Бұдан бөлек, Түркия, ең жақын, керемет демалыс шарттары бар шипажай – таза жағалауар, аквапарктер; бай тарихи мұрасы, және әрине, өнерге алып келетін «олл эксклюзив»: отельдерде тамақтану және тұрғылықты жүйесі, мұнда сусындарға төлеу міндеттелмейді, тамаққа және өзге отельдердегі секілді төлем жоқ. Егер мұндай жүйені бесжұлдызды қонақүйлерде дамытса, онда қазір көптеген отельдер екі, үшжұлдзды деңгейден ерекше жоғарғы қызмет көрсетуге көшер еді. Аталған бағыттағы туристік қызметтің бағалауындағы «АҚҚУ» ЖШС әр түрлі бағыттарды іске асыруын қарастырайық (кірісі, іске асырылған турлардың саны, негізгі түрік демалыс орындарының бағыттары) 5 кесте.

5 кесте – «АҚҚУ» ЖШС туристік қызметінің бағыты бойынша іске асыру сипаттамасы

Көрсеткіштер	Жылдар										Өсу қарқыны,%
	2010			2011			2012				2012 2010			2012 2011
	саны	Сомасы, Мың тг.	Мен сал,%	Саны, дана.	Сомасы, мың. тг.	Мен сал,%		Саны, дана.	Сомасы, мың. тг.	Мен сал,%
												Саны, дана.	Сомасы, мың. тг.			Саны, дана.	Сомасы, мың. тг.
Анталья	372	1210,042	82,00	436	1483,131	85,00		482	1702,053	87,00		117, 20	122,57			110,55	114,76
Ыстамбұл	115	265,619	18,00	93	261,729	15,00		87	254,3298	13,00		80,87	98,54			93,55	97,17
Итого	487	1475,661	100.0	529	1744,86	100.0		509	1956,383	100.0		108,62	118,24			96,22	112,12
Е с к е р т у – дереккөздер негізінде автормен құрастырлған [28]

Осы орайда, 5 кестеге сәйкес анықталғандай, көптеген қажеттілік туғызатын туристік бағытар турқызметтерді жүзеге асыруда «АҚҚУ» ЖШС Антальяны басты назарға алып отыр. Бұл бағыт турпакеттерді жүзеге асырудан өсіп отыр және табыстылығынан да, туристерге қызмет көрсету санынанн да өсімділік көрсетті. Жыл сайын бұл бағыт кәсіпорынның кіріс құрылымында турқызметтердің 2-3% арқылы өсуде. Сандық қатынаста (сатылған турлардың саны бойынша) Стамбул бағытында 3-3,5 есе кәсіпорынға табыстылық алып келді. Антальяға турлардың динамикасы позитивті өсуде және жыл сайын бұл бағыт «АҚҚУ» ЖШС туристік айналымында сатылымның көшбасшысы ретінде қалуда.

Түркия бағыты бойынша (Анталья және Ыстамбұл) өзектілігі 2012 жылдық маусымда бекітілген. Өткен жылдармен салыстырғанда туристердің жөнелтілуі 2012 жылы бір апта ерте басталған: алғашқы ұшу - 10 сәуірде. Орындықтар сыйымдылығы бойынша - 30% кеңейтілген, бұл ұшақтардың мейлінше көп орындықтыларға көшуіне байланысты жүрді. Турпакеттер мен ұшу бағалары әзірге өткен жылмен бірдей болып қалды, тіпті тасымал құны Түркиядағы мұнай бағасының өсуіне қарамастан өз қалпында қалпын сақтап қалды. Алғашқы рейстерге турпакеттер Анталияға мына бағалық диапазонда сатылды: 600 ш.б. адам басына - үшжұлдызды қонақүйге, 700-800 ш.б. – төрт жұлдызды қонақүйлерге және 800 ш.б. - «бесжұлдызды» қонақ үйлерге. Суперотельдер анағұрлым қымбатырақ болды және ең эксклюзивті 1 000 ш.б. адам басына есептеліп, «ультра барлығы қосылған» шартында қабылданған. Авиабилеттер 200 ш.б. тәртібінде сатылған, екі тарапта да, Алматыға ұшып келуі сәл арзан күйінде сатылымға түскен. Бағаның өзгеруі аса көп көлеміндегі салмақтың артылуынан болып отырады.

2012 жылы қысқа турлар сатылымға көптеген ірі операторларды Түркияға таныстырған болатын. Негізінен бұл Ыстамбұлға экускурсиялық сапарлар болды. «АҚҚУ» ЖШС турситерге келесідей Ыстамбұлға турпакеттер ұсынды: Түркия – Ыстамбұл, 3 күн/2 түн, турпакет бағасы $140 +$210 а/б.

Сәуірден тамызға дейін барлық маусым авиакомпанияның ұшақтарында чартерлік жолдамаларды құрылымдады. Чартер – мейлінше арзан ұшу, сәтті күн тәртібі, кепілдендірілген орындардың болуы (пакетті сатып алған жағдайда). Орташа толтыру рейсте 80-90% төмен түскен емес, негізінен 100%-жүктемеге ие болды. Негізгі «орындаушылары» болып чартерлік бағдарламада «АҚҚУ» жоспарлы жолдамаларды толығымен оындағанда аймақтық авиакомпаниялар жүргізіп отырды. Чартерлік рейстердің бағасының өсуі байқалды, оған жанар жағармайдың қымбаттауы себеп болып отыр. Авиажолдамлардың құны соңғы жарты жылда шамамен 10% өсті.

«АҚҚУ» ұшып келу-ұшып кету тәртібіне ұтымды қойылымын жасады, сондай-ақ ұсынылған бағдарламалардың мұқият болуын жасады. Аталған компаниялар көрсетіп отырғандай, анталиялық демалыс құны бұрынғыдай өсуде. Анталияға ұшудың шыңдық шегінде апта сайын 6 чартерге дейін, ал аптасына келісілген барлық әріптестер ұшып отырды. Топтық турда турдың бағасы бір адамға топтағы туристердің санына байланысты болып есептелді. Қаншалықты топтың саны көп болса, соншалықты турдың бір адамға дейінгі есептілігі төмен болып келеді. Сондай-ақ, тамақтану құны 1, 2 немесе 3 реттік ресторандарда, кафелерде, тамақтану туристтің таңдауымен жүріп отырады [29, с. 173].

Турдың Қазақстан Республикасынан шығуының құрылымдық өзіндік құны Түркияға келесідей сипатта жүріп отырады (6 кесте).

6 кесте – Түркияға арналған турдың өзіндік құнының құрылымы

Шығындар түрі	% қорытындыға
Апартаментке орналастыру (төртжұлдызды қонақүй), таңғы асты қоса)	11.7
Тамақтану (түскі ас пен кешкі ас)	3.5
Ақпараттық коктейль	0.9
Коммуналдық такса	1.4
Трансфер:
Әуежайдан отельге дейін және кері	3.2
Теңіз жағалауына және кері	4.4
медициналық тексеріс	2.9
Медициналық сақтандыру	0.3
Экскурсия	3.8
Турдың өзіндік құнының қорытындысы	100.0
Е с к е р т у – автормен құрастырылған

6 кестеден келтірілген мәліметтерден бөлек, туристік жолдаманың орташа құны Алматыдан Ыстамбұлға дейін – 750 АҚШ долларын құрайды. Оған 3 тәулік қонақ үйде тұруы және күніне бір рет «швед үстелі» қосылған.

Бағаны өңдеу кезінде туристік өнімде нормативтік калькуляция әдісі қолданылады.

Мысалға:

Мерзімі: Ыстамбұл қ. – 6 күн, - 5 түн.

Топтағы туристердің саны – 20 адам.

Тамақтану – толық пансион (таңғы, түскі, кешкі ас).

Тұрғын-жайы – «Эсенбей» отелі, екіорындық бөлмеде барлық жағдай жасалынған.

Транспорт – жайлы автобус.

Трансферт - әуежай – қонақ үй - әуежай.

Есептеу кезінде қызметтерге, туристік индустрия бекіткен кәсіпорындармен сәйкес орнатылады, 1 адамға 1 сағат автобус жалға беріледі. Компанияның мамандары толық топтың құрылуына ұмтылады (сандық сипатта бұл құрам авиатасымалдаушының орын санына да байланысты), олардың тиісті рәсімделуі және сақтандырылуын қадағалап отырады.

Тур бойынша ақпараттық база жасақталған.

«АҚҚУ» ЖШС туристік қызметтерінің диапазоны анағұрлым кең, біздер қызмет көрсетудің жоғары деңгейіне ұмтыламыз.

8 кестеде турпакеттің шамалық есебі келтірілген.

7 кесте - Ыстамбұлға арналған турпакеттің орташа 20 адамға арналған есебі

Түркия, Ыстамбұл қ.
«Бельконти» отелінде тұру (2-орындық бөлме)	110 ш.б. х 5 түн х 10 бөлме = 5500 ш.б.
Міндетті сақтандыру	1, 33 ш.б. х 20 адам х 6 күн =159,6 ш.б.
Экускурсиялық, мәдени бағдарлама, арнайы бағдарлама	50 ш.б. х 20 адам = 1000 ш.б.
Трансфер	45 х 6 күн х 6 адам = 1620 ш.б.
Ксіпорын қызметтері (топтың жөнелтілуі, қонақүйлерде орындарды брондау ж»не авиабилеттерді алдын ала сатып алу) – жалпы шығыннан 10%	(5500 + 1000+ 1620 + 159,6) = 8279,6 ш.б. 10% = 827 ш.б.
Кәсіпорын табысы - жалпы шығыннан 10%	20% алынады 827= 1654 ш.б.
Турдың жалпы құны (авиа ұшудың құнын есепке алмағанда)	8279,6 ш.б.+ 827 ш.б.+ 1654 ш.б.=10760,6 ш.б.
Осы орайда, 1 адамға арналған турпакеттердің құны құрайды (авиа ұшудың құнын есепке алмағанда	10760,6 ш.б..: 20 = 538,1 ш.б..
Е с к е р т у – дереккөздер негізінде автормен құрастырылған [28]

Жоғарыда келтірілген есептеулерден (7 кесте) көріп отырғанымыздай, 1 адамға араналған жолдама құны: 10760,6 ш.б.: 20 = 538,1 ш.б..

Кәсіпорын үлесне турдың жалпы құнынан, осы орайда, 23 % тиесілі.

«АҚҚУ» ЖШС қаржылық қалпы тұрақты, мұны 8 кестеде келтірілген қаржылық көрсеткіштерді куәландырады.

8 кесте - «АҚҚУ» ЖШС қызметінің қаржылық-экономикалық көрсеткіштері 2011 – 2012 ж.ж.

№	Көрсеткіштердің атауы	Өлш.бірлігі	Жыл
			2011	2012
1	Іске асырылған қызмет көлемі	мың.тг	70923,5	76203
2	1 қызметкердің орташа жылдық еңбек ақысы	мың.тг	330	330
3	Қызметтің өзіндік құны	мың.тг	53728	62299,65
4	Іске асырылғандардан түскен табыс	мың.тг	17195,5	1390,35
5	Қызмет рентабельділгі	%	32,0	28,2
6	Сатылым рентабельділігі	%	24,2	18,3
7	Ескерту - дереккөздер негізнде автормен құрастырылған [28;30]

8 кестеге сәйкес «АҚҚУ» ЖШС қаржылық жай-күйі тұрақты, бірақ соңғы жылы турлардың іске асырылған көлемінің өсіміне қарамастан, табыстылық деңгейі 20%-ға төмендеген. Бұл турлардың өзіндік құнынынң өсуімен түсіндіріледі.

Сондай-ақ, қызмет рентабельдігілі 4% және сату рентабельділгі 6% өскен.

Табыстың төмендеуі кәсіпорынға қызметкерлердің еңбек ақысын көтеруге кедергі бола алмады.

Нарықтың мақсаттық сегменті, «АҚҚУ» ЖШС қызметінде, былай көрсетілуі мүмкін: әр түрлі жастағы адамдар үшін 20 мен 60 аралығында, табыстары орташадан жоғары болғанда, жайлы демалысты қалайтындар, өзін қорғаныста және жаңашылдықты игеруінде. Әрбір тур бойынша ақпараттық база жасақталған (парақшалар, брошюралар). Туристік жолдаманы ала отырып, клиенттер фирмамен келісім жасайды.

Фирма белсенді жарнама саясатын жүргізбейді, мұнда олар тек стендке ілінген жарнама мен кеңсе жанындағы ілмектермен шектелген. Сатып алушылар фирмаға оралу үшін, «АҚҚУ» ЖШС келесідей ынталандыратын саясатыты бірнеше қалыпта іске асырылады:

- алғашқы сапаран кейін (сатып алынған тапсырыстар 500 ш.б. бір адамнан аспаған жағдайда) сатып алушы сертификатқа ие болады, бұл фирманың көптеген жеңілдіктерін алуға мүмкіндік береді;

- келесі сапарларда «АҚҚУ» фирмасының турлары 3% көлемінде екінші сапарда 4% көлемінде үшінші сатып алғанда ие болады;

- үшінші сапардан кейін сатып алушы компания үшін VIP-персонаға айналады және дисконттық карта беріледі, ол тұрақты жеңілдіктерге 5% көлемінде кез-келген турға, бюро сатылымында сондай-ақ, VIP-карталардың иегерлерімен бірге 3% жеңілдік тек компанияда алғаш рет келген клиенттерге жасалады;

- сондай-ақ фирма барлық отау құру және корпоративтік турларда клиенттерге 5% жеңілдіктер алып беруді жоспарлауда.

«АҚҚУ» компаниясы қазақстандық туристік қызмет нарығында қатты тараптағы орнына ие.

Қызмет көрсету саласындағы маркетинг сервистік бизнестің технологиясымен және философиясымен (ойлау жүйесі) біруақытта жүріп отырады.

SWOT-талдау ұйымның қатты және әлсіз тұстарын көрсетеді, оның мүмкіндіктері мен қауіптерін саралайды. Оны жүргізу мақсатында іс жүзінде стратегиялық келешегі бар фирманың д/жа-күйі мүмкіндіктері мен тәуекелдері зерттеліп отырады. SWOT-талдаудағы жалпы қағидалары мынаны түсіндіреді: «Стратегияны жасақтау кезінде фирманың ішкі жағдайының сәйкестігін қамтамасыз ету міндетті (яғни, оның әлсіз және мықты жақтарының балансы) ішкі жағдайда (яғни, салалық және бәсекелестік шарттарда)» [6, с.44]. Осыған сәйкес ұйымдастыру стратегиясы ең жоғары тімділікке, әртүрлі ресурстардың тиімділігіне, нарықтық мүмкіндіктерді пайдалануына және қауіптерден қашуға мүмкіндік туғызады (9,10,11 кесте).

9 кесте – «АҚҚУ» ЖШС турфирмасының мықты және әлсіз жақтары

Мықты жақтары	Әлсіз тұстары
1. Қажетті қаржылық ресурстардың болуы;	1. Нақты стратегияның қалыс қалуы;
2. Қызметкердің кәсібилігі мен дағдыларының болуы	2. Тиімсіз жарнама;
3. Көпжылдық тәжірибе	3. Маусымдық фактордың маңыздылығының табысқа әсері
Е с к е р т у – дереккөздер негізінде автормен құрастырылған [6;28]

Сыртқы ортаны зерттегеннен кейін, қауіптер мен мүмкіндіктер тізбегін жасауға болады, онымен турфирма өзінің қызметінде әртараптанып отырады.

10 кесте – «АҚҚУ» ЖШС турфирмасының қауіптері мен мүмкіндіктері

Қауіптер	Мүмкіндіктер
1 Әлемдік дағдарысқа алып келетін, ел экономикасының құлдырауы	1. Нарық қарқынының өсуінің ұлғаюы
2. Валюта курстары негізіндегі өсу қарқынының жағымсыз өзгерістері	2.Бағаның төмендеу мүмкіндігі
3. Халықтың төлемқабілеттілігінің төмендеуі	3. Тұтынушылардың қосымша топтарына қызмет көрсету.
4. Тұтынушылардың талғамының өзгерісі	4. Жаңа нарыққа шығу
5. Табиғи катаклизмалар	5. Жаңа жарнамалық технологияларды енгізу және туроператорлар үшін ПИ-АР PR рөлінің артуы
Ес к е р т у – автормен дереккөздер негізінде құрастырылған [6;28]

11 кесте - «АҚҚУ» ЖШС турфирмасының SWOT-талдауы

«Күші мен мүмкіндіктері»	«Күші мен қаупі»
1	2
1.Жоғары деңгейдегі жаңа сегменттердің шығуы тараптардың бәсекелестігін арттыруға мүмкіндік туғызады; 2.Бағаның аса жоғары қызмет көрсетуіндегі өсімі және қатты бәсекелестік тарап жаңа клиенттерді тартуға мүмкіндік береді; 3.Өткізудің жаңа арналары тұтынушылардың санын арттыруға мүмкіншілік туғызады; 4.Қажетті деңгейдегі нарықтың зерттелімін ұйымдастыру клиенттерді тартуға және олардың тарту жолындағы өзгерістерін бақылап отырады.	1. Сәтті жерге орналастыру бәсекелік қабілеттерін сақтап тұруға мүмкіншілік туғызады; 2.Тұтынушылардың жақсы түсіністігі сатылатын турлардың өзгерісі, тіпті ол қысқартылған күннің өзінде түсініп қабылдауға мүмкіндік береді; 3. Нақты бәсекелік тараптар орындалған экономикалық жағдайлардың елдегі шартын сақтап тұруға септігін тигізеді. .
11 кестенің жалғасы
1	2
«Әлсіз тұстары және мүмкіндіктері»	«Әлсіз тұстары және қаупі»
1.Маркетинг бөлімі қызметкерінің төменгі біліктілігінен жаңа сегменттің шығу мүмкіндігі ұйымның қызметінің қаупін шығын болғанына қарамастан қауіпке бастауы ықтимал; 2.Жарнаманы орналастыру потенциалды клиенттерді тартуға көмек береді; 3.Маусымдылықтың әсері фирмаға жаңа сегменке шығуға мүмкіндік береді.	1.Маркетингтік зерттеулердің төменгі деңгейі бәсекелестерге тиімді болуы мүмкін және өткізу үрдісін қиындатып жібереді; 2.Жарнама кампаниясының ойластырылмауы сұранысты төмендетіп, жалпы табысты төмендетуі мүмкін; 3.Елдегі экономиканың төмендеуі фирманың стратегиясының өзгерісіне алып келеді.
Ес к е р т у – автормен дереккөздер негізінде құрастырылған [6; 28]

9-11 кестедегі деректерді сәйкестендіріп және талдай отырып, SWOT-талдауда және қаржылық-экономикалық көрсеткіштерде фирмада әртараптандыру стратегиясы таңдалған болатын. Негізгі себептеріне сәйкес, ұйымның күшіне әртараптандыруға жатады:

- шығынға алып келетін қаржылық-экономикалық көрсеткіштерің түзілуі, бизнестің алағашқы басым салаларындағы бәсекелестікті қолдау мақсатында;

- өмір сүруге талпыну және бәсекелестік шартына орай өзін-өзі берік ұстау;

- кәсіпкерлік тәуекелдерді төмендету, оларды түрлі қызмет салаларына бөлу;

- өндірісті қайта-қайта қашай бергеннен гөрі, үлкен табысқа жетуге ұмтылу;

Әртараптандыру стратегиясын жасақтауға кірісу үшін қандай турлар оларға қызығушылық туғызатыны және туристік фирмалар қалай потенциалды сатып алушыларды тартатынын білу мақсатында маркетингтік зерттеу жүргізу қажет.

Жоғарыда келтірілгендерден бөлек, «АҚҚУ» туристік фирмаы 10 жылдың көлемінде туристік нарықта сәтті жұмыс жасап келеді деген тұжырымға келуге болады. Ұйымның туроператоры есебінде жеке турлардың сатылу сипаты Қазақстанда: Алматы қ, Астана, Алакөл өз, және Бурабайда, Алматы облысы бойфнша экскурсия, Алматы анаторийі демалыс үйі және облыста өзге қалаларда, топтар секілді, дәл солай жеке туристерге де тағайындалады.

Турагент есебінде ұйым турлар тағайындайды: Санкт-Петербург, Мәскеу, Қырым, Италия, Тунис, Түркия, Испания, Мысыр; Кипрге, Болгария, Черногория, Скандинавия, Хорватияға және өзге елдерге. Бұдан басқа семинарлар, тренингтер, корпоративтік іс-шаралар, пикниктер, сондай-ақ кездесулер, орналастырулар, өткізу және шетелдік әріптестерді ұйымдастыру. «АҚҚУ» ЖШС бағалық саясаты Алматыдағы турқызметтер негізінде іске асады. Негізгі қаржыландыру көзі болып турлардың сатылым есепке алынады, яғни, комиссия. Ал жеке турлар кезінде түскен ақша ЖШС жеке бағасымен бірге 10 % дан 30% көлемінде турдан алынады. Турфирма туриндустрияда өзіндік жеке нарықта орнын алып үлгерді, өте тез емес бірақ барлық клиенттік базада, жеке секілді корпоративтік клиенттерге қызме көрсетеді.