Керамикалық материалдарды сынау
Керамикалық кірпіштің негізгі қасиаттерін тексеру: сыртқы түрін, қалпы және өлшемі, күю дәрежесі, иіліп сыну және сығу кезінде беріктілік шегі, су жұтуы.
Керамикалық - деп балшық массаларынан қалыптау, кептіру және күйдіру жолымен алынатын жасанды тас материалдарын атайды. Күйдіргеннен кейін керамикалық материалдар беріктілік, суға, суыққа төзімділік қасиеттері және басқа да бағалы сапаларға ие болады.
Керамикалық материалдар арасында көп тарағандар балшықты кәдімгі және қуысты кірпіш, қуысты керамикалық тастар, әлпеттейтін тақтайшалар, керамикалық черепица, керамзит.
Сыртқы көрінісі бойынша кірпіш сапасын анықтау
Құрал-жабдықтар және материалдар: үлгі-кірпіш(жақсы күйдірілген), металл сызғыш, бұрыштық, кірпіш.
Ұзындығы, ені және қалыңдығы бойынша сызғыштық өлшемдерін тексереді, табаны, қабырғалары және шеттері қисық емес пе, бұрыштар және қабырғалары ұрылған немесе желінген емес пе екенін байқайды.
Кірпіштің сызғыштың өлшемдері және жарылу өлшемдері металл сызғышпен 1мм-ге дейінгі дәлдікпен тексереді.
Біртекті кірпіште өлшемдер мынадай болуы қажет:
250*120*65
күшейтілген кірпіш өлшемдері
250*120*88
Бұл өлшемдерден жіберілетін ауытқулардан аспауы қажет: Иілімді қалыпты кірпіш үшін:
- ұзындығы бойынша + 4,
- ені бойынша + 3,
- қалыңдығы бойынша +3-2мм;
жартылай құрғақ нығыздалған кірпіш үшін:
- ұзындығы бойынша + 1
- ені бойынша + 2,
- қалыңдығы бойынша + 2мм.
Сыртының және қабырғаларының қисайуын, бұрыштары және қабырғалары ұрылғанын немесе желінгенін бұрыштық және сызғыш көмегі арқылы 1мм дейін дәлдікпен анықтайды.
2 сур. Біртекті кірпіш және куысты кірпіштің түрлері:
Кірпіш а) кәдімгі; б) қалыңдатылған; в) модульдық.
Тас а) кәдімгі ; б) іріленген; в) ) модульдық;
ж) з) көлденеңінен қойылған саңлауларымен
Стандарттық қалып бойынша келесі ауытқулар жіберіледі:
1. Кірпіш қабырғалары және шеттерінің қисайуы – 3 мм көп емес.
2. Табан шеттеріндегі өтпелі жарықтар 30 мм дейін кірпіш ені бойынша ұзындықта бар кірпіш қалыңдығына, біреуден көп емес;
3. Бұрыштар және қабырғалар ұрылуы немесе желінуі қабырға ұзындығы бойынша өлшемімен 15 мм көп емес екеуден жоғары емес.
Күйдірілу дәрежесін дыбысы және түсі бойынша анықтайды, сыналатын кірпішті үлгімен салыстыра.Кірпіштің ақшылт түсі «күйдірілмеген» белгісі болып табылады, үлгіде («алқызыл») және керең дыбыс балғамен кірпіштен соққан кезде. Қара түс «күйіп кеткен» туралы куәландырады, үлгіде («құба») түс және металлдық дыбыс. Әдетте күйіп кеткен кірпіш қисық болады. Кірпіштің бұзылуына жол беретін известтік қосулар жіберілмейді.
Өлшеу нәтижесін лабораториялық сынау журналына жазады және МемСТ 530 - 95 берілгіндерімен салыстырады.
Кірпіштің маркасын анықтау
Құрал-жабдықтар және материалдар: салалық табақша қалақшамен, суға арналған өлшеу цилиндрі, ара, 150*150 мм өлшемді шыны күйтабақтар, балшықты кірпіш, цемент, су гидравликалық пресс.
Гидравликалық прессте сыналған және дайындалған үлгілерді майыстыру және сығу кезіндегі беріктілік шегі бойынша кірпіш маркасын анықтайды.
Сығу кезінде беріктілік шегін анықтау үшін кірпішті ені бойынша екі бірдей бөлікке кеседі. Екі бөлікті бірінің үстіне бірін төсейді, кесілген жақтары бір біріне қарама-қарсы және порталандцемент М300 цемент қоспасымен желімдейді. Қосатын бөліктер араларындағы қалыңдық 5 мм аспауға қажет. Үлгінің сыртын 3 мм қалыңдықта цемент қоспасымен түзейді.