Медициналық маңызы бар Candida туыстастығына жататын саңырауқұлақтардың микроморфологиялық ерекшеліктері

Candida түрлері	Микроморфологиялық белгілері
С. albicans	Оваль пішінді бүршіктенген ашытқылық жасушалар. Псевдогифалары және/немесе бластоконидиялары бар (ара қашықтығын сақтап гифалар бойымен орналасқан) бір буда түріндегі септаланған гифалар. Бір ұшында (шетінде) хламидоспоралар түзеді.
C. glabrata	Өте ұсақ овальды, бүршіктенген ашытқылы жасушалар түзеді. Гифалар немесе псевдогифалар құрмайды.
C. guilliermondii	Бойшаң орналасқан бластоконидиялары бар, шамалы мөлшерде псевдогифалар түзеді.
C. kefir (C. pseudotropicalis)	Ұзарған бластоконидиялары бар, жуан көбінесе қисықталған псевдогифалар
C. krusei	Мол бұтақталған көптеген псевдогифалар. Ұзарған бластоконидиялар түзуі мүмкін.
C. lambica	Көптеген псевдогифалар және ұзынша жасушалардың бұтақшаланған тізбекшелері
C. lipolytica	Көптеген псевдогифалар және олардың тармақтарында өте сирек бластоконидиялар бар.
C. lusitaniae	Бластоконидиялардың тізбекшелері сияқты сирек гифалар
C. parapsilosis	Көбінесе қисайған бірнеше тармақтары бар көптеген псевдогифалар. Олардың бойымен бластоконидиялардың бір будасы орналасқан.
C. rugosa	Бұтақшаланған көптеген псевдогифалар. Өте қысқа бір ұшында орналасқан овальды ашытқылық жасушалар
C. tropicalis	Көптеген бұтақшаланған бластоконидиялары бар, гифалар бойымен бірен саран немесе тізбекше орналасқан псевдогифалар
C. zeulonoides	Ұзына бойына біркелкі орналасқан бластоконидиялары бар, көптеген псевдогифалар.

Негізгі клиникалық көріністері. Candida туыстастығына жататын саңырауқұлақтар соңғы кезге дейін медициналық маңызы жоқ шартты–патогенділерге жатқызылып келді. Сондықтан кандидалардың (жалпы алғанда барлық саңырауқұлақтардың) патогенділік факторлары аз зерттеліп келді. Дегенмен, оппортунистік инфекциялардың, соның ішінде микоздардың, ғаламдық таралуын күшейтетін факторлардың көбеюі, көптеген шартты–патогенді, тіпті сапрофитті микроорганизмдер тұрғындардың денсаулығына қауіп төндіретінін көрсетті. Candida туыстастығына жататын саңырауқұлақтарға қатысты көзқарас өзгерді. Кандидоздардың этиологиялық агенті ретінде тек қана С. аlbicans емес басқа да көптеген Candida «non аlbicans» болатыны дәлелденді. Әртүрлі кандидоздардың саны едәуір көбейді. Клиникалық тұрғыдан «Беткейлік кандидоз» және «Терең кандидоз» деп бөледі.

Беткейлік кандидоздарға кіреді:

-ауыз қуысының кандидозы (ауыз ойылуы);

-қынаптық кандидоз;

-тері кандидозы;

-кандидалық паронихия және онихомикоз (тырнақ зақымдануы);

-жаялықтық дерматит және сәбилер қатпарларының кандидозы;

-терінің туа біткен кандидозы.

Терең кандидозға кіреді:

-асқазан–ішек жолының кандидозы;

-бүйрек және несеп шығар жолдарының кандидозы;

-бронхалар және өкпе кандидозы;

-диссеминирленген (висцеральды) кандидоз (кандидемия, кандидалық септицемия, кандидалық флебиттер, кандидалық менингит т.б.). Емделмеген жағдайларда әдетте өліммен аяқталады. Candida саңырауқұлақтарының клиникалық және экологиялық маңыздылығын уақтылы зерттеу өте қажет, өйткені жылдам диагноз қоюға, емдеу тәсілдерін тағайындауға және алдын алу шараларын жүргізуге мүмкіндік береді (18.3. – кесте)

Кесте 18.3.