- •Қаржы-экономикалық факультетІ Экономика кафедрасы
- •Қаржы-экономикалық факультетІ Экономика кафедрасы
- •Дәрістердің күнтізбелік – тақырыптық жоспары
- •Осөж сабақтарының күнтізбелік-тақырыптық жоспары
- •Дәрістік кешен
- •1. Пән мен қызметтері
- •2. Нарықтық қатынастардың қалыптасуы кезеңінде өнеркәсіптік өндіріс жүйесінің алатын орны мен рөлі.
- •3. Курстың басқа экономикалық пәндермен байланысы.
- •1. Кәсіпорынның жалпы және өндірістік құрылымы туралы түсінік,өндірістік құрылымды анықтаушы факторлар,өндірістік құрылымның түрлері.
- •2. Негізгі өндірістің құрылымы, оны құрудың қағидалары
- •3. Кәсіпорынның өндірістік құрылымын дамытудың негізгі тенденциялары және оны жетілдіру жолдары.
- •1. Өндірістік үрдістің негізгі сипаты және оның құрылымы.
- •3. Операция үйлесімділігінің тізбегі, пареллельдің түрлері, оның сапасы және оны қолдану аясы
- •1. Өндірісті ұйымдастыру түрлері жөніндегі түсінік және оның белгілерін анықтау.
- •2. Өндірістегі ұйымдастырудың ағындық нысандары,оның әртүрлі және экономикалық тиімділігі.Ағымдық өндірістің түрлерінің параметрлерін есептеу.
- •3. Автоматты ағындық жүйенің экономикалық тиімділігі және оның жіктемесі. Оны ұйымдастыру және қызмет көрсетудің қағидалары.
- •К топтама
- •1. Өндірісті техникалық дайындаудың мазмұны мен кезеңдері.
- •2. Ғылыми-зертеу жұмыстарын ұйымдастыру
- •1. Өнім сапасын басқару
- •2. Өнім сапасын техникалық бақылау
- •1. Қоршаған ортаны қорғауды ұйымдастыру
- •2. Өндіріс қалдықтарынан экологияны қорғауды ұйымдастыру
- •3. Өндірістік кәсіпорынның табиғатты ұтымды пайдалану жолдары
- •1. Кәсіпорынның құрал-сайман шаруашылығының құрамы
- •2. Кәсіпорынның құралдарға қажеттілігі
- •3. Өндірісті құрал-саймандармен қамтамасыз ету жоспарын құру
- •1. Жөндеу шаруашылығының мәні
- •2. Жөндеу жұмыстарын техникамен қамтамасыз ету
- •1. Энергетика шаруашылығының мақсаты, міндеттері мен құрамы.
- •2. Энергияны ұтымды пайдалану
- •3. Негізгі өндірісті ұйымдастыру және технологияны жетілдіру
- •1. Кәсіпорынның көлік шаруашылығы
- •2. Кәсіпорында пайдаланылатын көлік түрлері
- •1. Кәсіпорын қоймалары
- •2. Қоймалардың құрылымы
- •1. Өндірісті ғылыми-технологиялық дайындау деңгейінің факторлары
- •2. Өндірісті конструкторлық дайындау
- •3. Конструкторлық құжаттау және технологиялық құжаттау жүйелері
- •Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыздандыруларының картасы Өндірісті ұйымдастыру
1. Кәсіпорынның көлік шаруашылығы
2. Кәсіпорында пайдаланылатын көлік түрлері
3. Зауытішілік көлікті ұйымдастыруды жетілдіру жолдары.
1. Кәсіпорында өндірістік үрдісті жүргізу үшін шикізат, материалдар, құраушы өнімдер пайдаланылады. Жалпы өндіріс үрдісінде көп мөлшердегі еңбек құралдарын пайдалану үшін оларды тасымалдаумен қатар, өнім дайын болғаннан кейін оны кәсіпорыннан сыртқа тасып әкету қажет. Міне, осындай барлық тиеу-түсіру, тасымалдау жұмыстарын кәсіпорынның көлік шаруашылығы атқарады. Ал оны ұйымдастыру деңгейі өндірістің техника-экономикалық көрсеткіштеріне елеулі ықпал етеді. Мұны тек көлік шығындарының өнімнің өзіндік кұнындағы алатын үлкен үлесімен ғана емес, сонымен қатар осы аталған жұмыстардың материалдық құндылықтардың тасымалдау көрсеткіштері мен сақталуына қалай әсер ететіндігінен де көруге болады. Бұған қоса көлік шаруашылығының ұйымдастырылу дәрежесі өндірістік циклдың ұзақтығына және соның нәтижесінде аяқталмаған өндірістегі айналым қаражаттарының мөлшеріне тигізетін әсері жоғары.
Кәсіпорынның көлік шаруашылығының міндетіне барлық тиеу-түсіру және тасымалдау жұмыстарын уақтылы, сапалы және үнемді жүргізу жатады.
2. Кәсіпорында пайдаланылатын көлік қызмет көрсету аумағына қарай:
— сыртқы, яғни, оған кәсіпорынның сыртқы жабдықтаушыларымен және өнімді тұтынушыларымен байланысын қамтамасыз ететін көлік түрлері жатады. Мұндай тасымалдаулар әдетте орталықтандырылған тасымал кызметтерінің күшімен және каражатымен жүзеге асырылады;
— цехаралық, яғни, жүктерді цехтар арасында тасу және жүктерді бір қоймадан екінші қоймаға және кәсіпорын цехтарына тасуға арналған көлік болып бөлінеді;
— цехішілік,яғни бір цехішінде ғана тасымалдау жұмыстарын орындайтын көліктерді айтады.
Көліктің бұл түрі технологиялық үрдістің ажырамас бөлігі болып саналады және еңбек заттарының жұмыс орындары мен цех учаскелері арасында тасымалдау жұмыстары үшін қолданылады.
Кәсіпорынның көлік шаруашылығы барлық тиеу-түсіру және тасу жұмыстарының сипатын айқындайтын кешенді технология негізінде ұйымдастырылуы тиіс.
Кәсіпорында өндірілетін өнім сипатына, оның дайындалу технологиясына қарай түрлі тасымалдау құралдары қолданылады:
Кәсіпорынның көлік шаруашылығын ұйымдастыру деңгейі мынадай жалпылама көрсеткіштермен сипатталады: көлік шаруашылығы жұмысшыларының жалпы өндірістік және қосалқы жұмысшылар санындағы орташа үлес салмағы, көлік құралдарының кәсіпорынның жалпы құралдары кұнындағы орташа үлес салмағы, көлік құралдарының жүк көтергіштік уақыты және тағы басқа көрсеткіштер. Кәсіпорынның көлік шаруашылығының тиімді ұйымдастырылуын сипаттайтын негізгі техника-экономикалық керсеткіштерге мыналар жатады: километрмен есептелінетін көлік кұралдарының орташа коэффициенті көлікті уақыт және жүк көтеріштігі бойынша пайдалану коэффициенті; жол жүріп өтуді пайдалану коэффициенті (көліктің жүкпен жүріп өтуінің жалпы жүріп өтуге қатынасы), тонна жүкті өндеу құны және оның сыртқы және зауытшілік тасымалдау құны.
3. Өнеркәсіптік өндірістің кеңеюінен операциялардың мамандануы мен дифференциациясы артады. Ол өз тарапынан көліктік жұмыстардың көбеюіне және өнімді дайындауда жалпы еңбек өнімділігінде көлік жұмыстарының үлес салмағының артуына әсерін тигізеді. Бұл үрдісте маңызды факгор болып еңбек өнімділігінің жоғарылауында көлік техникасын жақсы пайдалану, көліктік қызмет шығындарын азайту табылып, көлік жұмыстарын ұйымдастыруды әрі қарай дамытуға үлесін қосады.
Зауыт ішілік көлікті ұйымдастыруды жетілдіру жолдарына мыналар жатады:
• көліктік және тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыру және автоматтандыру жұмыстарын әрі қарай жетілдіру;
• біріккен немесе ортақ теміржол шаруашылығын құру мен бірігіп пайдалануға берілетін автобазалар негізінде кәсіпорында орталықтандырылған қызмет көрсету түрінде көлікті пайдалануды кеңейту;
• кәсіпорындарда беткі қабаты жаңартылған және жаңа талаптарға сәйкес келетін жолдар мен тиеу-түсіру алаңдарын салу жұмыстарын ары карай кеңейту;
• көліктік және тиеу-түсіру операцияларының кешенді технологияларын жасап шығару мен пайдалануды кеңейту;
14-тақырып. Қойма шаруашылығын ұйымдастыру