4. Цемент қамырының ұстасу мерзімін анықтау

Цемент қамырының ұстасу мерзімін Вика приборының пестиктің орнына ине қолданып анықтайды. Цемент қамырын 2-ші пунктте жасағандай дайындап алады. Цемент қамырымен сақинаны үстел үстіне тигізіп қояды. Содан кейін винт бұрандысын жібереді, ине цемент қамырына батады. Инені цемент қамырына 5 минут сайын бастапқы ұстасу болғаша және әр 15 минут соңғы ұстасқанша иненің қамырға батқан жерін сақинаны ауыстырып отырады. Цемент қамырының бастапқы ұстануы деп егер ине түбіне 1-2мм. жетпесе.

Ұстасудың соңы деп 1мм-ге батса.

Барлық цементтер үшін бастапқы ұстасу 45 минуттан ерте болмауы керек.

Ұстасудың соңы 12 сағаттан кеш болмауы керек.

5. Цемент қамырының бір қалыпты өзгеруін анықтау

Көлемнің бір қалыпсыз өзгеруі бетонды немесе құрылыс ертіндісінде қатаю кезінде қуыс пайда болуына әсер етеді. Бұл жағдай цементтегі бос Са0 және М_g0 мөлшерінің көп болғандығынан болуы мүмкін. 75 г-нан өлшеніп алынған цемент қамырынан жасалған екі шарикті машина майымен сүртілген пластинкаға орнатады. Пластинканы қатты затқа тақап селкілдетіп, тербетіп диаметрі 7-8 см, ортасындағы қалындығы 1см-ге таяу күлшелер жасайды да, ылғалды пышақпен бет жағын біркелкі етіп сүртіп, шет жағын тегістейді. Ауа қатынаспайтын гидравликалық астауда 24 сағат қатайғаннан кейін пластинкадан босатып, суы бар ыдысқа /бочок для кипения/ орнатылған торға қойып, 3 сағат суды қайнатып, оны суытып, суды алып сырт пішінін тексереді. Егерде күлшенің бетінде көзбен немесе лупамен қарағанда шетіне жететін жарықтар болмаса, онда цемент МС/ГОСТ/ талабына сай келеді.

Көлемнің бір қалыпты өзгеру сынағына шыдаған күлшелер.

2-сурет. Көлемнің бір қалыпты өзгеру сынағына шыдамаған күлшелер.

Бұзылған Радиальды қуыстар

6. Пластикалық консистенциялы цемент ерітіндісімен жасалған үлгілердің июге және сығуға сынағандағы беріктік шегін анықтау

Мемлекеттік Стандарттың /МС/ талабы бойынша цемент маркасын пластикалық консистенциядан жасалынған ерітіндіден алынған үлгі арқылы анықтайды /кгс/ см²немесе МПа/. Бұл үшін қалыпты қоюлығы бар цемент ертіндісінен: цемент, құм және су араласпаларынан көлем мөлшері 4x4x16см үлгі жасайды. Бұл үлгі 28 күн қатайғаннан кейін, алдымен иіліп сынғандағы /при изгибе/ беріктігін, содан кейін сынып бөлінген үлгілердің, сығымдалып сынғандағы беріктігіне сынайды.

R_м.с=3 p l /2bh²,МПа; R_с.с=P/F, МПа

R_м.с – иіліп немесе / R_с.с /

сығымдалып сынғандағы беріктігі, МПа

P- сындырғандағы салмақ күші, кг/н:,

l - тіректің /опора/ аралық қашықтығы, см;

h – үлгінің биіктігі, см;

B– ені, см;

F– үлгінің ауданы, см².

Цемент ерітіндісінің /нормалды/ қалыпты қоюлығын анықтау.

Цемент ерітіндісінің қалыпты қоюлығы мынандай көрсеткіштермен сипатталады: цементтің құмға қатынасы 1/3, с/ц-0,40/судың цементке қатынасы/ осылардың араластырып алынған цемент ерітіндісінің консистенциясын сілку арқылы анықтағанда, оның конустық жайылымы 106-115 мм аралығында болуы қажет.

Цемент ерітіндісін жасағанда стандарт талабы бойынша кварцты Вольск құмы қолданылады. Цемент ерітіндісінің консистенциясын анықтау үшін өлшеніп алынған 1500 г құм, 500 г цементті табаққа салып қалақшамен бір минуттай араластырады, құрғақ араласпаның ортасын шұңқырлайды да мөлшері 200 мл /С/ Ц-С, 40/ суды құяды. Суды құйғаннан кейін бір минуттай қоспаларды араластырып, бұдан кейін ерітіндіні жылдамдығы минутына 20 рет айналатын лабораториялық араластырғыш аспапта 2,5 минут араластырады.

Қалыпты конусты сілкіп нығыздайтын аспаптың әйнек дискасының ортасына қойып, араластырған ерітіндінің жартысын салып, ылғалданған металл пестигімен 15 рет піспелеп тығыздайды, содан кейін қалған екінші жартысын да салып, 15 рет піспелеп тығыздайды. Конусты ерітіндімен толтырған және піспелеген кезде қолменен конусты әйнек дискасына басып ұстау керек. Тығыздалғаннан кейін конустан артық ерітіндіні ылғалданған пышақпен кесіп алып, конусты тік көтеріп, ерітіндіден босатқан соң аспапты 30 секунд уақытта 30 рет сілкілейді де, жайлымның диаметрін бір-біріне перпендикуляр етіп екі рет өлшейді. Тәжірибеде алынған ерітіндінің жайылымы 106-115 мм аралығында болуы керек /егерде жайылымның диаметрі көрсетілген саннан аз немесе көп болса тәжірибеде қайта жасалынады/.

3 кесте

Цемент	Құмның түрі	Шығын, г		С/Ц	Сілкіндіру саны	Конустың жайылымы, мм
		цемент	құм
1	2	3	4	5	6	7

Үлгіні жасау

Ішкі мөлшері 4x4x16 см жұқалау майланған алынып- салмалы қалыпқа құрамды тығыздау үшін оны тербеліп сілкінетін жазыққа /виброплощадка/ орнатып бекітеді. Ерітіндіні қалыпқа 1см қалындыққа шейін салып, тербеліп сілкінетін аспапты э/тоққа қосады. Осыдан кейін 2 минут аралығында қалыптың үш ұясын біркелкі мөлшерде ерітіндімен толтырады. 3 минут өткен соң тербелгіш аспаы тоқтатып, одан қалыпты түсіріп, ылғалданған пышақпен бет жағын қалып деңгейімен бірдей етіп тегістейді. Жасалынған үлгіні қалыппен бірге гидравликалық затворы бар астауда 24^- сағат сақтайды. Осыдан кейін абайлап, үлгіні қалыптан босатып алып, суы бар астауға 27 күн қатаюға салады. Қатаю уақыты жеткен үлгіні судан алып, құрғатып сүртіп, 30 минуттан кешіктірмей сынайды.

3- сурет. Балка үлгілерін дайындайтын металл формасы

Жұмыстың нәтижесін кестеге жазады

4 кесте

Үлгінің қалып- танған күні	Үлгінің саны	Тербетіп-сілку ұзақтығы,мин. /продол.вибра- ции,мин./	Сынақтың нәтижесі МПа
			R u c б.		R с б.
			7 күн	28 күн	7 күн	28 күн