Grzyby –saprofiity

Niszczące drzewa Glebowe Pleśniaki

Grzyby-pasożyty

Huby Wywołujące choroby roślin

Grzyby-symbionty

Tworzące mikoryzę Porosty

Ryc. 208. Grzyby saprofity, pasożyty i symbionty

Energię grzyby otrzymują drogą oddychania – przy pomocy tlenu one rozkładają w mitochondriach część wchłoniętych prostych substancji organicznych na dwutlenek węgla i wodę syntezując przy tym cząsteczki ATP.

Niektóre grupy grzybów, na przykład, drożdże, oprócz oddychania mogą otrzymywać energię baz udziału tlenu – drogą fermentacji.

217

Od roślin grzyby odróżniają się heterotrofowym typem odżywiania, a znacz, brakiem chloroplastów i niezdolnością do fotosyntezy. Od zwierząt one odróżniają się sposobem pobierania substancji odżywczych, które dokonują tylko drogą wchłaniania. Do pobierania nierozpuszczonych kawałeczków jedzenia (fagocytozy – pożerania), właściwego zwierzętom, grzyby nie są zdolne. Od bakterii grzyby odróżniają się obecnością w komórkach jądra (nawet kilku).

Grzyby bywają różnymi. Na przykład borowik, muchomor, huba – są grzybami makroskopowymi, ich owocniki dobrze widoczne bez przyrządów powiększających. Jednak większość grzybów bez przyrządów powiększających nie widoczne. Są to grzyby mikroskopijne. Przykładami takich grzybów są pleśniaki i drożdże.

Grzyby spotykają się wszędzie, lecz przewagę nadają środowisku lądowemu. Wśród grzybów kapeluszowych owocniki, których są złożone z kapelusza i trzonka, żyjących pod wodą nie ma, za wyjątkiem jednego gatunku – czernidłaku wodnego odkrytego tylko kilka lat temu. Nie odkryto grzybów kapeluszowych w Antarktydzie, chociaż mikroskopijnych grzybów jest tam dość dużo. Krajów, w których grzyby nie rosną, na naszej planecie nie ma. Ogólnie wiadomo powyżej 100tys. gatunków grzybów, wśród nich powyżej 6tys. gatunków – na terenach Ukrainy.

WNIOSKI

1. Grzyby są heterotrofami. One pobierają substancje odżywcze wyłącznie drogą wchłaniania, co odróżnia grzyby od zwierząt.

2. Wchłanianie substancji odżywczych uprzedza proces trawienia pozakomórkowego – rozszczepienie poza komórką złożonych substancji organicznych na proste przy pomocy fermentów wydzielanych komórką.

3. Trawienie pozakomórkowe umożliwia grzybom używać do odżywiania nawet te substancje organiczne, które prawie nie są używane innymi organizmami (zwłaszcza błonnik drewna).

4. Większość grzybów otrzymuje energię drogą oddychania.

TERMINY I POJĘCIA DO ZAPAMIĘANIA

Trawienie pozakomórkowe, fermenty, wchłanianie, grzybnia, saprofity, symbionty.

PYTANIA KONTROLNE

1. Dlaczego grzyby aktywnie rosną po deszczu lub w miejscach wilgotnych?

2. Czy wydzielają grzyby tlen?

3. Czy zawierają grzyby chlorofil?

4. Czym różni się sposób odżywiania grzybów od odżywiania zwierząt i roślin?

218

ZADANIA

1. Przerysuj tablicę do zeszytu i uzupełnij ją sposobami odżywiania i otrzymywania energii roślinami i grzybami:

Odżywianie				Źródłem energii jest
	Autotroficzne	Heterotroficzne		Światło	Substancje nieorganiczne	Substancje organiczne
Substancje, którymi odżywiają się	Dwutlenek węgla i woda	Substancje organiczne
Sposób pobierania		Wchłanianie	Fagocytoza
Bakterie	Tak	Tak	Nie	Tak	Tak	Tak
Sinice	Tak	(Nie)	Nie	Tak	Nie	(Nie)
Pierwotniaki	Nie	(Nie)	Tak	Nie	Nie	Tak
Glony	Tak	(Nie)	Nie	Tak	Nie	(Nie)
Rośliny
Grzyby

„Nie” w nawiasach oznacza: z reguły – nie, lecz są znane wyjątki.

2. Wszyscy wiedzą, że wzrostu grzybom niezbędną jest woda. Wiadomym też jest, że znane nami grzyby kapeluszowe nie rosną pod wodą. A dlaczego? Spróbuj sformułować i uzasadnić własną hipotezę.