Хаттама: № 5 18.01.2014ж

Төресі күй біткеннің Айжан қыз деп атаған кезінде жаскеліншектер

Әуені де әсем көңіл толықтыратын күй өте жеңіл қағысы да біріңғай төмен және жоғары қағыспен көрсетілген

П П V П V П П П V П V

Күй туралы түсінік алып күйдің астарындағы әуен сазына еліктеп ,би қимылдарын да үйреніп жеңіл ырғақ, демек 2/4размерін үйрендік

Күйші тек күймен шектелиейді ұлттық қасиет пен рухани құбылысты сезіпін оқушы өзіне жақсы сезім алады деп санаймын

Отырыс өз мәнінде өтті.

Оқушылар жақсы ынтамен қатысуда Неше түрлі қағыстармен танысып жақсы әсер алды

Сабақтан жақсы әсер алдық

Саз домбыра үйірмесі 08.02.2014ж

“Айжан қыз”

Халық күйі

Үйірме жетекшісі: Бұхарбаева Г

Сабақ 08.02.2014Жж.

Тақырып: Айжан қыз. Халық күйі.

Оқыту мен тәрбиелік міндеттері жеңіл ырғақта күй тарту.

Мақсат Қазақ халқының дәстүрлі талғам – танымы бойынша күй атаулысын түсіндіру.

13 - Сабақ түрі : Дамыту сабағы.

Сабақ барысы: Қағыс жаттығулары Орта сағаны қайталау.

«Күй түсінгенге - жыр, түсінбегенге - дыр» ДЕП КЕЛЕТІН ХАЛЫҚ МӘТЕЛІ ОСЫНДАЙ СЫР СЕБЕПТЕРДЕН айтса керек., яғни, қазақтың бұрынғы дәстүрлі тыңдаушысы күйдің сарын - сазына ғана елтіп қоймаған, іштей сол сарын - саздың мәнін ашатын сөздің еміреуін -ырғағын да тап басып тани білген осы орайда Ілияс Жансүгіров еске түседі: «Домбыра сенде мін бар ма

Мінсіз болса - тіл бар ма Тіл жоқ деуге бола ма, Тілден анық үн бар ма Домбыраның күші мол Көмейінде күй бар да», - деген ғой Жансүгіров

Демек , қазақ күйлерін тыңдаған адам оның сөздік мағынасына іштей ілесе алмаса , дәлірек айтқанда, қазақ тілін білмесе, күйдің мән – маңызын, еміреуіне мен астарын толық түсінуі мумкін емес. Яғни ондай адамның күй тыңдау барысырдағы эстетикалық – эмоциялық әсері де жартикеш деген сөз. Неғұрлым музыканың ұлттық төл тума тілі айқын болса, яғни музыкалық ұлттың тіліне жүйрік болса, соғұрлым музыка мен тыңдаушы арасындаы сезімнің тілі бал болмақ. Осындай мағынаның арқасында біз күйді жақсы түсіне бастаймыз.

П П V П V П П V П V П V П

1 11₄ 9₂ 11 11 9 8₁ 8 8 9 11 11 8

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

П V П V П V кіріспе қайталау.

4 4 4 6 8 4

Қазақ домбырашылары күйді тарту тәсілдерінде, әсіресе оң қолдың қимыл қозғалысына айрықша мән беріп отырған. Соданда білу керек домбырада тартылатын күйлер оң қолдың қимыл қозғалысына орай, қағып тарту,шертіп тарту және іліп тарт деп аталатын негізгі үш түрге бөлінеді. Домбыра тартудың бұл түрлері күйші – домбыра шынын шеберлік шалымына орай өз ішінде тағы да бірнеше атаулармен сараланады. Оны күй тартудың тәсілі деп атайды. Мәселен қағып тарту. түрі өз ішінде «кезек қағу» БАРЫСЫНДА ОҢ ҚОЛДЫҢ СҰҚ САУСАҒЫМЕН бармағы ішікті алма кезек жоғары – төмен серпе қағып отырады. П V

Қосақ серпуде сұқ саусақпен бармағы жоғары төмен қарай бір рет қағып отырады П П V

Ал сүйрете қағу тәсілінде қатарынан үштік дыбыс шығару үшін сұқ саусақпен төмен қарай бір қаққан бетте бармақ пен сұқ саусақты сүйрете қағылады триоли деп атайды.

П П V П V П П V П П V П

1 13 - - - - 13 - - 15 - -

П V П V П V П П V П П V П

13 11 9 11 13 - - 15 - - 16 - -

П V П V П V П П V П V П V П

15 13 11 13 15 - - 13 11 9 11 13 - -

П V П V П V П П V П V П V П

11 9 8 9 11 - - 9 8 6 8 9 - -

П V П V П V КІРІСПЕ ҚАЙТАЛАУ.

8 6 4 6 8 4

Психалогиялық тренинг

1. Музыка дегенде не ойлайсыңдар

2. Көз алдарына не елестейді? Сұрақтарға жауап беру.

• Ән, күй ,әнші домбырашы.

• Ө нер деген не ән

Жыр өнер би

Күй

Күй тартатын адамды кім дейді? - Күйші 18 бет

Күй домбырада және де басқа аспапда да ойнайды.

Күйші – күй шығарып, оны домбырада ойнайды

Күйлер – тақырыбыменен мазмұнына адам қарай аңыз күйлер, тарихи күйлер, лирикалық күйлер, психологикалық күйлер болып жіктеледі.

Ұлы күйшілер жақын адамдарына арнап күй шығарады.

2 - Күй тыңдау. Балалар ,бүл қандай күй.

Үйренген күйлерін тартады. Жастар күйі. Айжан қыз.

3 – Жұмбақтар шешу. Ұзын мойын , екі ішек

Қатар – қатар текпішек

Басып көріп бір – бірлеп ,

Үн шығады күмбірлеп. (домбыра)

Домбыра бөлшектерімен таныстыру.

Т үймесі басы Құлағы пернелер

ДОМБЫРА

Тиегі шанағы ішегі мойыны

3. - Мақал - мәтелдер.

–Өнерліге өріс кең.

-Өнерлі бала сүйкімді.

5 –Домбыра бойындағы қызмет

1 – Домбыра еңбек қорлыққа үйретеді.

2. – Домбыра шежірені білуді талап етеді.

3–Домбыра – адамның ішкі жан дүниесін емдейді

4 Домбыра - имандылық болуға жол ашады

5 Домбыра – әдебиеттің даму ықпал етеді.

6. Домбыра – жарысу мен таласуға, ізденуге баулиды.

6 - Сабақ қортындылау:

-Қазақтың ұлттық аспаптарын тап?

-КҮй көбінесе қандай аспапта орындалады?

-Домбыраның құрылысын ата?

- Күйші деп кімді атайды?

-Қандай күй атауын біесіңдер?

7 - Тілек айту . Деніміз сау болсын . ӨНЕРЛІ БОЛАЙЫҚ.

ӘНШІ, БИШІ, КҮЙШІ БОЛЫҢЫЗДАР.

8 -\ШАҒЫН КОНЦЕРТ БЕРУ.