Гонококтық инфекциялардың орналасуы және түрлері

Зәр шығару жыныс жолдарының төменгі бөлігінің инфекциясы

цервицит, уретрит (ер және әйелдерде) қынап маңайында орналасқан бездердің абсцестері

Зәр шығару жыныс жолдарының жоғарғы бөлігінің инфекциясы

эндометрит эпидидимит жамбас астауы ағзаларының қабыну аурулары

Басқа ағзалар мен тіндердің инфекциялары

проктит (ректалды гонорея) фарингит бленнорея жамбас астауыперитониті фарингеалды гонорея

Диссеминацияланған гонококтық инфекция

дерматит-артрит-тендосиновиит синдромы сепсистік моноартикулярлы артрит сирек кездесетін зақымданулар (эндокардит, менингит)

Жасырын кезеңі 2-4 күн. Содан кейін зәр шығаратын жолдардан іріңнің ағуымен және зәр шығару кезінде ауырсынумен сипатталады. Ауру симптомсыз созылмалы формаға ауысуға бейім. Емделмеген жағдайда ер адамдарда және әйелдерде бедеулікке әкеледі.

Иммунитеті. Ауырып жазылғаннан кейін тұрақсыз иммунитет қалыптасады, сондықтан қайта ауыру мүмкүншілігі жоғары.

Микробиологиялық диагноз қою. Жедел созға және бленнореяға диагноз қоюдың негізгі әдісі – іріңді бөліндінің жағындысын Грам бойынша, метилен көгінің 1% ерітіндісімен және эозиннің 1% спиртті ерітіндісімен бояп, бактериоскопиялық зерттеу. Нәтижесі теріс болса бактериологиялық әдісті қолданады.

Бактериологиялық әдіс: зерттеу материалын (іріңді бөлінділер) құрамында сарысу, қан немесе асцитті сұйық бар арнайы қоректік орталарға себеді; асцитсіз орта да қолданылады (мысалы, казеині, ашытқылы аутолизат, сарысуы бар КДС-1); өсу оптимумы-ауада 10-20% көмірқышқыл газының болуы, рН 7,2-7,4 және 37С температура.

Серологиялық әдіс: науқастың қан сарысуымен қойылған КБР (Борде-Жангу реакциясы) немесе ПГАР.

Жеделдетілген әдіс: Молекулярлы-генетикалық әдіс – ДНҚ зонд арқылы тест, ПТР, ИФР.

Емдеуі. Антибиотиктер (цефалоспориндер, фторхинолондар, макролидтер, спектиномицин) мен химиопрепараттар қолданылады. Иммунды терапия мақсатында созылмалы соз кезінде өлі гонококктық вакцинаны енгізеді.

Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы жоқ. Негізгі сақтандыру әдісі жыныстық қатынас кезінде презерватив пайдалану. Созбен күресу шаралары инфекция көзі болып табылатын адамдарды табу және емдеу.

Бленнореяның алдын алу үшін туылған сәтте нәрестелердің көзін 1% күміс нитраты немесе антибиотиктер ерітіндісін тамызып өңдеу әдісін жүргізеді.

14.1.3. Анаэробты коктар

14.1.3.1. Анаэробты грам оң коктар

Пептококтар мен пептострептококтар Peptococcus және Peptostreptococcus туыстастықтарына жатады. Peptococcus туыстастығы бір ғана Peptococcus niger түрінен тұрады, ал Peptostreptococcus туыстастығы бірнеше түрден тұрады: Peptostreptococcus аnaerobius, P.magnus, P.micros, P.indolicus, P.asacchorolyticus, P.prevotii, P.tetradus, P.productus. Пептококтардың грамша боялған жағындыларын қарағанда стафилококтарға ұқсас, қысқаша тізбек құрады да коккобацилла сияқты көрінеді, полиморфты. Пептострептококтар нағыз анаэробтар. Спора түзбейтін анаэробтар (клостридия емес): грам теріс (бактероидтар, фузобактериялар, вейлонеллалар) және грам оң (пептококтар, пептострептококтар), биологиялық қасиеттері әртүрлі, әртүрлі таксономиялық категориялардан тұратын облигатты анаэробтардың көлемді тобын құрайтын бактериялар.

Дақылдандыру. Облигатты анаэробты жағдайда өсіріледі (әдетте ауаны N₂, CO₂, Н₂ қоспаларымен алмастырады), өсу барысында сүт қышқылын көп мөлшерде түзеді. Хемоорганотрофтар; өсу үшін байытылған қоректік ортаны талап етеді. Қанды агарда пептококтардың және пептострептококтардың колониялары ұсақ, томпақ, жылтыр, мөлдір кейде сәл лайланған, анаэробты жағдайда инкубациялаған кезде 48 сағатта өседі. Кейбір штамдары қанды агарда қара түсті колония түзіп өсуі мүмкін. Өсу температурасы 37°C.

Биохимиялық белсенділігі. Көмір суларға инертті келеді, энергияны пептонды ыдырату арқылы алады. Әдетте каталазасы жоқ, нитраттарды қалпына келтірмейді. Кейбір түрлері индол бөліп, нитраттарды нитриттерге ауыстырады.

Антигендік қаситеі. Жекелеген түрлердің антигендік қасиеті толығымен зерттелмеген; жасуша қабығының пептидогликаны мен тейхой қышқылы антигендік қасиетке ие.

Патогенділік факторлары толық зерттелмеген; капсуласының, гиалуронидаза мен коллагеназа ферменттерінің болуымен байланысты болуы мүмкін.

Резистенттілігі. Ауаға түсісімен бірден жойылады. Антибиотиктерге сезімталдығы әр түрлі болады. Грам оң бактерияларға әсер ететін аминогликозидтерге (гентамицин, канамицин) сезімталдығы жоқ, метранидазолға (трихапол), клиндомицинге және басқа да кең спектрлі антибиотиктерге сезімтал. Қазіргі қолданылып жүрген дезинфектанттарға, антисептиктерге сезімтал.

Эпидемиологиясы. Спора түзбейтін анаэробтар инфекциясының эпидемиологиясы зерттелмеген. Ауруды көбінесе өзіндік эндогенді бактериялар тудырады, әсіресе иесінің ағзасының тұрақтылығы төмендегенде.

Спора түзбейтін анаэробтар адамның қалыпты микрофлорасының құрамды бөлігі болып табылады. Олар ауыз қуысы мен жоғары тыныс алу жолдарының және несеп - жыныс және ішек жолдарының шырышты қабықтарында өсіп - өніп, көбейеді.

Спора түзбейтін анаэробтар әртүрлі іріңді-қабыну үрдістерін тудырады: жақ-бет аймағында, өкпеде, бауырда, зәр-жыныстық жүйені, тірек-қимыл аппаратын зақымдайды, аппендицит, перитонит, сепсис тудырады. Әдетте олар анаэробтар мен аэробтар ассоциациясы тудыратын аралас инфекциялар.

Иммунитеті. Зерттелмеген.

Микробиологиялық диагноз қою. Зерттеу заттары - ірің немесе зақымдалған тін, қан тағы басқаларға; бактериоскопиялық және бактериологиялық зерттеулер жүргізіледі; анаэробтарды анықтау үшін газды сұйықты хроматография, ИФТ және т.б. қолданылады. Антибиотикограмманы анықтау міндетті түрде жүргізіледі.

Емдеуі. Көбінесе антибактериалды препараттармен (метранидазол, клиндомицин, цефалоспорин, левомицетин, эритромицин) бірге хирургиялық емдеу жүргізіледі.

Алдын алуы. Арнайы сақтандыруы жоқ.