Фагоцитарлық жуйені функционалдык багалау

1.Қанда лейкоциттердің санын және түрлерінің қатнасын ( нейтрофилдер, базофилдер, эозинофилдер, моноциттер) анықтайды.

2. Фагоциттердің жұту және қорыту қаблетің бағалау: лейкоциттер қоспасына немесе қан тамшысына фагоцитоздалушы болшектер ретінде кебіне St.aureus, St.epidennidis, E.coli, Candida albicans дақылдарын жене т.6., сонымен қатар полистирол, латекс, формалинденген эритроциттерді қосады. Содан кейін 37 ^о С белгілі бір уақыт инкубирлейді. Жағымды жасап, кұрғатып, бояп фагоцитоздауші клеткалардың кұрамында осы субстраттар бар клеткалар % санайды.

Фагоцитарлык индекс (ФИ немесе фагоцитоз %-ы) -фагоцитозға қатысқан фагоциттердің пайызы Қалыпты күйде фагоцитарлык индекс 60 - 80 % күрайды. Нормада 90 минуттан кейінгі ФИ 60 және 45 минуттан кейінгі ФИ -тен төмен болу керек. Қорытудың бұзылыстарында ФИ өзгерілмеді.

Әдетте бүл тест екі вариантта жүргізіледі - спонтанды тест және жасанды тест. Жасанды тестте фагоциттер дакылына белсендіргіш зат (стимулятор -пирогенал, бактериалдык эндотоксиндер жөне т.б.) қосылады. Спонтанды жәые жасанды тест шешімдері салыстырылып, фагоциттерің функционалдык қорын (резервін) анықтайды. Қалыпта жасанды тесттің керсеткіші спонтанды тесттің көрсеткішінен 15-30 пайызға көп болу керек.

Фагоцитарлық сан (1 фагоцитпен жүтылған бөлшектердің орташа саны) - фагоцитоз белсенділігінің денгейі:

1. деңгей - 1-4 бөлшек жүтылған

2. деңгей - 5-7 белшек жүтылған

3. деңгей - 8-10 бөлшек жүтылған

4. деңгей - 10 кѳп бѳлшек жүгылзған

Фагоциттердің метаболикалық активтілігін нитро көк тертрозолийдің қалпына келу реакциясында аныкталады (НСТ-тест). Бұл тәсілде түссіз нитро көк тетразолий, активтенген фагопитоздаушы клеткалармен жұтылып, кою-көк туйіршіктер ретіндегі диформазанға ауысады. Клетка ішіндегі диформазанның саны реакция интенсивтілігінін, критериі болып табылады. Бұл тестті де спонтанды және жасанды түрде жүргізеді. НСТ-тестті екі тәсілмен бағалайды:

1. Морфологиялық анализбен, түсін өзгерткен бояғыш түйіршектері бар клеткалар санын санау.

2. Спектрофотометриялык, бояғышпен инкубацияланған клеткалар жуылады, сосын бояғыш органикалык еріткіш -диоксанмен экстракцияланады да, кейін, экстрациялық сүйықтык спектрофотометриялык жолмен бағаланады.

Спонтандық НСТ-тест нейтрофилдердін in vivo күйінде функционалдык тітіркенуінің денгейін білу үшін койылатын болса, жасанды белсендірілген НСТ-тест тітіркенуге респираторлық жарылыспен клетканың арнайы жауап беру қабілетін (клетканын функционалдык коры) аныктайды.

Нейтрофилдердің және макрофагтардың миграциясын зерттеу үшін in vivo "терілік терезе" өдісін қолданады.

Фагоциттердің in vitro қозғалысын капиллярлардан (жіңішке шыны түтікше) белгілі бір уакытта спонтанды көшу қабілетін миграцияны! санау арқылы, немесе хемотаксистік әсерлі заттардың катысуымен оның өзгеруін өлшеу арқылы бағалайды.

Иммунокоррекция Иммуномодуляторлар Иммуномодуляторларды клиникалық пайдалану

Иммуномодуляторлар жөнінде түсінік.Адам мен жануарлардың иммундық жүйесі организмнің ішкі ортасын тұрақтылығын сақтауда маңызды функция атқарады. Бұл функция антигендік қасиеті бар эндогенді түзілетін және экзогенді түскен бөгде заттарды тану және организмнен шығару жолымен іске асырылады. Иммунды жүйенің бұл қызметі туа және жүре пайда болған иммунитет факторлары арқылы жүзеге асырылады. Біріншісіне, яғни туа пайда болған иммунитетке, нейтрофильдер, моноциттер/макрофагтар, дендриттік клеткалар, NK-және T-N-K- лимфоциттер, екіншісіне, яғни жүре пайда болған, Т және В клеткалар жатады. Иммунды жүйенің клеткасының саны және функциональды активтілігі бұзылған жағдайда иммунитет ауруы дамиды: иммунодефициттер, аллергиялық, аутоиммунды және лимфопролиферативті процестер. Бұл ауруларды комплексті иммунотерапия әдістерінің көмегімен жүргізіледі, ал иммунотропты дәрілік заттарды қолдану –солардың бірі болады.

Иммунотропты дәрілік заттар – бұл емдік әсері көбнесе адамның иммунды жүйесіне әсерімен байланысты препараттар. Иммунотропты дәрілік заттардың үш негізгі тобын ажыратады: иммуномодуляторлар, иммуностимуляторлар және иммунодепресанттар.

Иммуномодуляторлар – бұл терапевтикалық дозада иммунды жүйенің функциясын қалпына келтіретін дәрілік заттар.Иммуномодуляторлардың иммунологиялық әсері науқас иммунитетінің бастапқы күйіне тәуелді: бұл дәрілік заттар төмен иммунды көрсеткішті жоғарлатады, керісінше жоғарыны төмендетеді.

Иммуностимуляторлар – атына сәйкес иммунитетті күшейтетін дәрілік заттар. Иммунодепресанттар – иммунды жауапты басушы дәрілік заттар.

Иммуномодуляторлардың жіктелуі. 1996 жылы берілген классификация бойынша иммуномодуляторларды үш топқа бөлеміз: экзогенді, эндогенді және химиялық таза. Қазіргі кезде көрсетілген классификация принципін сақтай отырып, иммуномодуляторлар қасиеті бар дәрілік заттарды негізгі жеті тобқа бөлеміз (1 кесте)

1 кесте