Кеуекті толтырғышты жеңіл бетондар

Біріктіргіштер: Жеңіл бетондарға біріктіргіштерді бетонның қатаю жағдайларын (табиғи қатаю, булау, автоклавта ұстау), бетонның қажетті беріктігін, қажетті біріктіктегі төзімдігі, пайдалану жағдайлары мен басқа жайттарды есепке алып тандайды. Жеңіл бетондарды біріктіргішті қарап цементтік, әктік, гипстік, аралас біріктіргіш пен сұйық шыны қосылып жасалған бетондарды жеңіл бетондар деп атайды.

Автоклавта қатайтылмайтын жеңіл бетондарды портландцемент, қожпортландцемент, пуццолан портландцементтін және тез қатаятын портландцементті пайдаланады.

Толтырғыштар. Жеңіл бетондар жасау үшін табиғи немесе қолтума кеуек тас материалдарын қолданылады.

Кеуекті табиғи толтырғыштарды кеуекті тау жыныстарын көбік тасты, жанартау туфы, әк-ұлу тас және басқаларын ұсақтау арқылы алады.

Қолтума толтырғыштар ретінде өнеркәсіп қалдықтары мен табиғи тас материалдарын арнайы өңдеу арқылы алынған материалдар жүреді.

Өнеркәсіп қалдығы болып табылатын және алдын-ала өңделмей қолданылатын толтырғыштарға металургиялық және отындық қождар, өндірістің химиялық қождары, сонымен қатар ұшпа қүл жатады.

Табиғи тас материалдары мен өнеркәсіп қалдықтарын арнаулы өндеуден шығатын толтырғыштар – сазды күйдіргенде қабарып шағатын керамзит пен аглопарит, перлит пен вермикулит қождық көбік тас ұсақталған қождар, күлдік қиыршық тастар. Кеуекті толтырғыштар ішінде цемент тасының тотығуы мен пайдалану жағдайларында бетондардын төзімділігін төмендететін зиянды қоспалардың мөлшері техникалық шарттарда көрсетілген шамалардан аспағаны абзал.

Зиянды қоспаларға суда еритін күкіртті күкіртқышқылды қосылыстар, жанып бітпеген отын кесектері, саздық және тозаңдық бөлшектер жатады.

Жеңіл бетондардың қасиеттері

Бетонның орташа тығыздығы толтырғыштын бос күйдегі тығыздығы мен кесектік құрамына, жұмсалатын біріктіргіш пен судың массасына тәуелді. Ірі кесекті толтырғыш тығыздығының одан жасалған бетон тығыздығына қатынасы жай бетон үшін орташа 0,5 – ке тен, ал құмы аз және кеуектелген бетон үшін 0,6. Мысалы, бос күйдегі тығыздығы 500 кг/м³ керамзиттен тығыздығы 1000кг/м³ керамзитбетон алуға болады.

Жылу өткізгіштік – жеңіл бетонның басты қасиеттерінің бірі. Оның мәні кең шеңберде болады. Оның шамасына бетон тығыздығы, кеуектік сипаты және т.б. жайттар ықпал етеді. Тығыздығы ұлғайған сайын жеңіл бетонның жылу өткізгіштігі арта түседі.

Бетонның беріктігі негізінен цементтің жітілігіне, суцемент қатынасына және толтырғыштар беріктігіне, сонымен қатар жұмсалған цемент мөлшеріне және бетонды тығыздау дәрежесіне тәуелді.

Жеңіл бетонның аязға төзімділігі жұмсарған біріктіргіштің түрі мен мөлшеріне, толтырғыштың аязға төзімділігіне тәуелді. Портландцементпен жасалған бетондардын аязға төзімділігі артырақ болады да, жұмсалған цементтің мөлшері артуына қарай жоғарылай береді. Аязға төзімді толтырғыштар мен (көбіктас, керамзит, аглопорит) аязға төзімділігі 25-100 бетондар алуға болады. Мұндай бетондарды сыртқы конструкцияларға пайдаланады.

Ұякөз бетондар. Ұякөз бетон түрлері. Ұякөз бетондарды минералдық біріктіргіштікті ұсақ түйіршікті кремнеземдік бөлікті, кеуек тізуші және суды алдын-ала көпіршітіп алып, артынан қатайту арқылы алады. Ұякөз бетонның 85%-і кеуек, олар бетонның бойында бірдей орналасқан және бір-бірінен жұқа әрі берік цемент тасынан немесе басқа біріктіргіш заттан түзілген қабырғалар арқылы бөлінген. Ұякөз бетонның көбікбетон және газбетон деген түрлері болады.

Көбікбетон цемент қамырының жеке әзірлеген тұрақты көбікпен араластырудан шығады. Көбікбетон қоспасы арқасын құрылымы ұяға ұқсас бетон түзіледі. Көбікті көбіктүзушіні сумен қатты аралстыру арқылы алады. Көбік құраушы ретінде канифоль сабыны мен мал желімінің, немесе ГК (қасап орнынан алынған гидролиздалған қан) препораты қоспаларын пайдаланады.

Газбетонды цементтің (кейде әк қосып) кремнеземдік бөлігі мен суды оған араластырылған газ түзуші қоспасын – алюминий ұнтағы, пергидроль (сутегінің асқын тотығының судағы ерітіндісін Н₂О₂) және басқаларын қосады. Ең көп таралған газ түзгіш ұсақ құрылымды алюминий ұнтағы (пудра). Газ түзілу процесі алюминидің, кальцидің сулы тотығымен химиялық реакциясы түрінде жүреді.

Реакцияда пайда болған сутегі цемент қамырды қабартып көпіртеді де, ал ол қатайғасын өзінің ұяға ұқсас құрылымын сақтайды.

Қалыпта қатайғасын газбетонды автоклавқа орналастырып қатаюын тездетеді.