Мерзімі: Сыныбы:

Тоқсандық тақырыбы: Халық музыкасы.

Сабақтың тақырыбы: : Қазақтың халық музыкасы.

Сабақтың мақсаты: Саз өнері туралы әңгімелеу,

тұрмыс-салт,әдеп ғұрып жырларын

баланың бойына сіңіру.

Білімділік мәні: Халық әндерін , күйлерін тыңдау , талдау,

насихаттау.

Дамытушылығы: Әнді сүйемелдеумен әндету әдісін дамыту,

музыкалық сауаттылығын ашу, есту ,

есте сақтау қабылеттерін дамыту.

Тәрбиелік мәні: Оқушыларға халық музыкасы арқылы

ықпал ету, мәдениетін көтеру ,

ой - өрісін кеңейту.

Сабақ типі: Жаңа сабақ., аралас сабақ.

Көрнекілігі: Видео, DVD, магнитафон таспалары,

ән тексті, суреттемелер, карточкалар.

Пәнаралық байланысы: Әдебиет , тарих , жаратылыстану , т. б.

Пайдаланған әдебиеттер: Музыка оқулығы 5 сынып

«Атамұра» бағдарламасы бойынша.

Авторлары: А.Жайымов, Б.Ысқақов, Ж..Еңсепов ,Ж.Сәрсембенов

№	Сабақ барысы	уақыты	Жоспары
1	Ұйымдастыру	2 минут	Сәлемдесу,түгелдеу.
2	Өткен сабақты сұрау	4 минут	Халық музыкасы.
3	Жаңа сабақты түсіндіру	8 минут	Қазақтың халық музыкасы.
4	Музыкалық тыңдау	3 минут	«Кішкентай» күйі
5	Әндету	8 минут	«Елім - ай »әні .
6	Шығармашылық жұмыс	3 минут	Өзімдік жұмыс.(реферат)
7	Музыкалық ойындар	7 минут	Әуенді тыңда !
8	Қорытындылау	5 минут	«Қазақтың халық музыкасы».
9	Бағалау	3 минут	«5», «4», «3».
10	Үйге тапсырма	2 минут	Халық әні «Елім – ай».

Иә, саламатсыңдарма балалар! Бүгінгі біздің өтетің жаңа сабағымыздың тақырыбы: « Қазақтың халық музыкасы».

Өнер – халық тарихының шежіресі.Өнерде өмір , тіршілік құбылыстары , адамның күйініш - сүйініші, қуанышы мен қайғысы бейнеленеді.

Қазақ халқының басынан өткен қилы замандар, тіршілігі мен тағдыры ,салт – дәстүрі ,өмір сүрген ортасы мен әдет – ғұрыптары ұлттық өнері арқылы ұрпақтан - ұрпаққа жалғысып,тарих арнасына айналды.Соның ішінде музыканың алатын орны ерекше.

Қазақ музыка өнерінің халықпен бірге жасасып , тарихи әлеуметтік өмірі мен толғаныс - тебіреністерін үздіксіз баян етіп келе жатқан саласы ән мен күйі.

Халық дүниеге келген сәби қуанышынан бастап, азамат тіршілігіндегі оқиғалары , алуан түрлі ойларды ән - әуенмен жеткізе білген.

Сондай- ақ тіршіліктің бүкіл тауқыметін, ауыртпалығын көтере жүріп , бесік тербеткен аналар да өздеріне алдымен әнді серік еткен. Қыз ұзату, үйлену тойлары,халықтық ойын – сауықтар барлығы да ән – күй аясында өтеді.

Өлімге қарсы күресіп, мәңгілік өмірді көксеген Қорқыт , ұлы ғұлама ғылым әл – Фараби , бейбіт , тыныш өмірді аңсап , Желмаясын желдіріп, дүниені кезген Асанқайғы бабалармыз үміт- армандарын музыка тілімен жеткізді.Одан бергі Құрманғазы, Тәттімбет, Дәулеткерей, Абыл, Біржан сал, Ақан сері, Мұхит, Қазанғап, Дина, Сүгір және тағы басқа дарын иелері халқының бастан кешкен тауқымет – тағдырларын музыкамен суреттеп өтті.

Сөйтіп , халқымыздың музыкалық рухани қазына, мол мұрасы сан ғасырлар бойы басынан кешкен тұрмыс- тіршілігімен жұптаса

жалғасып келеді. Сендер, балалар, бүгінгі күннің ұрпақтары, сол ата-бабаларымыздан қалған асыл мұраларды көкейге тоқып , бойға сіңіріп өссеңдер,тарих тағлымы жалғаса бермек.

Музыкалық шығарма тыңдау:

Құрманғазының күйі « К і ш к е н та й »

Құрманғазының бірінші тырнақалды күйлерінің бірі – «Кішкентай» отызыншы жылдардың аяқ кезінде

шығады. Құрманғазы бұл күйді «кішкене інісінің үлкен ағасы - Исатайға арнауы» депті.

Сондықтан күй «Кішкентай» атанып кетсе керек.

Дауыс ашу жаттығуларын орындау.

* Дұрыс тыныс алу - әншілік өнердегі басты

алғышарттардың бірі, оларды үнемі орындау қажет.

Әндету:

Елім – ай.

1. Қаратаудың басынан көш келеді,

Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді,

Елім – ай, елім – ай!

2. Қарындастан айырылған жаман екен ,

Қара көзден мөлтілдеп жас келеді ,

Елім – ай , елім – ай!

3.Мына заман қай заман? Қысқан заман .

Басымыздан бақ – даулет ұшқан заман .

Елім – ай, елім- ай.

4. Шұбырғанда ізіңнен шаң борайды,

Қаңтардағы қар жауған қыстан жаман .

Еліма – ай , елім – ай.

5. Бауырынан айырылған жаман екен ,

Күн бар ма екен көрісер есен – аман!

Елім – ай , елім –ай !

Қорытындылау: * Тарихи оқиғаларға арналған ән – күйлерді ата.

* Аңызға құрылған қандай ән – күйлерді білесің?

* Халықтың тұрмыс – тіршілігіне , салт – дәстүріне

байланысты шыққан ән – күйлерді есіңе түсір.

Үйге тапсырма:

Халық әні «Елім – ай » жаттау, әндету.

Халық музыкасы дегеніміз не?

Қандай халық күйшілерін білесің?

Қазақ халық аспаптарын ата.

Бағалау: «5» - «4» - «3» -

Мерзімі: Ашық сабақ Сыныбы:

Тоқсандық тақырыбы: Қазақтың халық музыкасы.

Сабақтың тақырыбы: : Қазақтың ұлттық музыкалық

аспаптары .

Сабақтың мақсаты: Қазақ халқының музыкасы туралы

әңгімелеу, аспаптар үнің таныту,

олардың шығу тарихын білуге,

насихаттауға ,ұрпақтан - ұрпаққа

жеткізу, баланың бойына сіңіру.

Білімділік мәні: Халық әндерін , күйлерін тыңдау ,

талдау, насихаттау.

Дамытушылығы: Әнді сүйемелдеумен әндету әдісін дамыту,

музыкалық сауаттылығын ашу, есту ,

есте сақтау қабылеттерін дамыту.

Тәрбиелік мәні: Оқушыларға халық музыкасы арқылы

ықыласын көтеруге ықпал ету, сахна

мәдениетін қалыптастыру , ой - өрісін кеңейту.

Сабақ типі: Жаңа сабақ., аралас сабақ.

Көрнекілігі: Аудио, видео, DVD, магнитафон таспалары,

ән тексті, суреттемелер, карточкалар.

Пәнаралық байланысы: Әдебиет , тарих , жаратылыстану , т. б.

№	Сабақ барысы	Уақыты	Жоспары
1	Ұйымдастыру	2 минут	Сәлемдесу,түгелдеу.
2	Өткен сабақты сұрау	4 минут	Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары (картачкамен жұмыс)
3	Жаңа сабақты түсіндіру	8 минут	Қазақтың халық музыкасы.
4	Музыкалық тыңдау	3 минут	«Көрұғлы» Дәулеткерейдің күйі
5	Әндету	8 минут	«Домбырасыз сән қайда » әні И.Нүсіпбаев.
6	Шығармашылық жұмыс	3 минут	Сөзжұмбақты шешу.
7	Музыкалық ойындар	7 минут2	Викториналық тест (Аспаптар үні.)
8	Қорытындылау	5 минут	«Қазақтың халық музыкасы».
9	Бағалау	3 минут	«5», - «4»,- «3»- .
10	Үйге тапсырма	2 минут	27-31 бет оқу,әңгімелеу.

-Саламатсыңдарма балалар !

-Мінекей біздің бүгінгі сабағымыз үлкен мерекеге ұласуда.

-Сабағымызға келген қонақтарды қарсы алайық.

Сәлемдесу (оқушылар орнынын тұрып сахна мәдениетің сақтап сәлемдеседі)

-Иә, балалар біздің бүгінгі өтетің жаңа тақырыбымызды жазамыз.

«Қазақтың халық музыкасы»

«Екі ішектің бірің қатты , бірін сәл- сәл кем бұра.

Қазақ нағыз қазақ емес ,

Нағыз қазақ домбыра.» - деп ақын Қыдыр Мырзалиев ағамыз айтқандай , біз балалар өткен сабақта «Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары» атты тақырыбымен танысқан болатынбыз.

(Карточка таратамыз, аспаптың суреттерімен безендірілген)

- Қанекей қандай қазақтың ұлттық музыкалық аспаптарын білесіндер?(домбыра, қобыз,шертер, жетіген,асатаяқ , дауылпаз , даңғыра , дабыл,шаңқобыз , сыбызғы , сазсырнай , мүйіз сырнай , үскірік , ұран т.б)

-Аңыз бойынша домбыры аспабы қалай пайда болған?

«Қос ішек» күйінің аңызын балалар кім айтады? ( Ертеде бір аңшы жігіт болыпты. Сол аңшы жігіт биік таудың қиясын , қалың қарағайдың арасын тұрақ еткен бұғы – маралды аулап , кәсіп етсе керек.. Бірде жолы болып , теңбіл марал атып аладыда етекке түсіру үшін ішек қарнын ақтарып алып тастайды.Содан арада айлар өтеді, жігіт баяғы теңбіл маралды атқан жерге соқса , құлағына бір ызыңдаған дауыс естіледі.Ішектерді қарға - құзғын іліп ұшқан болу керек , қарағайдың бұтағына қос тін болып керіліп қалғанын көреді. Ызыңдаған дыбыстың сол ішектен шығып тұрғаны

көреді.Ішектер жел тербесе ызыңдап , бірде сарнап , бірде сыңсып жылағандай түрлі күйге түсіреді.

Сол жерде аңшы жігіт ,ішекті үйге алып келеді де,бір аспап жасап , тартып көрсе , қос ішекке тіл біткендей сұңқылдап қоя береді.)

-Домбыра аспабы қандай бөліктерден тұрады? ( Домбыра аспабының бірнеше түрі бар. Екі ішекті , үш ішекті болып келеді.)

-Жанрдың қандай түрлерін білесіңдер?( ән жанры, күй жанры,

би жанры)

-Ішекті аспаптарды кім атай ?

- Қанекей , қол көтеріп білетінімізді ортаға салайық..(домбыра,

қобыз, шертер , жетіген. )

-Жетіген аспабының тиегі неден жасалады.(Аспап тұтас ағаштан ойылып жасалады, шанағы көн теріден қапталады,

ал күйге келтіру үшін тиек орнына асық қойылады.)

-Жарайсың , Жақсы !

-Ішекті аспаптарға жататын шертер аспабының құрылысы мен түрлері туралы кім айтып береді?(Құрылысы жөнінен домбыра , қобыз аспаптарына ұқсас келеді.Шертерде көбінесе шертпе күйлер орындалады.Ол ең көне ,көне, жаңа деп үш түрге бөлінеді.)

-Сілкімелі аспаптарға қандай аспаптар жатады?

( Асатаяқ , қоңырау, сақпан , тұяқтас , шартылдауық. Асатаяқ қазақ халқында ұлттық билерді сүйемелдеу үшін қолданған. )

-Балалар шаңқобызаспабы неден жасалады ? Қалай орындалады?

-Кім біледі ? ( Оның ортасында сүйір темір тілшесі болады, күйге келтіру тілшенің ұзындығы мен қалыңдығына байланысты.)

-Үрмелі аспаптар жайлы кім біледі?

-Не себептен бұл аспаптарды үрмелі аспаптар дейміз?

(Орындалу әдіс- тәсіліне қарай оларды топқа бөлеміз.Атап айтатын болсақ үрмелі аспаптарға: сыбызғы , сазсырнай , мүйіз сырнай , ұран ,үскіріктер жатады.)

-Иә, балалар саз сырнай , мүйіз сырнай неден жасалады екен кім біледі? ( Саз балшықтан иленіп, отқа күйдіріліп оны оюлармен әшекейлеп, дыбысты тесіктерді жауып ашу арқылы шығарады. Ал мүйіз сырнай атының өзі айтып тұрғандай жануарлардың мүйізін тазалап , кептіріп, оған мүштік қойып ойналады.)

-Ұран аспабын халық қандай кезде пайдаланған?(Оны бұрын жауынгерлер көп пайдаланатын болған ,яғни жаудың келе жатқаны туралы хабар беру үшін)

- Жарайсыңдар балалар , үй тапсырмасын барлығын орындап келіпсіңдер, жақсы игеріпсіңдер.

-Ал енді біз жаңа сабағымызға көшелік.

Енді дәптерлерінді , қаламсаптарынды алып бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбын жазып коялық..Оқулықпен жұмыс жасаймыз ,оқулықты ашатын болсаңдар тақырып бойынша мәтін тұр сол мәтінді мұқият қарап шығайық.

Оқулықта берілгендей біздің бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы: Қазақтың халық музыкасы.

Өнер – халық тарихының шежіресі. Өнерде өмір , тіршілік құбылыстары , адамның күйініш - сүйініші, қуанышы мен қайғысы бейнеленеді.

Қазақ халқының басынан өткен қилы замандар, тіршілігі мен тағдыры ,салт – дәстүрі ,өмір сүрген ортасы мен әдет – ғұрыптары ұлттық өнері арқылы ұрпақтан - ұрпаққа жалғысып,тарих арнасына айналды.Соның ішінде музыканың алатын орны ерекше.

Қазақ музыка өнерінің халықпен бірге жасасып , тарихи әлеуметтік өмірі мен толғаныс - тебіреністерін үздіксіз баян етіп келе жатқан саласы ән мен күйі.

Халық дүниеге келген сәби қуанышынан бастап, азамат тіршілігіндегі оқиғалары , алуан түрлі ойларды ән - әуенмен жеткізе білген.

Сондай- ақ тіршіліктің бүкіл тауқыметін, ауыртпалығын көтере жүріп , бесік тербеткен аналар да өздеріне алдымен әнді серік еткен. Қыз ұзату, үйлену тойлары,халықтық ойын – сауықтар барлығы да ән – күй аясында өтеді.

Өлімге қарсы күресіп, мәңгілік өмірді көксеген Қорқыт , ұлы ғұлама ғылым әл – Фараби , бейбіт , тыныш өмірді аңсап , Желмаясын желдіріп, дүниені кезген Асанқайғы бабалармыз үміт- армандарын музыка тілімен жеткізді.Одан бергі Құрманғазы, Тәттімбет, Дәулеткерей, Абыл, Біржан сал, Ақан сері, Мұхит, Қазанғап, Дина, Сүгір және тағы басқа дарын иелері халқының бастан кешкен тауқымет – тағдырларын музыкамен суреттеп өтті.

Сөйтіп , халқымыздың музыкалық рухани қазына, мол мұрасы сан ғасырлар бойы басынан кешкен тұрмыс- тіршілігімен жұптаса

жалғасып келеді. Сендер, балалар, бүгінгі күннің ұрпақтары, сол ата-бабаларымыздан қалған асыл мұраларды көкейге тоқып , бойға сіңіріп өссеңдер,тарих тағлымы жалғаса бермек.

Музыкалық шығарма тыңдау:

Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптары.

Дәулеткерейдің күйі « Көрұғлы»

Музыкалық сауат ашу: (ережені жаттап ал)

Музыкалық жүйе . Лад.

Кез келген әуенде негізгі дыбыс болады. Осы дыбыстың басқа дыбыстармен арақатынасы музыкалық жүйе деп аталады.

Негізгі дыбыс әр тактідегі әлді үлеспен басталып , музыкалық ойдың мағынасын білдіріп тұрса , ол негізгі тон деп аталады .

Негізгі тон әуеннің басы мен аяғында анық байқалады, ал негізгі тонға құрылған дыбыс қатарын лад деп атайды.

Дауыс ашу жаттығулары:

(Қазақ халқының мақал- мәтелдерін әуенге келтіріп әндеті, дыбыс қатары бойынша жоғарылатып әндету,және төмендету.)

Ө - нер - ді үй - рен , үй - рен -де жи - рен.

( до - ре - ми- фа – соль, соль- фа- ми –ре – до )

Әндету:

Домбырасыз сән қайда.

Өлеңін жазған .Х.Талғаров. Әнін жазған. И.Нүсіпбаев.

1. Елдің жырын жырлаған ,

Қайғысын да толғаған .

Домбырасыз ешқашан

Жүрекке ем қонбаған.

Қайырмасы:

Домбырасыз сән қайда ,

Домбырасыз ән қайда .

Ән мен күй бар өмірде

От та лаулап жанбай ма?...

2. Құрманғазы , Тәттімбет

Домбырамен сайраған .

Жүрекке от жақсын деп ,

Елге күйін арнаған .

Қайырмасы:

3. Абай , Жамбыл , сал Біржан

Таңғалдырып ән салған .

Жүрегінді жандырған ,

Естіген жан тамсанған .

Қайырмасы:

Шығармашылық жұмыс:

Сөз жұмбақты дұрыс шешкенде, «қобыз» сөзі шығады.

1. Сілкіп ойналатын аспап түрі.

2. Қазақтың ұлттық аспабы.

3. Жауынгерлер пайдаланатын ұрмалы аспап.

4. Қурайдан жасалатын аспап.

Тілшелі музыкалық аспап. Қорытындылау:

• Халық музыкасы дегеніміз не?

• Қандай халық сазгерлерін білесің?

• Қазақ халқының ұлттық музыкалық аспаптарын ата.

Үйге тапсырма:

* Қазақтың халық музыкасы жайлы әңгімелеу.

* Лад дегеніміз.

* «Домбырасыз сән қайда» әнін жатқа әндету.

Бағалау: «5» - «4» - «3» -

Мерзімі: Сыныбы:

Тоқсандық тақырып: Халық музыкасы.

Сабақтың тақырыбы: Музыка әлемнің рухани елшісі.

Сабақтың мақсаты: Саз өнері туралы әңгімелеу ,түрлі

халықтардың тұрмыс-салт,әдеп - ғұрып

жырларын таныстыру.

Білімділік мәні: Орта Азия халықтарының музыкалық

аспаптарын тану, талдау, ажырата білу.

Дамытушылығы: Аспаптардың құрылымын , топтарын,

айырмашылығын насихаттау , тану , дамыту.

Тәрбиелік мәні: Оқушыларға сахна мәдениетін бойына сіңіру,

әнге , күйге баулу.

Сабақ типі: Жаңа сабақ.

Көрнекілігі: Видео, DVD, магнитафон таспалары,

ән тексті, суреттемелер, карточкалар.

Пәнаралық байланысы: Әдебиет , тарих , жаратылыстану.

Пайдаланған әдебиеттер: Музыка оқулығы 5 сынып

«Атамұра» бағдарламасы бойынша.

Авторлары: А. Жайымов.Б.Ысқақов.Ж..Еңсепов.ЖСәрсембенов.

№	Сабақ барысы	уақыты	Жоспары
1	Ұйымдастыру	2 мин	Сәлемдесу, Әнұран әндету.
2	Өткен сабақты сұрау	4 мин	Қазақтың халық музыкасы.
3	Жаңа сабақты түсіндіру	10 мин	Музыка әлемнің рухани елшісі.
4	Музыкалық тыңдау	3 мин	Орта Азия халықтарының музыкасы.
5	Әндету	8 мин	«Қазақстан» әні.
6	Шығармашылық жұмыс	3 мин	Аспаптардың суретін салу, бейнелеу, әңгімелеу.
7	Музыкалық ойындар	10 мин	Әуенді тыңда да тап!
8	Қорытындылау	5мин	Музыка әлемнің рухани елшісі.
9	Бағалау	3мин	«5», «4», «3».
10	Үйге тапсырма	2 мин	Халық музыкасы.

Музыка - әлемнің рухани елшісі.

Саламатсыңдарма балалар ?

Бүгінгі біздің өтетін жаңа сабағымыздың тақырыбы:

« Орта азия халықтарының музыкасы»

Орта Азияда тұратын қырғыз , өзбек , түркмен , тәжік халықтарының тілдері, діни наным - сенімдері , салт – дәстүр,әдет – ғұрыптары бір – біріне өте жақын болып келеді. Сондай – ақ олардың мәдениеті мен өнері де бір – бірімен қабысып ,ұштасып жатады.Ол елдердің музыкасы мен музыкалық аспаптарында да көптеген ұқсастық бар.

Мысалы: Өзбек халқында Шығыс халықтарының көпшілігіндегі тәріздіхалықтық фольклордың үлкен екі тармағы бар.

Оның бірі – халық шығармашылығы және ауызшы дәстүрлі өнер – м а к о м д а р.

Өзбек ән жанрындағы салалар : терма ,қошук , лапар , ялла ,

ашула.

Өзбек халық аспаптары:

Ысқышпен ойналатын аспаптар: гиджап, сато, сетор.

Шертіп тартатын ішекті аспаптар: дутар , танбур , уд , рубаб.

Ұрмалы аспаптар: дойра , нагора , сафайль.

Үрмелі аспаптар: сибизик , буламан , сурнай , қошнай ,

най, гаджир , карнай.

Түркмен музыкалық аспаптары: дутар, гиджак,тюйдук ,

дилли - тюйдук,гопуз.

Тәжік музыкалылық аспаптары: рубаб , танбур , дутар ,

думбрак , най , карнай, сурнай,

кушнай,чанг, таблак, нагара,

дойра, кайрак, зонг, сетор ,

пангар,бланзиком, даф, тутак.

Қырғыз музыкалық аспаптары: қомыз,қыл қияқ , жығаш ,

ооз қомыз , темір қомыз , гоор ,

сырнай , керней , добулпаз , доол.

Музыкалық шығарманы тыңдау:

Өзбек халқының ән – би музыкасы «Мавриги»

Қырғыз халық әні «Көл»

Музыкалық сауат ашу : Мажор және минор.

«Мажор» латынша «қатаң» деген ұғымды білдереді. Бұл ладтағы дыбыстар ашық үнді , көтеріңкі де көңілді сипатта болады.

«Минор » сөзі латынша «ұяң» деген ұғымды білдіреді.Бұл ладтағы дыбыстардың естілуі өте нәзік әрі жұмсақ болып келеді.

Дауыс ашу жаттығулары:

* Даусыңды әдемі әрі жеңіл шығаруға тырыс.

* Дыбысты үзбей, созып орында.2

* Әнді асықпай, мәнерлеп орында.

* Әнді мұғалімнің қолының қимылына қарай бірдей бастап, бірдей аяқта.

Қорытындылау:

* Мажор мен минордың айырмашылығын неде?

* Өзбек , тәжік , түркмен , қырғыз халықтарының музыкалық

аспаптарын ата.

* Тыңдаған музыкалық шығармаларынды талда.

Үйге тапсырма: « Қазақстан « әнін жаттап ,жатқа әндету.

Орта Азия халықтарының музыкалық

аспаптарын тану және суретін салу.

Бағалау: «5» - «4» - «3» -

Мерзімі: Сыныбы:

Тоқсандық тақырып: Халық музыкасы.

Сабақтың тақырыбы: Кавказ халықтарының музыкасы.

Сабақтың мақсаты: Түрлі халықтардың музыкасы туралы

әңгіме,олардың музыкалық шығармаларын

тыңдату , баланың бойына сіңіру.

Білімділік мәні: музыкалық аспаптарын топтастыру, талдау,

тыңдау , ажырата білу , насихаттау.

Дамытушылығы: Әнді сүйемелдеумен әндету, дауыс

қойылымын қалыптастыру,әндету әдісін дамыту.

Тәрбиелік мәні: Оқушыларға сахна мәдениетін бойына сіңіру.

Сабақ әдісі: Жаңа сабақ.,әңгімелеу , әндету ,тыңдау , дауыс

ашу, талдау ,шығармашылыққа баулу.

Көрнекілігі: Видео, DVD, магнитафон таспалары,

ән тексті, суреттемелер,

Пәнаралық байланысы: Шешендік өнер, ана- тілі,дүниетан

№	Сабақ барысы	Уақыты	Жоспары
1	Ұйымдастыру	2 минут	Сәлемдесу, Әнұран әндету
2	Өткен сабақты сұрау	4 минут	Музыка әлемнің рухани елшісі.
3	Жаңа сабақты түсіндіру	8 минут	Кавказ халықтарының музыкасы.
4	Музыкалық тыңдау	3 минут	Жеті халық макамы .
5	Әндету	8 минут	«Қазақстан» әні
6	Шығармашылық жұмыс	3 минут	Аспаптарды бейнелеу, талдау.
7	Музыкалық ойындар	7 минут	Әуенді тыңда да тап!
8	Қорытындылау	5 минут	Кавказ халықтарының музыкасы
9	Бағалау	3минут	«5», «4», «3».
10	Үйге тапсырма	2 минут	Халық музыкасын насихаттау.

« Кавказ халықтарының музыкасы»

-Саламатсыңдарма балалар !

Иә , бүгінгі біздің өтетің жаңа сабағымызға тоқталатын болсақ, Кавказ халықтарының музыкасы сендерге таныс болар .Яғни әзірбайжан , грузин , армян халықтарының музыка мәдениетін, олардың өздеріне тән ерекшеліктеріне тоқталамыз.

Өздеріне белгілі әзірбайжан - түркі тілдес ел,ал армяндар алдыңғы және Кіші Азия мәдениетімен тығыз байланыста болған. Әзірбайжан музыкалық аспаптарының негізгілерін атап өтетің болсақ.: тутэк , балабан , зурна , тар , уд , канан , кеманча , дәп , нагара , гоша – нагара.

Грузин халқыныңарғы тектері хеттер мен субарлар болған.Ел аралап жүретін әнші – жыраулар - мествирелер қазақтың сал – серілері тәрізді әрі ақын , әрі әнші, әрі сазгер ,әрі орындаушы ролдерін атқарған.

Аспаптарына тоқталатын болсақ:саппари, нести , ствири , авили, най , буки квироствори , саквари , парахса , гудаствири , гиибони , ганги , киири , эбани , пандури , цинцили,чианури , гунури , бобгани , дабдаби , доли , коси , цинцила , дайра , диплинито.

Грузин хорының бір ерекшелігі - көп дауысты дыбыстар үндестігімен тұратындығын айта кетуге болады.

Армянның ертедегі музыка аспаптары: бамбир , пандир , вин , джутак , пияр , джияр , тавих , сринг , шепор , ехджерапог , авагиог , тмбук , цинга.

Армян музыкасының негізгі тармағын эпикалық , лирикалық , салт – дәстүр тақырыбындағы әндер алады.

Музыкалық шығарманы тыңдау :

Әзірбайжанның жеті халық мақамы.

Грузин халық әні «Сулико» , «Чагуни».

Армян халық әні «Әнші».

Дауыс ашу жаттығуларын қайталау.

Әндету: « Қазақстан» әні.

Әнін жазған А.Жайымов . Өлеңін жазған Қ.Сыдық.

1. Шаттығы шалқар,

Жазира далам.

Тойың жоқ тарқар,

Сауық сай – салаң.

Тауларың асқар,

Орманың көркем,

Сәулетті өлкем-

Қазақстан!

2.Қарттары - тарлан ,

Сарбаздар – саңлақ.

Жастары барған

Ғарышқа самғап.

Қаһарман халқы,

Айбыны асқан.

Дарқандық – салты-

Қазақстан! 3. Жайқалған шалғын ,

Қазына толы.

Толассыз қарқын,

Мыңғырған малы.

Байлығы тасқан,

Арманы асқақ ,

Бақытты елім –

Қазақстан!

Музыкалық сауат ашу: Тоника .

Әр ладтағы бірінші тұрған негізгі дыбысты тоника деп атайды. Музыкалық жүйеде тоналдықтар бемольді , диезді болып түр - түрге бөлінеді.

Әр ладтың бірінші дыбысы - тоника деп аталса ,

Төртіншісі - субдоминанта,

Ал бесіншісі - доминанта деп аталады.

Қорытындылау:

* Мажор мен минордың айырмашылығын ата .

* Тоника дегеніміз не?

* Субдоминанта , доминанта қай сатыдан басталады?

* Кавказ халықтарының музыкалық аспаптарын ата.

Үйге тапсырма:

* Кавказ халықтарына қай халықтар жатады?

* Олардың музыкалық аспаптарын тану .

* Аспаптарды топтау .

* Музыкалық аспаптардың суретін бейнелеу.

Бағалау: «5» - «4» - «3» -

Мерзімі: Сыныбы:

Тоқсандық тақырып: Музыка әлемнің рухани елшісі .

Сабақтың тақырыбы: Солтүстік Азия мен Шығыс

халықтарының музыкасы.

Сабақтың мақсаты: Музыка өнерінің заңдылықтарын

түсіндіру , музыкалық сауаттылықтрын ашу.

Білімділік мәні: Шығыс халықтарының әндерін талдау,

насихаттау.

Дамытушылығы: Оқушылардың шығармашылығын дамыту.

Тәрбиелік мәні: Әр- түрлі халықтардың музыкасын тыңдай

келе ,қабылдай білуге тәрбиелеу.

Сабақ типі: Жаңа сабақ., аралас сабақ.

Көрнекілігі: Видео, DVD, магнитафон таспалары,

ән тексті, суреттемелер, карточкалар.

Пәнаралық байланыс: әдебиет, тарих, жаратылыстану.

Пайдаланған әдебиеттер: Музыка оқулығы 5 сыныg

№	Сабақ барысы	Уақыты	Жоспары
1	Ұйымдастыру	2 минут	Сәлемдесу, түгендеу.
2	Өткен сабақты сұрау	4 минут	Орта Азия музыкасы.
3	Жаңа сабақты түсіндіру	8 минут	Шығыс халықтарының музыкасы.
4	Музыкалық тыңдау	3 минут	Монғол, қытай, үнді музыкаларынан үзінді.
5	Дауыс ашу жаттығулары	3минут	Мажор,минор тональдігінде әндету.
6	Әндету	8 минут	«Қазақстан - Гүлстан» әні.
7	Шығармашылық жұмыс	7 минут	№ 2 тапсырма.
8	Қорытындылау	5 минут	Солтүстік Азия, Шығыс музыкасы.
9	Бағалау	3 минут	«5», «4», «3».
10	Үйге тапсырма	2 минут	Әнді жатқа әндету.

Иә, саламатсыңдарма балалар?

Бүгінгі біздің өтетің жаңа сабағымыздың тақырыбы: