Тас қалаудан және толық құрастырмалы ғимараттар монтажы жүргізілгенде қолданылатын ерітінділер

Қаланған тастар мен толық құрастырмалы ғимараттардың беріктігі, тұтастығы мен ұзаққа баруы едәуір мөлшерде қолданылатын ерітіндінің сапасына тәуелді.

Қазаіргі заманғы азаматтық және өнеркәсіптік құрылыста көбінесе 10, 25, 50, 75 және 100 маркалы ерітінділер қолданылады.

Ғимараттардың сыртқы қабырғаларын қалауға көбінесе барынша төмен маркалы 10 мен 50 аралығындағы аралас цементтік-әктік және цементтік- сазбалшықтық ерітінділер қолданылады. Ерітінділерді маркалары мен түрлері қабырға түрлеріне, топырақтың ылғалдық сипатына және конструкциялардың ұзаққа шыдау мерзіміне тәуелді.

Қабырғаларды бетон панельдерінен құрағанда жайдақ жіптерді маркасы 100-ден кем емес ерітінділермен толтырады. Бұл ауыр бетоннан жасалған панельдер үшін, ал жеңіл бетоннан жасалғандары үшін маркасы 50-ден кем емес ерітінділер қолданылады. Жайдақ жіктерді маркасы 50 ерітінділермен тығындайды. Қаңқалы-панельді тұрғын ұй ғимараттарының монтажы жүргізілгенде жіктер мен тиістерге маркасы 200 ерітінділер құяды. Жер астылық қалау жұмыстарын және суоқшаулағыштан төмен тұстарда қалау жұмыстарын жүргізгенде маркалары 50 және 75 яғни беріктігі жоғары, суға төзімді ерітінділерді қолданады.

Құрылыстық ерітінділердің құрамын дайын кестелер бойынша таңдайды, ал әзірленген ерітінділердің сапасын зертханада анықтайды.

Кірпіштен немесе басқа материалдардан қаланатын қабырғаларды аязда қатыру тәсілімен тұрғызады, яғни жылытылған ерітінділерді пайдаланады және бұндайда ерітіндінің қатуы оны кірпішпен бастырған соң жүруі керек.

Қабырғалар панельдер мен ірі блоктардан құралғанда, кәдімгі кірпіштен қалағанда қыстыгүні ерітінді маркасы жобада көрсетілген нұсқауларға сәйкес температураға сәйкес белгілейді. Тәулік бойындағы орташа температура 3ºС болса, ерітінді маркасын жаздағыдай қалдырады. 4-тен 20º дейінгі температурада ерітінді маркасын бір саты -20ºС-дан төмен температурада екі саты жоғары етіп белгілейді.

Аязға қатыру тәсілімен қабырғаларды қалағанда ерітінді температурасы сыртқы температураға тәуелді.

Сыртқы температура, ºС -10-ға дейін, -11-20-ға дейін

Сыртқы температураºС	-10-ға дейін	-11-20-ға дейін	-20-дан төмен
Ерітінді температурасы	+10	+15	+20

Ерітіндінің аязға қату температурасын азайту үшін оның құрамына қоспа – натрий нитратын қосады. Оның мөлшері судың 5 процентінде болуы тиіс.

Жұмыс орнында ерітіндіні жылы етіп қапталған қақпағы бар жәшіктерде ұстайды, сыртқы температура -10ºС-дан төмен болса, ерітіндіні жәшіктің қабырғалары мен түбіне орналастырған электрқыздырғыштармен жылытады. Ұстасып немесе аязда қатып қалған ерітіндіні ыстық су құйып қайта араластырып пайдалануға болмайды.

ӘРЛІК ЕРТІНДІЛЕР

Әрлік ерітінділердің екі түрі бар: жай сылақ ерітіндісі және сәндік сылақ ерітіндісі.

Сылақтық ерітінділер атқаратын қызметіне қарай ішкі және сыртқы ерітінділері болып бөлінеді. Сылақ ерітінділерін цементтік, цементтік-әктік, әктік, әктік-ғаныштық, ғаныштық біріктіргіштермен дайындайды. Сылақ ерітінділерінің құрамын олардың қызметтері және ғимараттардың пайдалануы жағдайларымен санасып тағайындайды. Сылақ ерітінділері жақсы жайылып, таралуы сыланатын бетпен жақсы ұстасуы және жарылмауы тиіс.

Қабырғалар мен жабындылардың ішкі сылақтарына іштегі ауданын салыстырмалы ылғалдылығы 60 процнтке шейін болғанда әктік, ғаныштық, әктік-ғаныштық және цементтік-әктік ерітінділерді қолданады. Қабырғалардың жаңбыр тиетін жерлерін сылағанда цементтік, цементтік-әктік, портландцемент қосылып жасалған ерітінділер пайдаланады.

Сәндік түрлі-түсті ерітінділер қабырғалық панельдер мен ірі блоктардың беттерін заводта әрлеу үшін және ғимараттардың қасбеттерін әрлеу үшін қолданылады. Сәндік ерітінділерді жасау үшін біріктіргіш ретінде ақ, түрлі-түсті, жай портландцементтер, ал ғимарат ішінде сәндік сылақ жүргізу үшін әк пен ғаныш қолданылады. Сәндік түрлі-түсті е,лердің толтырғыштары ретінде кварцтық құм, гранит, мәрмәр, туф, әктас және түрлі-түсті тау жыныстарын уату арқылы алынған құм жүреді. Сылақтың әрлеу қабатына арналған ерітіндіге аздап слюца, вермикулит және уатылған шыны қосады. Бояғыш ретінде сілттіге және жарыққа төзімді табиғи және қолтума пигменттер (темір суригі, мумия, ультраморин, хром тотығы және басқалары) қолданылады.

Қабырғалық панельдер мен қабырғалық ірі блоктардың беттерін сәндеп әрлеуге және ғимараттардың қасбеттерін сылау үшін қолданылатын ерітінділердің сыққандағы беріктігі темірбетон панельдері үшін 150-ден кем болмауға тиіс, ал жеңіл бетоннан жасалған панельдерді әрлеуге және қасбеттерді сылауға арналған ерітінділердің маркалары 50 болуы тиіс. Сәндік ерітінділердің аязға төзімділігінің маркасы 35-тен кем болмауы тиіс. Ерітінділердің су жұтуы 8%-тен кем болмау тиіс.