Ақ құстар әні

Үйірме жетекшісі: Бұхарбаева Г

Музыкалық қабілет мәселелеріндегі адамның ұжырымдамасы Музыка – адам мен ұрпақ арасындағы қарым-қатынас формасы, басқа адамды түсіну тәсілінің ерекшелігі және өзінің басқаға мәнерлеушілігі. Музыка ерекше қарым-қатынас мәдениеті, ерекше тілі. Музыкалылығы – адамның музыкалық тілін ерекше сезінуі, музыкалық тілінің ерекше стилі. Музыкалық ырғақты сезіну және оның әр кезеңдегі қалыптасуы Ізденіс жұмысының арқасында балада музыкалық ырғақ қатынасы ерте қалыптасады (9-10 айда – Б.М.Теплов). Балада музыкалық ырғақ элементі дене қимылынан бастап музыканың ырғақ қысымына қосылады. Г.А.Ильин: ... баланың бірінші музыка туралы түсінігі ырғақтық қабылдауы. 2,5 – 3 жаста бала музыка уақытының теңдігін байқайды, қарапайым ырғақтарды қабылдайды (екі кішкене ұзақтық және бір ұзағырақ ұзақтықты). 3 - 5 жаста әндеткенде ырғақтық қимылмен жүреді. 6 – 7 жаста, біріншіден, музыканың әсерлік (динамикалық) және ырғақтың жағын сезеді, ал әуені мен гармониясын нашар қабылдайды. Музыкалық-ырғақтық үлгілер жүйесі арқылы музыкалық ырғақ сезімі дамиды және қалыптасады. Олар: екпіні жай, орташа, жылдам. Екпін, метр және ырғақтық сурет – міне, ол музыкалық сипатын білдіреді (6 – 7 жасар балалар). Метр - 2/4, 4/4 және ¾ ырғақ өлшемдер арқылы. Екпіндік сезімі – дыбыс қатарларының жүрісін қабылдау (екпіні жай, орташа, жылдам). Балалардың ырғақтық сурет сезімі баяу дамиды, ауырлау. Музыкалық әрекетіндегі басты және тез алда дамуы – ол музыкамен музыкалық жүріс. Музыкалық жүріс – бұл ерекше әрекет, барлық музыкалық қабілет жүйесінің дамуы, алда жүретіні – ырғақ сезімі. Музыкалық жүріс – халықтық, тұрмыстық, сахналы би және ырғақтық гимнастика мен аэробика т.б. Музыкалық есту қабілет және мектепке дейінгі мен бастауыш оқушыларында қалыптасуы Музыкалық есту сезімі - музыкалық қабілетінің негізі. Ол дыбыс биіктік есту сезімі, оның ішінде тембрлік, динамикалық. Дыбыс биіктік есту сезім бірдауысты әуен болса, оны әуенді дейміз. Сондықтан, баланың әуенді таза алуының қалыптасуы мен дамуы 6 кезеңнен тұрады. Бірінші - бала жай ғана әннің сөзін бір қалыпты ырғақта айтады, ол берілген әннің ырғағымен сәйкес келсе. Екінші – бала әуеннің бір-екі дыбысын таниды, сол бір-екі дыбысқа әуенді әндетеді. Үшінші - әннің жалпы жүрісін таза алуда. Төртінші – жалпы жүрісіндегі таза алудағы әуеннің кей бөлімдерін таза алады. Бесінші - әуен таза алынады. Осы бес кезең фортепиано сүйемелдеумен қалыптасады. Алтыншы – сүйемелдеудің керегі жоқ; бала әуенді сүйемелдеусіз таза орындайды. Ішкі есту сезімі және музыкант-орындаушы мамандығында алатын ролі Біреулері ішкі есту сезімді есту елесінде ертеде естілген дыбыстарды, әуендерді жаңадан сезінуі. Екіншілері – есте сақтау мен елеске байланысты. Есте сақтау қабілетінің дамуы және қалыптасуы Балалардың музыкалық қабілетінің дамуы мен қалыптасуында музыкалық әсердің қоры жиналуда, репертуардың кеңдігі пайда болады. Осы жинақтаған сезімдік қоры, оның сақталуы және де оны іс-әрекетте қолдануы музыкалық есте сақтауы болып табылады. Мектепке дейін және бастауыш мектеп балаларының музыкалық есте сақтау элементтері біркелкі және теңсіздік дамиды. Кәсіби-музыканттың есте сақтауы - бұл есте сақтау мен сезім сақтауының музыкалық материалды түсіне білуі - келесіде қабылдауының қайта орындауы. Түсінік арқылы есте сақтауы. Оқушы-музыканттың орындаушылық есте сақтау тәсілінің жолдары және дамуы Музыканы есте сақтау процесіндегі маңызды ерекшеліктері - мазмұны, сипаты, осы әрекетті орындау тәсілдері. Қысқаша – музыкант-оқушының музыкалық шығарманы қай, қалай, қандай деңгейде кәсіби сауатты жаттау. Тәжірибе көрсеткендей оқушылардың көбісі музыкалық шығарманы жаттайтыны шығарманы қайта-қайта қайталау мен орындауында. Осы қайталау кезінде есте сақтау бірізділігі қалыптасады. Қайта-қайта қайталау – автоматикалық есте сақтау болады, оның мазмұнын түсінбесе, музыкалық түсінігі болмайды. Мынадай жаттығу жағдайда адамның миы жұмыс істеу керек. Көркем-интелектуалды және эмоционалды белсенділігі ойлап жұмыс әрекеті мен музыкалық шығарманың мазмұнды жұмыс істеудің әдісі арқылы нәтижелі болады, есте сақталады, түсінетін болады. Музыкалық импровизаци - өнімді көркем іс-әрекетінің формасы, одан жаңа туынды туады. Осы әрекетте баланың шығармашылық музыкалық ойлауы жатыр, ол музыкалық тіл арқылы қалыптасады.

Хаттама № 3 16.11.2013ж.

Саз домбыра үйірмесінің кезекті отырысы барлығы 25 оқушы қатысты.

Күн тәртібі: 1. «Ақ көгершін» әнін тыңдау талқылау

2 . «Аққұстар » әнін үйрену Күздің келу-кету қарсаңына байланысты және жыл мезгілі қзгеруіне қарай құстарды аялап ,жылы ұя салып беріп жылылық, мейірілімділік білдіріп , өздерінің қол өнерін дамытып, әсем ән айтқызу

Ән көңілді размер 4/4 дауыс жаттығулар жасау.

* Дұрыс тыныс алу - әншілік өнердегі басты

алғы шарттардың бірі, оларды үнемі орындау қажеттілігін айтып есте сақтау тәсілін ескердік

Отырыс өз мәнінде өтті.

Оқушылар жақсы ынтамен қатысуда

Сабақтан жақсы әсер алдық

Саз домбыра үйірмесі 14.12.2013ж.

«ҚАЗАҚСТАН ҰЛАНДАРЫ»