Темірбетон бұйымдарын өндіру темірбетон бұйымдарының технологиясы

Бетон қоспасын даярлау.

Бетон қоспасын қалыпқа салу цехына жақын орналасқан бетон араластыратын цехта дайындайды.

Болат шыбықтарды даярлау. Алдын-ала керіліп тартылмайтын болат шыбықтардан құрастырылатын қаңқалар мен төркөзді пісіру аппараттарының көмегімен арматура цехында даярлайды. Арматура цехы қалыпқа салу цехына жақын орналасады.

Алдын-ала керілетін болат шыбықтарды жекелей немесе будалап қалыпқа салу цехында домкраттардын көмегімен, не электртермиялық тәсілмен жасайды.

Бұйымдарды қалыпқа салу.

Бұл процес мұнадай әрекеттерден тұрады: қалыптарды тазалау, құру және майлау, қалыпқа арматураны салу, бетонды жайып, тығыздау.

Бұйымдарды жылу-ылғалдық әрлеу.

Қалыпқа жайғастырылған бетонның қатаюн тездету үшін оны жылу мен ылғал ықпалына ұшыратады. Темірбетон бұйымдары заводтарда бетонды мұнадай жерге салады: қалыпты қысыммен 70-100ºС температурада булау, 100ºС температурада тиістіріп қыздыру, автоклавта 174-190ºС температурада булау, электрмен қыздыру.

Ең көп таралған тәсіл қалыпты қысымда булау.

Темірбетон бұйымдарын стендік, ағынды агрегатты, конвейерлік, кассеттік тәсілмен өндіреді.

Темірбетон бұйымдарын тасылмалдау мен қоймаға жинау

Құрылыс алаңына әкелінген ірі көлемді элементер, қабырғалық панельдер, блоктар мен басқа бөлшектер кран әрекет ететін аймаққа орналасқан құрылыс алаңы қасындағы қоймаға жайғастырылады.

Объект жанында қоймаға темірбетон конструкцияларын олардың маркалары көрсетілген жағын онай көрінетіндей аралыққа қаратып, монтаждық ілгектерін жоғары қаратын бірінін үстіне бірін орналастырады.

Әсіресе, бір жағына ғана қарай болат шыбықтар салынған темірбетон конструкцияларына баса көңіл аударған жөн. Ондай бұйымдарда үшбұрыш бейнесіндегі белгілер болады, осы үшбұрыштардың төбесі бұйымның жоғарғы жағын көрсетеді.

Ұстындар, тіреуіштер мен қадалардан басқа темірбетон бұйымдары қоймаға жайғастырылғанда жобадағы қалпына жуық жағдайда жайғасуы қажет, бұйымдарға артық күш түсіп, зақымданбауы тиіс. Бұйымдардың қоймада орналасу биіктігі тиісті құжаттарда, әсіресе, құрылыс мөлшері мен ережелерінде көрсетіледі.

Қабырғалық панельдер мен ірікөлемді ішкі жұқа қабырғаларды тік қалпында тасымалдап, тік қалпында қоймада сақтайды.

Олардың арнаулы металл кассеталар мен үшкілдерде (пирамидаларда) сақталады.

Темірбетон конструкцияларын тасымалдау мен қоймада сақтауда қауыпсіздік техникасы ережелерін орындау қажет.

Құрастырмалы темірбетон бұйымдарын қоймада сақтау

а – колонна, б – арқалық,

в – қабырға панельдері, г – жабын плиталары.

10-ТАРАУ. ҚҰРЫЛЫС ЕРІТІНДІЛЕРІ

ҚҰРЫЛЫСТЫҚ ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ ТҮРЛЕРІ

Құрғақ күйдегі тығыздығына қарай ерітінділер ауыр және жеңіл болады. Ауыр ерітінділердің тығыздығы 1500кг/м³ және одан да асып түседі. Оларды жасауға ауыр кварцтық немесе басқа құмдар пайдаланады. Жеңіл ерітінділердің тығыздығы 1500кг/м³-ке жетпейді. Олардың толтырғыштары ретінде көбіктас, туф, қождар мен керамзиттен жасалған кеуек құмдар жүреді.

Ерітінділер қолданылған біріктіргіштердің түріне қарай аталады. Портландцементпен цементтің басқа түрлері қолданылса цементтік, ауалық немесе гидравликалық әк қолданылса - әктік, ғаныш негізіндегі біріктіргіштер қолданылса – ғаныштық деп аталады.

Біріктіргіштің бір-ақ түрімен жасалған ерітінді жай ерітінді, ал бірнеше біріктіргіш қолданылып жасалған ерітінді аралас немесе күрделі деп аталады.

Біріктіргіштер ерітінділердің қызметіне, оларға қойылатын талаптарға қатаюдың температуралық-ылғалдық әлпіне және ғимараттардың пайдалану жағдайларына сәйкес тандалынады.

Қолданыс түріне қарай құрылыстық ерітінділер былай жіктеледі: тас, кірпіш қалауға, ірі көлемді элементтерден құрастырылатын қабырғаларды тұрғызғанда қолданылатын қалауға арналған ерітінділер, сылақ жүргізуге, қабырға блоктары мен панельдердің беттеріне сәндік қабат салуға арналған әрлік ерітінділер, айрықша қасиетке (су, дыбысоқшаулағыш, рентген сәулесінен қорғайтын және т.б.) ие арнаулы ерітінділер.

Қарапайым ерітінділер жасау үшін портландцементтерді, пуццолан портландцементтерді пайдаланады.

Әк ертінділерде әк қамыры немесе сұйытылған әк түрінде қолданылады. Ғаныштаы көбінесе сылақ ерітінділерінде әкке қосып қолданылады.

Ауыр ерітінділерді жасағанда ұсақ толтырғыш ретінде кварцтық және далашпаттық табиғи құмдар, тығыз тау жыныстарын уатудан шыққан құмдар қолданылады. Жеңіл ерітінділер жасағанда көбіктас, туф, қож құмдары қолданылады. Құм түйіршіктері 2,5мм-ден ірі болмауы тиіс. Құм құрамында саздың, балдырдың және тозаңның мөлшері 10 проценттен аспауы тиіс.

Ерітінді қоспаларының жайылуын жақсарту үшін оларға жұмсартқыштар қосады. Цемент не әк қосып жасалатын ерітінділерге минералдық жұмсартқыш ретінде иеленген балшықты немесе оның майда ынтағын қосады, ал гидравликалық қоспалар ретінде трепел, жанартау күлін және т.б. қосады.

Қыстыгүні ерітінділерге хлорлы кальций, хлорлы натрий, поташ, натрий нитраты және т.б. қосады. Олар ерітінділердің бекуін тездететіп, судың қату температурасын төмендетеді.

ҚҰРЫЛЫС ЕРІТІНДІЛЕРДІҢ ҚАСИЕТТЕРІ

Бекіген ерітіндінің беріктігі біріктіргіштің жітілігіне, су мен цемент қатынасына, қатаю қаншаға созылғандығына байланысты. Ал қатаю мерзімінің ұзақ қысқалығы қоршаған ортаның температурасы мен ылғалдылығына тәуелді.

Ерітіндінің беріктігі оның маркасынан көрінеді.

Бетондар сияқты ерітінділердің де қалыпты жағдайда көпке дейін беріктігі арта береді. Мысалы, қолданылған ерітіндінің орташа беріктікті 7 тәуліктен соң оның маркалық беріктігінің 40-50, 14 тәуеліктен соң 60-75, 80 тәуліктен соң – 120, 90 тәуліктен соң 130 процентіне тең келеді. Қатқан ерітінділердің аязға төзімділігі 10, 15, 25, 35, 50, 100, 150, 200 және 300 мәртеге тең.