МАКРО

;I=e-dR;Y=C+I+G+Xn

``Ағын`` айнымалылары:Бір жылдағы тұтынушы шығындпры;Бір жылдағы инвестиция көлемі;Бір жылдағы жұмыстан айрылғандар саны

«Кіріс- шығыс» ағынына құйылатындар:Елдің экономикасына шетелдік инвестиция салымы;Мемлекеттік шығыстар;Үй шаруашылығына төленетін трансферттер

AD қисығының жылжуына әкеледі:Мемлекеттік шығындардың өзгеруі

AS қисығының жылжуына әкелуші факторлар:Құқықтық нормалардың езгеруі;Нарық құрылымы;Өндірістік ресурстардың баға деңгейінің өзгеруі;Өндіріс технологиясының өзгеруі;Өндіріс факторлары көлемінің өзгерісі;

AS қисығының кесінділері:классикалық кесінді (ұзақ мерзімді кезең);талғамсыздық кесінді;кейнсиандық кесінді (қысқа мерзімді кезең) аралық кесінді

AS қисығының классикалық нұсқасына сәйкес ұзақ мерзімдегі жалпы сұраныстың өзгеруі: Өнім көлеміне әсер етпейді;Баға деңгейіне әсер етеді;AS қисығы тік болады;Жалақының көбейуіне әкеледі;g-техникалық прогресс қарқыны. s-қор жинағының нормасы; n-халықтың өсу қарқыны

I= e*dr инвестициялық функциясында: e-автономды инвестициялар; d-инвестициялауға деген шекті бейімділік; Пайыз мөлшерлемесі нөл болғанда инвестициялар е-ге тең.

IS – LM үлгісінің сыртқы айнымалылары: Ms; G; t

IS – LM үлгісінің ішкі айнымалылары:Y;t;I

IS қисығы графиктегі көлбеуі:Оң көлбеулі;Теріс көлбеулі;Тармақтары жоғары бағытталған

IS кисығы нені анықтайды: Табыс пен пайыздық қойылымның тепе-теңдік деңгейін;Тауар нарығындағы тепе-теңдікті;1=S орындалатын нүктелер жиынтығын;Игіліктер нарығындағы тепе-теңдікті;Табыс пен пайыздық қойлымның тепе-теңдік деңгейі;

IS қисығы графиктегі көлбеуі: R мен Y-ке тәуелді;Теріс көлбеуі; Тіркеу болса R аз өзгергенде, I мен Х өте әлсіз өседі;Кему бағытында;Горизантал; IS қисығы нені анықтайды: I=S орындалатын нүктелер жиынтығын;Табыс пен пайыздық қойылымның тепе-теңдік дейгейін; Тауар нарығындағы тепе-теңдік;Табыс деңгейін;

IS қисығының графиктегі көлбеуі:Теріс көлбеулі;Тармақтары жоғары бағытталған;Тіктеу болса, R аз өзгергенде, I мен Xһ өте әлсіз өседі

IS үлгінің негізгі теңдеулері:I= e-dr;Y= C+I+G+Xn; C= a+b(Y-T)

IS-LM үлгісінің сыртқы айнымалылары:t;Мs;G

IS-LM үлгісінің ішкі айнымалылары:T;t;У

IS-LM үлгісінің сыртқы айнымалылары: R; Ү; I

IS-LM үлгісінің ішкі айнымалылары Y; R; I

LM қисығы анықтайды:Ақша нарығындағы тепе-теңдікті;Ақша қалдығының берілген деңгейіне сәйкес,жиынтық сұраныс (Y) пен пайыз мөлшерлемесі (R) арасындағы байланысты;Қаржы нарығының тепе-теңдігін білдіреді;Ақша ұсынысының берілген деңгейіне сәйкес,жиынтық сұраныс пен табыс арасындағы байланысты;Номиналды ақша массасына сәйкес, жиынтық сұраныс пен пайыздық мөлшерлемесі арасындағы тікелей байланысты

LM қисығы графиктегі көлбеу жатыңқы болса:Пайыз мөлшерлемесі икемді;Пайыз мөлшерлемесі аз өзгергенде табыс көбірек өзгереді;Оң көлбеулі;Тармақтары жоғары бағытталған

M1 ақша агрегатын құраушы:Ағымдық шоттарға қаржы;Қолма-қол ақша;Қолма-қол ақша, депозиттер

SI қисығы нені анықтайды:I=S орындалатын нүктелер жиынтығын;Табыс пен пайыздық қойылымның тепе-теңдік деңгейін;Тауар нарығындағы тепе-теңдікті

АS қисығының кесінділері: аралық кесінді;кейнсиандық кесінді (қысқа мерзімді кезең);классикалық кесінді (ұзақ мерзімді кезең)

АААААА

Автономды инвестициялар кездері:Үй шаруашылықтарының жинағы;Мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру;Технологиялық прогресс;

Ағымдағы операциялар бойынша Қазақстан мемлекетінің балансында тапшылық болса:Импортқа салық салынады;Экспорт қаржыландырылады

Ағымдарға кірмейді:Мемлекеттік бюджет;Белгілі күндегі ақша сомасы

Айналысқа қажетті ақша саны:Номиналды ЖҰӨ көлеміне тікелей пропорционалды;Баға деңгейіне тікелей пропорционалды; Ақша бірлігінің айналым жылдамдығына тікелей пропорционалды

Ақша жиынының өсу жолдары: Мемлекеттік бағалы қағаздарды сату;Резерв нормасын көбейту;Банкноттар мен тиындарды эмиссиялау;Тұтынуды жақсарту

Ақша мультипликаторының мөлшері байланысты:Ақша ұсынысына, Резервтерге;Ақша базасына;Өтімділікке

Ақша–несие саясатының аралық мақсаты:Айырбас курсы;Ақша жиыны;Пайыз мөлшерлемесі

Ақша саясатының құралдары:Есеп мөлшерлемесін өзгерту;Міндетті резервтер нормасын өзгерту;Пайыздық қойылымның тікелей реттелуі

Ақша ұсынысы Ms құраушысы:C+D

Ақша ұсынысы Ms құраушысы: C-қолма-қол ақша;D-Депозиттер;C+D

Ақша ұсынысының ұлғаю себептері:Қолма-қол ақша мен депозиттер өссе;Ақша базасы артса;Айналымға ақша мен құнды қағаздар шығарылса(эмиссия)

Ақша функциясы: Қор жинақтау құрамы;Құн өлшемі; Айырбас құралы

Ақшаға операциялық сұраныс мына түрде өзгеріп отырады: Пайыз ставкасы төмендегенде өседі;Номиналды ЖҰӨ азайғанда төмендейді;ЖҰӨ динамикасына әсер етпейді;Номиналды ЖҰӨ өскенде ол да өседі;

Ақшаға сұраныс ақшаның келесі қызметіне байланысты:Төлем құралы;Қорлану құралы;Байлық жинау құралы

Ақшаға сұраныс факторлары: Табыс деңгейі;Пайыз мөлшерлемесі;Ақша айналысының жылдамдыгы;

Ақша-несие саясатының аралық мақсаты:Ақша жиыны;Айырбас курсы;Пайыз мөлшерлемесі

Ақша-несие саясатының жанама реттеу құралы: Міндетті резервтер нормасын өзгерту;Есеп мөлшерлемесін өзгерту;Ашық нарықтағы операциялар Ақша-несие саясатының құралы:Ашық нарықтағы операциялар; Несие беру лимиті мен пайыз мөлшерлемесін тікелей реттеу

Ақша-несие саясатының негізгі түрі: Рестрикциялық ақша-несие саясаты;Экспансиялық ақша-несие саясаты;Ынталандырушы ақша-несие саясаты

Ақшаның негізгі қызметі:Айырбас құралы;Төлем құралы;Байлық жинау құралы

Ақшаның ұсынысы ұлғаяды егер: Ақша базасы артады; Пайыз мөлшерлемесі өссе ; Қолма-қол ақша мен депозиттер өссе; Айналымға ақша мен құнды қағаздар шығарылса (эмиссия)

Атаулы ЖІӨ көлеміне әсер етеді:Бағалар деңгейінің динамикасы

Ашық экономиканы реттеу саясаты: Бюджет-салық саясаты;Айырбас курсының саясаты;Ақша-несие саясаты

Ашық инфляцияны топтастыру , жіктеу үшін пайдаланатын критерийлер:Бағаның өсу қарқыны;Әртүрлі тауар топтары бойынша бағаның өсуіндегі алшақтық деңгей; Инфляцияны күту және алдын ала отыру мүмкіндігі;Тауардың санының тұрақтылығы; Ашық экономикада макроэкономикалық саясаттың мақсаты:Экономиканы ықтимал шығарылым деңгейіне шығару;Ішкі және сыртқы тепе- теңдікке бір уақытта қол жеткізу;Жұмыспен толық қамтуға және төлем балансының нөлдік сальдосына қол жеткізу

Ашық экономикада тепе-тендікті сақтауда келесі нарық ықпал етеді:Тауар нарығы;Валюта нарығы;Ақша нарығы

Ашық экономиканы зерттеу үлгісінің авторы: Р. Манделл;М. Флеминг;Манделл - Флеминг

Ашық экономиканы реттеу саясаты:Ашық-несие саясаты; Айырбас курсының саясаты;Бюджет - салық саясаты;Ақша-несие саясаты

Ббббббб

Баға өзгерісін анықтайтын көрсеткіш:Фишер индексі;Пааше индексі; Ласпейрес индексі

Бағалар индексі қолданылады: Өмір сүру құнының динамикасын бағалауда;ЖІӨ дефляторын есептеуде;Инфляция қарқынының өзгеруін бағалауда;Нақты ЖІӨ кемиді;Тұтыну «қоржынының» орташа бағалары өседі

Бағалардың орташа (жалпы) деңгейінің төмендеуі:Тиімді экономикалық саясат нәтижесі;Дефляция;Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс арасындағы дисбалансты жоюға ықпал етеді

Банк жүйесінің бірінші деңгейіне мыналардың қайсысы жатады: Орталық немесе ұлттық банк; Орталық банк;Ұлттық Банк;Центр-Кредит банк

Болжанбаған инфляцияның өсу қаупіне байланысты болатын реакция: Берілетін несие қаупіне байланысты банктер сыйлық тағайындайды, Адамдардың инфляция кезінде құнсызданбайтын өзінің ақшаларын активтерге салуға ұмтылысы, Тұрақты табыспен қамтылған тұлғалардың трансферттік төлемдерін индексациялауға арналған үкіметтің шаралары,

Ввввввв

Валюта бағамын белгілеу әдісі:Тағайындалатын валюта бағамы;Еркін немесе тағайындалатын валюта бағамы;Еркін валюта бағамы;Маусымдық валюта бағамы;

Валютаның атаулы айырбас бағамы дегеніміз-бұл:Валюта бағамының түрі;Бір елдің валюта бірлігінде екінші ел валютасының бағасы;Екі елдің валюталарының айырбас бағасы

Валютаның еркін айналым бағамы әдісінің кемшіліктері:Белгісіздк және сауданың нашарлануы

Валютаның еркін айналымдағы бағамына әсер ететін фактор: Бағаның салыстырмалы өзгеруі; Салыстырмалы нақты пайыздық мөлшерлемесінің өзгеруі;Алыпсатарлық

Валютаның еркін айналымдағы бағамына әсер ететін фактор:Табыстың салыстырмалы өзгеруі; Бағаның салыстырмалы өзгеруі; Тұтынушы талғамының өзгеруі

Еееееее

Егер қолда бар табыс көлемі төмендесе, онда:Қолда бар табыс көлемінің төмендеуі пайыз мөлшерлемесінің өсуі әсерінен, нәтижесінде үй шаруашылығының байлығы, соның әсерінен оның тұтынуы да азаяды; Тұтыну шығындары да, қор жинау көлемі дe қысқарады; тұтыну шығындары өсіп, қор жинау көлемі қысқарады;Тұтыну шығындары өсіп, қор жинау көлемі қысқарады

Егер мемлекет қоршаған ортаны сақтауға қатаң талап қойса:Өнім бірлігіне кететін өндіріс шығындарының өсуін туғызады;Өнім бірлігіне кететін өндіріс шығындарының өсуінің және жиынтық ұсыныс қисығының солға орны ауыстыруын туғызады;Өндіріс көлемі кемиді,төмендейді

Егер пайыз көлемі төмен болса,онда Тауарға сұраныс ұсыныстан жоғары болады; Инвестициялар жоғары болады; Күтілетін пайдалық мөлшері төмендейді

Еркін айналым бағамының кемшілігі: Белгісіздік;Тұрақсызды;Сауданың нашарлауы;Сұраныс тұрақты

Еркінвалютабағамыәдісініңерекшелігі:Валютабағамынвалютанарығыанықтайды;Валютажетіспеушілігіавтоматтытүрдежойылды;Валюта бағамын нарықтағы сұраныс пен ұсыныс анықтайды.

ЖЖЖЖЖЖ

Жабық макроэкономиканың негізгі субьектілері:Мемлекет;Отандық фирмалар;Үй шаруашылықтары

Жабық экономикада:Тауарлар мен қызметтердің экспорты жоқ;Сыртқы әлеммен экономикалық байланыс жоқ;Тауарлар мен қызметкерлердің импорты жоқ

Жабық экономикада:Таза экспорт нөлге тең;Өнімдер экспортталмайды

Жалпы ақша массасы әрқашан ұлғаяды, егер комерциялық банктер: Құнды қағаздарды халықтан сатып ала бастаса;Салымдар бойынша қолма-қол және қолма-қолсыз ақшаларды төлей бастаса;Халыққа ұсынатын несиенің көлемін ұлғайтса;Ағымдағы есеп-шот бойынша өз міндеттемелерін азайтса

Жалпы макроэкономикалық теңдестіктің қажетті шарты:AD=AS;Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс теңдестігінің бұзылмауы;Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс тепе-тендігі

Жалпы ұлттық өнім:Бір жылда өндірілген соңғы тауар мен қызметтердің нарықтық құнының қосындысы;Макроэкономикалық көрсеткіш;Ел ішінде және одан тыс жерлердегі өнімді есепке алады;Кәсіпорындардағы өндірілген өніммен қоса сауда жүйесіндегі қорлардың қосындысы; Жалпы ішкі өнім:Иек ел ішіндегі өнімді есепке алады;Макроэкономикалық көрсеткіш; ЖҰӨ-нен шетелден түскен алғашқы табысты шегеру

Жалпылама макроэкономикалық үлгі:Айналым үлгісі

Жалпылама макроэкономикалық үлгілер:IS-LM;AD-AS;Айналым үлгісі

Жеке табыс:ҰТ-корпорациялар пайдасына салынған салық-бөлінбеген пайда-әлеуметтік сақтандыру төлемдері+трансферттік төлемдер-сақтандыру жүйелеріне төленетін төлемдер.Қолда бар табыс- жеке салық. Үй шаруашылығының ағымдағы жылда тапқан табысы

Жинақтық ұсыныс қисығының қозғалысы байланысты:Өндіріс технологиясының өзгеруіне;Ресурстар бағасының өзгеруіне;Фирмаларға салынатын салық деңгейінің өзгеруіне

Жинақтық ұсыныстың ұзақ мерзімдік өзгерсін талдау шарттары: Бағалар мен атаулы айлық жалақы өзгереді;Нарықтар бәсекелес; Өндірілетін өнім көлемі баға деңгейіне тәуелді емес

Жиынтық ұсынысқа әсер ететін бағалық емес фактор: Фирмаларға салынатын салық;Технология өзгерістері; Ресурстар бағасы

Жиынтық сұраныс пен баға деңгейі арасындағы кері тәуекелділі:Пайыздық мөлшерлеме эффектісімен;Байлық эффектісімен

Жиынтық ұсыныс қисығының қозғалысы байланысты:Ақша жиынының өзгеруіне;Экспортқа;Кәсіпкердің ақша туралы армандарына

Жиынтық ұсыныс-бұл:Экономикада өндірілген дайын тауарлар мен қызметтер мөлшерінің жалпы саны;Берілген баға деңгейі кезінде қоғам масштабында ұсынылған тауар және қызмет саны;Баға мен өнім көлемі арасындағы тікелей байланысты білдіреді

Жиынтық инвестициялар: ЖІО шыгындар әдісі есептегенде ескертіледі; Бизнестің негізгі капиталга инвестиция жұмсау шыгындары; Таза инвестициялар+амортизация

Жиынтық сұраныс анықтамасы: Сатып алушының сұранысы;Өндірілген өнім саны мен бағаның жалпы деңгейінің арасындағы тәуелділік; Әрбір берілген баға деңгейінде сатып алатын тауарлар мен көрсетілетін қызметтер санын көрсетеді

Жиынтық сұраныс құрамы: Тауарлар мен қызметтерге мемлекеттік сұраныс, Инвестициялық тауарларға деген сұраныс

Жиынтық сұраныс құраушысы:Тауарлар мен қызметтер мемлекеттік сұраныс;Тұтынатын тауарлар мен қызметтерге сұраныс

Жиынтық сұраныс өзгеруін сипаттайтын MV =PY теңдеуінде:М – экономикадағы ақша мөлшері;P - экономикадағы баға деңгейі;Y-Нақты өнім шығару көлемі

Жиынтық сұраныс пен баға деңгейі арасындағы кері тәуелділік түсіндіріледі:Импорттық сатып алу эффектісімен;Байлық эффектісімен;Пайыздық мөлшерлеме эффектісімен

Жиынтық сұраныс: Берілген баға деңгейі кезінде қоғам масштабында ұсынылған тауар және қызмет саны

Жиынтық сұранысқа әсер ететін бағалық емес фактор:Влюталық бағам ауытқулары; Салық;Тұтынушылар әл-ауқаты;Пайыздық қойылымдар; Ақша ұсынысы;

Жиынтық сұраныстың анықтамасы: Сатып алушының сұранысы;Әрбір берілген баға деңгейінде сатып алатын тауарлар мен көрсетілген қызметтер санын көрсетеді;Өндірілген өнім саны мен бағаның жалпы деңгейінің арасындағы тәуелділік;сатушының сұранысы

Жиынтық сұраныстың құрамды бөліктері:Таза экспорт, Тұтыну сұранысы

Жиынтық сұраныстың құрылымына кіретін сұраныс түрлері:Тұтыну тауарлары мен қызметтеріне;Инвестицияға;Таза экспорт

Жиынтық сұраныс:Экономикада өндірілген дайын тауарлар мен қызметтер мөлшерінің жалпы саны;Баға мен өнім көлемі арасындағы тікелей байланысты білдіреді; Берілген баға деңгейі кезінде қоғам масштабында ұсынылған тауар және қызмет саны

Жиынтық сұрнаыс пен баға деңгейі арасындағы кері тәуелділік түсіндіріледі: Байлық эффектісімен; Импорттық сатып алу эффектісімен; Пайыздық мөлшерлеме эффектісімен

Жиынтық сүранысқа әсер ететін бағалық емес фактор:Валюталық бағам ауытқулары;Салық;Тұтынушылар әл-ауқаты

Жиынтық ұсыныс - бұл: Берілген баға деңгейі кезінде қоғам масштабында ұсынылған тауар және қызмет саны;Баға мен өнім көлемі арасындағы тікелей байланысты білдіреді;Экономикада өндірілген дайын тауарлар мен қызметтер мөлшерінің жалпы саны

Жиынтық ұсыныс қисығының қозғалысы байланысты:Ресурстар бағасының өзгеруіне; Фирмаларға салынатын салық деңгейінің өзгеруіне; Өндіріс технологиясының өзгеруіне

Жиынтық ұсынысқа әсер ететін бағалы емес фактор:Фирмаларға салынатын салық;Ресурстар бағасы;Технология өзгерістері

Жиынтық ұсыныстың кейнсияндық үлгісінің алғышарты: Нақты шамалар(жұмысбастылық,өнімшығару)салыстырмалы икемдік; Номиналдық шамалар(баға,жалақы)салыстырмалы қатаң; Өндіріс факторлары толық қолданылмайды

Жиынтық ұсыныстың ұзақ мерзімдік өзгерісін талдау шарты:Бағалар мен атаулы айлық жалақы өзгереді

Жиынтық сұранысқа әсер ететін бағалық емесфактор:Ақшаұсынысы;Салықтар;Пайыздыққойылымдар

Жиынтықсұраныстың анықтамасы: әрбір берілген баға деңгейінде сатып алатын тауарлар мен көрсетілген қызметтер санын көрсетеді; өндірілген өнім саны мен бағаның жалпы деңгейінің арасындағы тәуелділік;сатып алушының сұранысы

Жоспарланған шығындар:Тауарлар мен қызметтерге жоспарланған үкіметтің,фирмалардың,үй шаруашылықтарының және сыртқы сектордың шығындарының сомасы; Жоспарланбаған инвестицияларды алып тастағандағы нақты шығындар;Е=C+I+G+Xn

Жұмыс күші құрамынан шыққандар: Зейнеткерлер;Жұмыс іздеуден күдер үзгендер; Жұмыс істеуге қабілеті барлар, бірақ кейбір себептермен жұмыс істей алмайтындар

Жұмыс күшінің құрамына кірмейді:Зейнеткерлер;Жұмыс іздеуден күдер үзгендер;Мектеп оқушылары

Жұмысбастылар категориясы:Жұмыспн қамтылғандар;Толық емес жұмыс күн жұмыс істейтіндер;Толық емес жұмыс апта жұмыс істейтіндер;Зейнеткерлр;

Жұмыссыздық деңгейгі:Статистикалық көрсеткіш;Макроэкономикалық көрсеткіш;Жұмыссыздар мен жумыс күші санының қатынасы

Жұмыссыздық түрлері:Құрылымдық; Циклдік;Фрмкциокдық;Нарықтық;Кәсіпкерлік

Жұмыссыздық:Қоғамдық өндірісте экономикалық белсенді халық бөлігінің қолданылмауы

Жұмыссыздық:Қоғамдық өндірісте экономикалық белсенді халық бөлігінің қолданылмауы

Жұмыссыздықтың негізгі себебі: Жұмыс күшіне сұраныстың болмауы;Еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныстың төмендеп кетуі;Еңбек нарығындағы сұраныстың төмендеп кетуі;Дағдарыс әсері;Макроэкономикалық тұрақсыздық;Экономиканың иклді дамуы

Жұмыссыздықтың себептері:Мамандыққа деген сұраныстың азаюы;Жұмысаралық жағдай;Еңбек күшіне деген сұраныстың тапшылығы;Еңбек нарығында алғаш пайда болуы;жұмыс орнын жоғалту;Жұмыстан өз еркімен кету

Жұмыссыздықтың түрлері:Циклдік; Құрылымдық; Фрикционды;Нарықтық;Кәсіпкерлік

Жұмыссыздықтың экономикалық салдарының түрлері:психологиялық; саяси; әлеуметтік

ЖҰӨ дефляторы анықталады:баға дефляторы;осы жылғы бағамен базистік жылдагы бағаның қатынасы; атаулы ЖҰӨ нақты ЖҰӨ ге қатынасы

ЖҰӨ–ді өлшеудің тәсілдері:Қосымша құн бойынша;Табыстар бойынша;Шығындар бойынша;Экспорт бойынша;

ЖІӨ де ескерілетін үй шаруашлықтарының шығындары:Жаңа үйді сатып алу; Кітап дүкенінен жаңа оқулық сатып алу; Қолданыста болған автомобильді сатып алу шығыны

ЖІӨ есептеуде қолданылатын әдіс:шығындар әдісі;Табыстық әдіс; Өндірістік әдіс

ЖІӨ бұл:Қоғам әл-ауқатының көрсеткіші;Дайын тауарлар мен қызметтердің бір жылдағы нарықтық құны

ЖІӨ дефляторы: Атаулы және нақты ЖІӨ қатынасы; 1-ден артық болса,атаулы ЖІӨ – ді азайту керектігін білдіреді; Ағымдағы бағамен есептелінген көрсеткіштерді нақты бағамен қайта есептеу коэффициенті;Номиналды ЖІӨ-ге тура пропорционал;Пааше индексі формуласымен есептеледі; Нақты ЖІӨге-кері пропорциогал;Базистік жылда 1-ге тең;

ЖІӨ құрамына кірмейді: 6 жыл бұрын салынған үйді сатып-алу шығыны; Ел резидентінің шетелде ашылған фирмада тапқан табысы; Қолданыста болған тауарлардың құны

ЖІӨ-де ескерілетін уй шаруашылықтарының шығындары: Жаңа қаламсапты сатып алу шығыны;Кітап дүкенінен жаңа окұлық сатып алу;Жаңа уйді сатып алу;Коммерциялық банктен жинақ облигациясын сатып алу шығыны